Depremzedelerden savcılığın takipsizlik kararına itiraz
*İzmir'deki depremde çöken Yılmaz Erbek Apartmanı Fotoğraf: Sergen Sezgin-AA
İki yıl önce İzmir'deki depremin en çok etkilediği ilçelerden Bayraklı'da çöken Yılmaz Erbek Apartmanı'nda ölen 11 kişinin yakını savcılığın takipsizlik kararına itiraz etti.
İtirazda, apartmanın zemin katındaki 13 ayrı duvarın Birleşik Marketler A.Ş'ye (BİM) ait market ile mülk sahibi Mustafa Yılmaz arasında yapılan anlaşma kapsamında mimarî tadilat projesiyle yıkıldığı belirtildi.
2020 Ege Denizi Depremi: 30 Ekim 2020 günü Türkiye saati ile 14.51'de, merkez üssü Yunanistan'ın Sisam Adası açıklarında Türkiye'nin İzmir ilinin Seferihisar ilçesine 23 km mesafede bulunan, yerin 16,5 km altında 6,9 Mw büyüklüğünde deprem meydana geldi. Yaklaşık 30 saniye süren depremde, Türkiye ve Yunanistan'da toplam 119 kişi hayatını kaybetti ve 1053 kişi ise yaralandı.
Sisam Adası açıklarında 30 Ekim 2020'de meydana gelen 6,9'luk depremde İzmir'in Bayraklı ilçesinde bulunan Yılmaz Erbek Apartmanı'nın 10 katlı B bloku çöktü. Yedisi binanın zemin katında faaliyet gösteren BİM adlı markette olmak üzere 11 kişi öldü, 11 kişi yaralandı.
Kolonları kesildiği iddia edilen binanın yıkılmasına ilişkin "bilinçli taksirle birden fazla insanın ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan 12 sanıklı dava açıldı. Dava sürecinde mahkeme heyeti, tutuklu yargılanan müteahhit Mustafa Yılmaz ile BİM hakkında savcılığa suç duyurusunda bulundu. İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı "taksirle ölüme neden olma" suçundan yürüttüğü soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.
Market tadilat şartıyla kiraladı
Karara itiraz eden depremzedelerin savcılığa sunduğu itiraz dilekçesinde apartmanın zemin katında tadilat yapılarak farklı kesitlerdeki duvarların kaldırılmasına karşın, soruşturmada market sahiplerinin tanık olarak dinlenmediği vurgulandı. Tadilat işleminin zincir marketin zemin katı kiralayabilmesi için BİM A.Ş. ile mülk sahibi Mustafa Yılmaz arasında 2001'de yapılan kira sözleşmesi kapsamında yapıldığı belirtildi.
Tadilattan sonra
Yapımına 1998'de başlanan ve bitişik nizamda iki bloktan oluşan yapıların zemin katında orijinal plana göre A blokta dört, B blokta altı olmak üzere 10 bağımsız birim bulunuyordu. Orijinal projenin dışında sonradan mimarî tadilat projesiyle yapılan tadilatta her iki blokta toplamda 50 metre uzunluğunda 10 metrekarelik sönümleyici yapıyı oluşturan 13 ayrı duvar yıkılarak blokların zemininde iki yeni bağımsız alan oluşturuldu.
BİM market ise 2001'de apartmanın zemin katında yapı kullanma izin belgesi almadan faaliyete başladı. İşyeri açma belgesi de bulunmayan işletme 2006'ya kadar ruhsatsız çalıştı. Apartman sakinlerinden Ayşe Çetinkaya'nın ifadesine göre de 10 katlı binanın oturma raporu daire sahipleri evlerine yerleştikten ancak beş yıl sonra çıkartıldı.
Duvarlar hareketliliği azaltabilirdi
Yılmaz Erbek Apartmanı'nın B blokunun çökmesine ilişkin devam eden davanın bilirkişi raporları Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri tarafından hazırlandı. 25 Ocak'ta şikâyetçilerin "zemin kattaki duvarların kaldırılmasının binaya etkisinin değerlendirilmesi" talebini yanıtlayan bilirkişi heyeti ise mahkemeye sunduğu ek raporda binada kolon kesilmediğine ancak kullanılan beton kalitesinin çok kötü olduğuna ve dükkânları birleştirmek için yıkılan duvarların rolüne dikkati çekti.
Raporda binadaki duvarların statik hesap tekniğine göre doğrudan taşıyıcı bir işleve sahip olmadığı belirtilmekle birlikte "Binanın mevcut durumunda beton malzeme dayanımının düşüklüğünden dolayı binanın yatay yer değiştirmelerinin artması nedeni ile dolgu duvarların yatay rijitliğe* katkısının beklenenden daha fazla olacağı kanaati oluşmuştur" denildi.
Davada bir süre tutuklu yargılanan sanıklardan mimar Nurettin Bozdoğan da ilk duruşmada kendi çizdiği projenin uygulanmadığını, tadilat işlerinin bilgisi dışında geliştiğini ve dükkânların olduğu kısımda taşıyıcı duvarların kaldırıldığını ifade etmişti.
* Bir yapının kuvvet altında şekil değiştirmemesi ve formunu koruması.
(SE/AÖ)