Ekvador’da Los Choneros çetesinin lideri Jose Adolfo Macias Villamar’ın 7 Ocak'ta Guayaquil kentindeki hapishaneden kaçmasıyla başlayan şiddet olayları tırmanarak devam ediyor.
.jpg)
Ekvador, nasıl “narko-devlet” oldu?
Villamar’ın kaçmasının ardından, Devlet Başkanı Daniel Noboa'nın imzaladığı kararnameyle ülkede 60 günlüğüne olağanüstü hal (OHAL) ve 23.00-05.00 saatleri arasında sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
New York Times’ın haberine göre marketler, okullar, hükümet binaları kapatıldı, çalışanlar evlerine gönderildi. Quito ve Guayaquil kentlerinde evlerine gitmek isteyenler nedeniyle trafik sıkışıklığı yaşandı. Gazeteye konuşan Carolina Valencia, “Her yerde trafik vardı çünkü insanlar evlerine gitmek istiyordu, otobüsler tam olarak çalışmıyordu, bazı insanlar kamyonetlerin arkasında yolculuk etti. Kente büyük bir çaresizlik hakim, çete lideri kaybolduğundan beri herkes korkuyor” dedi.
Devlet Başkanlığı İletişim Genel Sekreteri Roberto Izuriete, Villamar ve yanındaki bazı mahkumların yakalanması için 3 bin güvenlik gücüyle operasyon başlatıldığını açıkladı.
Reuters’in haberine göre Roberto Izurieta, Adolfo Macias’tan “bir numaralı aranan kişi” olarak bahsetti.
Jose Adolfo Macias Villamar, 2011 yılında aralarında cinayet ve uyuşturucu kaçakçılığının da bulunduğu çeşitli suçlardan 34 yıl hapis cezasına mahkum edilmişti.
2020 yılında Los Choneros çetesinin lideri oldu ve örgütün faaliyetlerini 12 bin mahpusun bulunduğu cezaevinden yürütüyordu.
Polisleri ve gardiyanları rehin aldılar
Operasyonun ardından şiddet olayları başladı, suç örgütleri polisleri kaçırdı ve araçları ateşe verdi. Sosyal medyada paylaşılan videolarda, kaçırıldıktan sonra başlarına silah dayanan polisler, Devlet Başkanı Noboa'dan yardım istiyordu. Kaçırılan 3 polis Machala kentinde kurtarıldı, diğer polisler ile gardiyanların da bırakılması için operasyonlar sürüyor.
Sosyal medya hesabı X'teki paylaşımında, organize suç örgütlerinin isimlerini sıralayan Devlet Başkanı Noboa, OHAL kararnamesinde bu örgütleri "terör örgütü" olarak tanımladığını söyledi ve "etkisiz hale getirilmeleri için silahlı kuvvetlere tam yetki verdiğini" açıkladı.
TV stüdyosuna silahlı baskın
Silahlı çete üyeleri, TC Television kanalının Guayaquil kentindeki stüdyosunu bastı, sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, yüzlerini maskeyle kapatan kişilerin, stüdyoda bulunanları rehin aldığı, spikerin cebine patlayıcı madde koyduğu görüldü.
Guardian’ın haberine göre, El Noticiero haber programı sırasında düzenlenen baskında çete üyelerinde tabancalar, pompalı tüfekler, makineli tüfekler, el bombaları ve dinamit vardı.
Saldırganlardan biri, saldırının “mafyalarla uğraşmalarının sonucu” olduğunu söyledi. TC Televizyonu yayını, baskın sırasında en az 15 dakika daha sürdü. Daha sonra sinyal kesildi. Sinyal tam kesilmeden önce bir TV çalışanının “Ateş etmeyin” dediği duyuldu.
13 saldırgan gözaltına alındı. Stüdyoda kimse zarar görmedi. Baskın sırasında rejide bulunan TC Televizyonu Haber Müdürü Alina Manrique, Associated Press’e yaptığı açıklamada, başına silah dayandığını ve yere yatmasının söylendiğini aktardı.
Devlet Başkanı Daniel Noboa, stüdyoyu basan çete üyelerinin gözaltına alındığına dair videoyu paylaştı.
Valiente y decidido accionar de las unidades especializadas de la @PoliciaEcuador para retomar el control en @tctelevision. pic.twitter.com/fWRQYnbQsw
— Presidencia Ecuador 🇪🇨 (@Presidencia_Ec) January 10, 2024
Canlı yayın baskınından hemen sonra şehrin çeşitli noktalarında saldırılar düzenleyen silahlı gruplar, 8 sivili öldürdü, 2 kişiyi yaraladı.
Guayaquil Belediye Başkanı Aquiles Alvarez, silahlı saldırganların araçlara rastgele ateş ederek 5 kişiyi öldürdüğünü ve bir yedek parça deposuna da baskın düzenleyerek 3 kişiyi katlettiğini söyledi.
Sosyal medyaya düşen yeni bir görüntüde de polis aracının bombalı saldırıyla havaya uçurulduğu görülüyor.
Meksika kartelleriyle bağlantılı
Washington Post’tan Matthew Bristow ve Stephan Kueffner’ın makalesine göre, Ekvador limanlarının ABD ve Avrupa'ya uyuşturucu sevkiyatında artan önemi, karteller kaçakçılık yollarının kontrolü için savaşırken, ülkedeki cinayet oranının son beş yılda yüzde 300'den fazla artmasına neden oldu. Ekvador’da yerel çetelerin Meksikalı ve Kolombiyalı uyuşturucu kartelleriyle işbirliği yapması sonucu, şiddet de aynı oranda yükseldi.
El Pais’ten F. Manetto Meksikalı suç örgütleri bölge savaşı başlattığından beri, Ekvador’un derin bir güvenlik krizine boğulduğunu yazdı: “COVID-19 salgını sırasında kötüleşen durum, büyük ölçüde Meksika kartelleri arasındaki uyuşturucu kaçakçılığı rotalarına ilişkin anlaşmazlıktan kaynaklandı.”
VICE’ın haberine göre, bugün Ekvador askeri polisi en az 30 kişilik gruplarla dolaşabiliyor. VICE World News’a konuşan uyuşturucu kaçakçıları, çete üyelerinin, nasıl insan öldürüleceğini öğrenmek için Ekvador'un kuzeyindeki, kartellerin finanse ettiği eğitim kamplarına gönderildiğini anlattı.
Ağustos 2023’te başkanlık seçiminde önde görünen aday Fernando Villavicencio suikasta uğradı. Suikastı üstlenen Los Lobos (Kurtlar), 8 bin üyesiyle Ekvador’un en büyük ikinci çetesi. BBC’nin haberine göre, üyelerinin çoğu hapishanede. Zaten çete de ölümle biten büyük hapishane kavgalarıyla tanınıyor. 90’lı yıllarda ülkenin Manta kentinde kurulan ve şimdi Sinaloa karteli için çalışan Los Choneros çetesinden ayrılanların kurduğu Los Lobos’un, Meksikalı kokain karteli “Jalisco New Generation Cartel (CJNG) / Jalisco Nueva Generación” ile bağlantılı olduğu düşünülüyor.
Villavicencio’yu ilk tehdit eden çete Los Choneros’tu, ancak cinayetin hemen ardından Los Lobos üyeleri, çete işaretleri ve silahlarını gösterdikleri bir videoyla suikastı üstlendi.
Ülkedeki üç büyük çete, Los Lobos, Tiguerones and Chone Killers, Meksikalı Sinaloa ve Jalisco New Generation Cartel’in Ekvadordaki “lojistik operasyonlarını” yürütüyor.
BM raporunda kokain ticareti
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC), 2023 Küresel Kokain Raporu’na göre, kokain üretimi 2021’de 2020’ye oranla yüzde 35 arttı, bu artışta, kokain elde edilen koka ağacı yetiştiricilerindeki çoğalma ve koka ağacının bir kimyasal bileşen olan kokain hidroklorüre dönüştürülmesi belirleyici rol oynadı.
Raporda, kokainin elde edildiği koka ağacının 315,5 hektarlık bir alanda ekildiği, 2021’de 2 bin 304 ton gibi rekor seviyede kokain üretim yapıldığı bilgisi yer aldı.
Küresel olarak kokain tüketiminde ciddi bir artış yaşandığını buna bağlı olarak arzın da arttığı belirtilen raporda, son on yılda kokain kullanıcılarının sayısında istikrarlı bir artış görüldüğü ifade edildi.
Kokainin dünyadaki bir numaralı üretici Kolombiya. Uyuşturucu madde, Meksikalı kartellerin kontrolünde, Güney Amerika’daki ülkeler üzerinden dünyaya dağıtılıyor.
Rapora göre, küresel kokain pazarı ABD’nin yanı sıra Batı ve Orta Avrupa'da yoğunlaşmaya devam ediyor ancak Afrika, Asya ve Güneydoğu Avrupa'daki gelişmekte olan ülkelerde de hızlı şekilde yayılıyor.
(AS)