Diyarbakır'da Tüm Çaba Gerginliğin Sandığa Yansımaması İçin

7 Haziran’da gerçekleşecek genel seçimlere sayılı günler kaldı. Partilerin çalışmaları hız kazanırken ülke genelinde gerilim de artmaya başladı. Batı illerinde HDP seçim bürolarına, araçlarına, çalışanlarına yönelik saldırı sayısı neredeyse iki yüze yaklaştı. Bölgede ise, genel olarak sakin geçen seçim çalışmaları, Hüda Par ile HDP’lilerin kimi zaman karşı karşıya gelmesini saymazsak, sakin geçiyordu. Bu ‘karşılaşmada’ ilk kez 24 Mayıs’ta kan döküldü.

HÜDA PAR’lı bir grup, dükkânlarına afiş asılmasını istemeyen iki kardeşi bıçakladı. Olay yerine gelen HDP’li yöneticiler, öfkeli kitlesini ‘provokasyona gelmeyin’ diyerek dağıttı.

Diyarbakır’ın Silvan ilçe merkezinde ise, iddialara göre, Hüda Par’lılar seçim araçlarına ilgi göstermeyen halka saldırdı. 29 Mayıs’ta gerçekleşen olayda bıçak, sopa ve silahlar kullanıldı, saldırı sırasında yaralananlar oldu. Aynı gün Şırnak’ın İdil ilçesine bağlı Kozluca (Xanikê) köyüne seçim çalışması için giden HDP’lilerin önü yine bir grup Hüda Par’lı tarafından kesildi. İddialara göre Hüda Par’lılar, “Kızlı erkekli propaganda yapamazsınız” diyerek HDP’lilerin köye girmesini engellemek istedi. Olayın büyümesini istemeyen HDP’liler köyden ayrılırken Hüda Par’lı grupla köylüler arasında çıkan kavga silahlı çatışmaya dönüştü ve iki Hüda Par’lı hayatını kaybetti.

Güvenlik çağrısı

Diyarbakır’daki sivil toplum örgütleri ise, 24 Mayıs’ta iki HDP’linin yaralandığı olaydan sonra seçimin güvenli bir ortamda geçmesi için çağrı yapmaya başladı. Aralarında Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO), Diyarbakır Sanayici ve İş Adamları Derneği (DİSİAD) ve Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (DESOB) bulunduğu 16 sivil toplum kuruluşu, 7 Haziran'da yapılacak genel seçimlerin olaysız bir şekilde atlatılması için sağduyu çağrısında bulundu. DTSO Meclis Başkanı Celalettin Birtane, artan gerginliğe dikkat çekerek, “Tüm siyasi aktörleri sağduyulu davranarak sorumluluk almaya davet ediyoruz” açıklamasında bulundu.

Diyarbakır Barosu da benzer bir açıklamada bulunarak, HDP’ye yönelik saldırılara dikkat çekti. Açıklamayı yapan Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi, saldırıların seçim güvenliğini tehdit ettiğini vurgulayarak, seçim güvenliği için 150 avukatın 7 Haziran’da görev alacağını söyledi.

AKP seçim bürosu

Gerginliğin iyice hissedildiği bir ortamda AKP Yenişehir ilçe binasına gittim. İlçe başkanı yoktu ve orada bulunan AKP’li yöneticiler seçim çalışmaları dahil hiçbir konuda görüş belirtmek istemediler. Kalkınma Bakanı ve Diyarbakır milletvekili adayı Cevdet Yılmaz’ın seçim bürosunda ise gençler konuşmayı kabul etti.

AKP’li gençler mahalle toplantıları yaptıklarını, gittikleri evlerde anket çalışması yürüttüklerini ve böylece seçmenin nabzını yokladıklarını anlatıyorlar. Anket çalışmasından edindikleri bilgiye göre seçmenin öncelikli talebinin ekonomik iyileşme olduğunu anlatıyorlar. “İnsanlar iş istiyorlar, Diyarbakır’a daha çok yatırım istiyorlar.” Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın önceki çalışmalarının yanı sıra, yeni projelerini anlatarak seçmenden oy talep ediyorlar.

Cevdet Yılmaz, yanında bir ordu polisle de olsa, neredeyse sahada görünen tek AKP milletvekili adayı. Yılmaz, esnaf ziyareti yapıyor, sivil toplum örgütlerini ziyaret ediyor, ilçeleri geziyor. Bu gezilere kimi zaman diğer Bakan arkadaşları da eşlik ediyor.

Çözüm süreci ile rahatlayan bölge halkı, hükümet kanadından yapılan açıklamalar nedeniyle yeniden kaygılanmaya başladı. Bu nedenle AKP’nin Kürt meselesini çözeceğine inancın giderek kaybolduğu yönündeki gözlemlerimi anlatıyorum.

Genç AKP’liler, kendilerinin de seçmenin çözüm sürecine dair sorularına muhatap olduklarını söylüyorlar. “Ne cevap veriyorsunuz” diye soruyorum. Gençlerden biri elindeki broşürü gösteriyor, gösterdiği sayfada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Federe Kürdistan Başkanı Mesut Barzani ve sanatçı Şivan Perwer’in fotoğrafları var. “Mesut Barzani’yi, Şivan Perwer’i partimiz Diyarbakır’a getirdi.” Biraz daha konuşunca seçmenin bu fotoğrafa ikna olmadığını söylüyorlar. “Bir şans daha istiyoruz. Yeni hükümet çözecek sorunu.”

Çözüm süreci yerine yatırım vaatleri

Yeni hükümet, başka bir değimle Başkanlık için bir şans istiyorlar, ancak Diyarbakır’da AKP’nin oy kaybına uğradığının da farkındalar. Dön dolaş sözü yatırımlara getiriyorlar. İçkale’yi, Ulu Cami’nin iki bölümünü restore etmişler, yeni stadyum yapıyorlar, Seyrantepe Spor Tesisleri’ni tamamlamışlar…

“AKP’nin kaybettiği oylar HDP’ye mi gidiyor” diye soruyorum. Gözlemlerine göre AKP’nin oyları hem HDP’ye hem de Hüda Par’a gidiyor. Bunun nedenini de 6-8 Ekim Kobanê oylarına bağlıyorlar. Yasin Börü’nün öldürülmesi olayını hatırlatarak, bir kısım AKP’linin oylarını Hüda Par’a vereceğini iddia ediyorlar.

Gençler, “HDP barajı aşar mı” diye soruyor bana. Gözlemlerimi paylaşıyorum ve “Anket çalışmalarını siz yapıyorsunuz, sizce HDP barajı aşar mı” diye soruyorum. “Aşar” diyorlar ve bir tahminde bulunuyorlar: Yüzde 11.4.

HDP’nin baraj altında kalması en çok AKP’nin işine yarayacak. AKP, HDP’den sonra Diyarbakır’daki en güçlü parti ve HDP’nin barajın altında kalması, birçok AKP’li vekil adayına Meclis’in kapısını açacak. HDP barajın altında kalırsa, CHP ve Hüda Par’ın da Meclis’e vekil gönderme şansı olacak elbette.

TIKLAYIN - AKP GENÇLER İÇİN NE YAPTI? NE VADEDİYOR?

Sosyal baskı

Başbakan ve Cumhurbaşkanı’nın seçmenin tehdit edildiğini ve bölgede rahat bir seçim çalışması yürütemedikleri yönünde yaptıkları açıklamaları hatırlatarak, “HDP’nin bir baskısına maruz kaldınız mı” diye soruyorum. Gençlerden biri, “Hayır” diyor, “Bazen laf atan gençler oluyor, ama bir sorun yaşamadık şimdiye kadar.” Bir diğeri, bir köy muhtarının PKK tarafından tehdit edildiğini söylüyor. Köyün ve muhtarın adını vermiyor.

Haber için bir ikisinin adına ve fotoğrafına ihtiyacım var. Adlarını vermek istemedikleri gibi fotoğraflarını çekmemi de istemiyorlar. Bu çekingenliğin nedenini sorunca, biri, “Seçimden sonra memur olacağım, adım fotoğrafım çıkmasın bir yerde” diyor. 18 yaşlarında bir genç, “Beni çek abi” diyor ve Rabia işareti yapıyor.

Partilerinin Kobanê’ye yaklaşımı ve çözüm sürecini belirsiz bir zamana kadar dondurmuş olması, gençlerin üzerinde sosyal bir baskıya neden olduğu izlenimi edindim.

TIKLAYIN - 2015 SEÇİMLERİNE GİDERKEN RAKAMLARIN SEÇİMCESİ

HDP’nin seçim bürosu

AKP seçim bürosundan çıkıyorum ve yolumun üstündeki HDP bürosuna uğruyorum. Birkaç kişi var seçim bürosunda ve televizyondan HDP’nin Bursa mitingini izliyorlar. Hemen bir çay geliyor ve miting bitince Kazım Boztaş geliyor yanıma. Boztaş, Bursa mitinginden çok memnun. “İşte buralardan oy alırsak çok rahat aşacağız barajı” diyor. İzmir, Antalya, Adana ve Mersin mitinglerini anlatıyor. “Daha önce gidemediğimiz kırsal kesimlere de gittik bu seçim sürecinde. Kürdistan’da oylarımızı artırdık. Diyarbakır’da oylarımız en az yüzde 70 olacak. Büyük şehirler çok önemli. Oralardan gelecek oylarla HDP herkesi şaşırtacak bir patlama yapabilir.”

Kazım Boztaş 68 kuşağından olduğunu, bugüne kadar çok seçim gördüğünü söylüyor, ancak görünen o ki, bu seçimler için duyduğu heyecanı daha önce hiç hissetmemiş. “Oylar çalınabilir kaygısı taşıyor musun” diye soruyorum. “Burada olmaz, oylarımıza sahip çıkarız” diyor Boztaş ve ekliyor: “Büyük şehirlerde, güçlü olmadığımız yerlerde çalınabilir. Burada da CHP, MHP ve diğer partilere iş düşüyor. Onların da sandığa ve HDP’nin oylarına sahip çıkması gerekiyor. Aslında mevcut hükümetten, seçim barajından, başkanlık sisteminden yana olmayan herkes HDP’nin oylarını korumalı. Çünkü HDP meclis’e giderse bunlara karşı mücadele edecektir.”

Kazım Boztaş’la vedalaşırken seçim bürosuna gençler geliyor. Kendi aralarında gergin bir şeklide tartışıyorlar. Önce ne olduğunu anlamıyoruz. Konuşmalardan gençlerin Hüda Par’lılarla tartıştığını öğreniyoruz. Hüda Par’lılarla tartışan gençlerden biri, “Bize saldırdılar heval, kendimizi savunmayalım mı” diye dert anlatıyor arkadaşına. Arkadaşı kestirip atıyor: “Provokasyona gelirseniz bizim gençlikten değilsiniz.”

Kazım Boztaş, “HDP’nin genç tabanı hiç bu kadar duyarlı olmamıştı. Seçim güvenli şekilde gerçekleşsin diye ellerinden geleni yapıyorlar” diyor.

Yolda karşılaştığım gazeteci arkadaşım, “Hüda Par’lılar Bağlar’da bazı evlere çarpı işareti yapmış, oraya gidiyorum” diyor.

Seçime sayılı günler kala Diyarbakır oldukça sakin. Ancak HDP ile Hüda Par arasında çatışmaya dönüşen gerginlik şehrin genel havasına da yansımış durumda. Çünkü 6-8 Ekim olaylarının izleri herkesin hafızasında tazeliğini hâlâ koruyor ve insanlar gerginliğin sandığa yansımasından endişe duyuyor. (VE/HK)