Görme engelliler, merkezi sistem sınavlarında kendilerine soruları okuyan eğitimsiz okuyucular nedeniyle büyük mağduriyetler yaşıyor.
Engelliler, bu sorunu yıllardır gündeme getiriyor ve çözümün gelişen teknoloji sayesinde bilgisayarlı sınav sisteminde olduğuna dikkat çekiyor.
Ancak buna rağmen Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) Elektronik Yabancı Dil Sınavı (e-YDS) adıyla bilgisayar ortamında yaptığı sınava engelliler başvuramıyor.
ÖSYM, yılda iki defa yapılan Yabancı Dil Sınavı'na (YDS) ek olarak bu sınavı 2014 yılından itibaren Elektronik Yabancı Dil Sınavı (e-YDS) adıyla da düzenlemeye başladı. Şu ana kadar 18 defa gerçekleştirilen e-YDS, belirlenen sınav merkezlerinde, bilgisayar destekli sınıflarda gerçekleşiyor.
Ancak sınav başvuru kılavuzunda, e-YDS’nin uygulanmasında engelli/sağlık sorunu olan adaylarla ilgili bir düzenleme bulunmadığı, bu kişilerin kendileri için gerekli fiziki ortam sağlanıncaya kadar e-YDS’ye başvurmaması gerektiği ifade ediliyor.
Eğitimde Görme Engelliler Derneği, bu uygulamanın doğrudan engelli ayrımcılığı olduğu gerekçesiyle Danıştay Başkanlığı'nda görülmek üzere dava açarak, söz konusu düzenleyici işlemin yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini talep etti.
42 puan almış okuyucum vardı
bianet’e konuşan Ali Öztürk, Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi'nde yüksek lisans yapmak için Yabancı Dil Sınavına girmişti.
“Yabancı Dil Sınavı'na girdiğimde bana kendisi aynı sınavdan 100 üzerinden 42 puan almış bir okuyucu görevlendirildi. Ciddi telaffuz problemleri vardı ve çok zorlandık. Hem yabancı dil, hem de diğer sınavlarda görme engelliler ÖSYM'nin görevlendirdiği okuyucular sebebiyle mağdur oluyor.
"Bunun çözümü bilgisayar destekli sınav yapılması. Bu sayede görme engelliler hiçbir aracıya gerek kalmadan tek başlarına sınava girebilecek. İstedikleri sorudan başlayıp, istedikleri soruya geri dönebilecekler. E-YDS yapılmaya başlanınca ümitlendik; fakat engelli adayların sınava alınmayacağını öğrenince hayal kırıklığı yaşadık.”
Sınav baştan engelsiz olmalı, bu ayrımcılık
Eğitimde Görme Engelliler Derneği başkanı Emre TAŞGIN, gelişen teknolojiyle görme engellilerin bilgisayar, tablet, telefon gibi teknolojik cihazları etkin bir şekilde kullanabildiklerini; bu sayede de bilgiye erişim sorunlarının çok rahat aşıldığını ifade etti.
"Ancak ÖSYM gelişen teknolojiye rağmen kendisini yenilemiyor, üstelik engellilerin karşılaştığı sorunlara karşı taleplerimize kulak tıkıyor. e-YDS sınav kılavuzunda engelli adaylara dair bir düzenleme bulunmadığı ifade ediliyor; fakat artık tüm uygulamalar geliştirilirken en baştan evrensel tasarım ilkelerine uyulması gerekiyor. ÖSYM halen bu ilkeyi yok sayıyor ve engellilere karşı ayrımcı bir tavır takınmaya devam ediyor. Biz e-YDS'ye engelli adayların katılabilmesi için gerek yazılı, gerekse sözlü olarak taleplerimizi aktardık; fakat bir geri dönüş dahi yapılmadı. Bunun üzerine dava açtık.” (NV)