Ecevitin Hasta Resminde Kamu Yararı Var mı?
Bir otobüsün çarpması sonucu 2 Haziran 2003'te yaşamını yitiren Dergi Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ercan Arıklı'nın fotoğraflarını yayımlamayı reddederek medyaya örnek olan "Vatan" gazetesi ve diğer gazeteler, söz konusu Ecevit olunca bu özeninden vazgeçti.
Ancak yayınlarda dikkati çeken bir unsur, gazetelerin "insan onuruna aykırı" ve "özel yaşamına saldırı" niteliğinde görülebilecek bu yayını kendi inisiyatifleriyle yayımlamıyorlarmış gibi, başka medya kuruluşları üzerinden gerçekleştirilmiş olmalarıdır.
GATA Komutanı Korgeneral Derviş Şen'in Ecevit'in doğum gününde cep telefonundan ve "izinsiz" şekilde çekildiğini açıkladığı fotoğrafları ilk olarak Tempo dergisi yayımladı.
Dergi, fotoğrafların yayımlanıp yayımlanmaması konusunda kendi bünyesinde tartışma yaşandığını, sonunda fotoğrafların "tarihi bir belge olduğu" görüşünün ağırlık kazandığı ve bu nedenle yayımladığına yer verildi.
Hürriyet ve Milliyet Tempo'yu; Vatan ise Star TV'yi kullandı
Her koşulda fotoğraf yayımlama konusunda çok "prömiyerler" yapan Doğan Medya Grubu'na bağlı "Hürriyet" ve "Milliyet" gazeteleri, bu kez "Tempo" dergisinin fotoğrafı ele geçirmesine şaşırmış gibi, ancak haberle de yetinmeyerek Ecevit'in yaşam mücadelesi verdiği fotoğrafı sür-manşetten yayımladılar.
"Vatan" gazetesi de, fotoğrafı yine Doğan Medya Grubu'nun bir başka yayın kuruluşu Star TV üzerinden yayımladı.
Gazete, yine sür-manşetten "Son günlerde sağlığıyla ilgili olumlu işaretler veren Ecevit'in görüntülerini ilk kez gören binlerce kişi dün "Star TV"yi arayarak, fotoğrafın tekrar yayımlanmasını istedi. Ecevit'in fotoğrafları bülten içinde iki kez yayımlandı" ifadelerine yer verdi. Söz konusu "vatandaş istiyor" mesajıyla gazete, Ecevit'in aynı fotoğrafını TV ekranından yayımladı.
Öyle görülüyor ki, medya gruplarında karar verici konumdaki gazeteciler söz konusu olduğu bu medya kuruluşları, tüm habercileri bağlayan etik kuralları gözetiyor. Ancak kendi dışındaki kişiler söz konusu olunca bu etik kuralı pek aldırmıyor.
Radikal: Ne bir kamu yararı ne de fayda görüyoruz
Farklı bir tutum gösteren Doğan Grubu'nun diğer bir yayını "Radikal" gazetesi, İnternet sayfasından, "Komadaki Ecevit resmini basmıyoruz" dedi.
Tempo'da Ecevit'in gizlice çekilmiş fotoğraflarının yer aldığını açıklayan gazete, "Biz bu fotoğrafları Ecevit ailesine saygımızdan ötürü yayımlamıyoruz. Fotoğrafların yayımlanmasında ne bir kamu yararı ne de herhangi bir faydanın olduğuna da inanmıyoruz" şeklinde bir mesajlar okuyucularını bilgilendirdi.
Ecevit'in fotoğraflarını "Sabah", "Zaman", "Birgün", "Cumhuriyet", "Günlük Evrensel", "Ülkede Özgür Gündem", "Yeni Şafak" fotoğraflara yer vermedi.
TGC'nin Hak ve Sorumluluk Bildirgesi
TGC'nin iki yıllık katılımcı bir çalışma ve dört bini aşan gazetecinin imzasıyla 1998'de uygulamaya koyduğu Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumlular Bildirgesi'nde, içinde bulundukları zor durumla bağlantılı olarak kişilerle ilgili "onur kırıcı" yayın yapılmamasına dair çeşitli ilke ve kurallar yer alıyor.
"Gazetecinin temel görevleri ve ilkeleri" başlıklı paragrafı şöyle:
"(7) Gazeteci, kamuya mal olmuş bir şahsiyet bile olsa, halkın haber alma, bilgilenme hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan hiç bir amaç için, izin verilmedikçe özel yaşamın gizliliği ilkesini ihlal edemez".
"(9) Gazeteci, kendisine güvenilerek verilmiş bilgilerin, belgelerin kaynaklarını, kendileri izin vermediği sürece, mesleki gizlilik ilkesi uyarınca, hiç bir şekilde açıklamaz."
Doğru davranış kuralları
Gazetecinin bu ve benzer durumlarda göstermesi beklenen duyarlılık sadece görev ve ilkeler bölümünde değil bildirgenin "Doğru Davranış Kuralları" paragrafında da yer alıyor.
"Sağlık" konusunda bildirgede, "Sağlık konusunda sansasyondan kaçınmalı, insanları umutsuzluk veya sahte umut verecek yayın yapılmamalıdır... Yetkilinin, hastanın veya yakınının izni olmaksızın hastane ve benzeri kurumlarda hiç bir yolla ses ve görüntü alınmamalıdır.
"Özel hayat" başlığı altında asıl olanın "kamu yararı" olduğu belirtildikten sonra şöyle deniyor:
"Bilgi-Belgeler" ile ilgili olarak bildirgede, "Doğrudan kamu yararı olmadıkça, sahibinin izni dışında belge, fotoğraf, ses yahut görüntü alınmamalıdır. Kamu yararı söz konusu olduğunda dahi, yukarıdakilerin başka hiçbir şekilde elde edilmeyeceğine kesin kanaat getirilmiş olması gerekir"
"Sarsıcı" durumlarda habercilik yapılmasına dair ise "Üzüntü, sıkıntı, tehlike, yıkım, felaket ya da şok halindeki insanlar söz konusu olduğunda gazetecinin olaya yaklaşımı ve araştırması insani olmalı ve gizliliklere uyularak duygu sömürüsünden kaçınılmalıdır" ifadeleri yer alıyor. (EÖ)