CİKte Mahkumlara Robot Muamelesi Yapıldı

İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (Mazlum-Der), Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilen Ceza ve Tedbirlerin İnfazı Hakkında Kanun'da (CİK) "insan hakları ve onuruyla bağdaşmayan, olumsuz sonuçlar doğurabilecek hükümlerin" bulunduğunu söyledi.

Kanunda, mahpusun kişiliğini ve insani özelliklerini yok sayan, onu bir makine veya robot ve iyileştirilmesi gereken bir varlık olarak gören bir anlayışın hakim olduğunu belirten Mazlum-Der "Mahpusları tek tipleştirme, kişiliksizleştirme ve ezme amacı güdülüyor" dedi.

Mazlum-Der'in yasayla ilgili eleştiri ve önerileri şöyle:

* 23. Madde: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı ile ilgili hususlar, taşıdığı ağır şartlar ve kısıtlamalar gayriinsani ve insan onuruyla bağdaşmayan muamele özelliği taşımaktadır.

* 24. Madde: "Katlanma yükümlülüğü" tartışılmalıdır. Ayrıca, "kişilerin kendi yaşamlarını ve bedensel bütünlüklerini tehlikeye düşürecek eylemlere girişmeleri"nin katlanma yükümlüğü ihlali olarak görülmesi kabul edilemez. Ceza infaz kurumu uygulamalarından veya kişinin psikolojik rahatsızlığından kaynaklanabilecek olaylarda göz önüne alınmalıdır. Hükümlünün "iyileştirme proğramlarına tam bir uyum gösterme" yükümlülüğü cezaevi idaresinin "iyi"sini dayatmaktadır.

* 27. Madde: Hükümlülerin cezaevlerinin atölye ve işyerlerinde çalışması zorunlu kılınıyor. Çalışma zorunluluğunun angaryaya dönüşmesi ve hükümlülerden ucuz emek olarak faydalanılması sonucunu doğurabilecektir.

* 38. Madde: Bu madde açlık grevi yapma ve eğitimi savsaklamayı veya verilen eğitimi kabul etmemeyi hak mahrumiyeti sebebi olarak düzenlemektedir. Bu hüküm aynı zamanda cezaevinde zorunlu "eğitim"in yolunu açmaktadır.

* 39. Madde: İş yapma -çalışma- ile ilgili hükümler çok sıkı olarak düzenlemiş, "gerektiği halde çalışmama" cezalandırılmıştır.

* 40. Madde: "Protesto amacıyla idarece verilen yemeği topluca almama eylemine katılmak, kurum iş yurdu yönetim kurulunca uygun görülen işte çalışmamak, herhangi bir şeyi protesto amacıyla veya idareye karşı toplu olarak sessiz direnişte bulunmak, gereksiz olarak marş söylemek veya slogan atmak" cezalandırılmıştır. Mahpusların adaletsizliğe kaşı çıkma, hiçbir itiraz ve tepki göstermeye hakkı olmayan, her durumda idarenin isteklerini yerine getirmeye hazır kişiliksiz bir robotmuş gibi ele alınmaları insan onuruna aykırıdır.

* 64. Madde: Cezaevlerinde tek tip elbise giyme zorunluluğuna yol açma imkanı vermektedir. Bu da mahpusları tek tipleştirme ve kişiliklerini yok etme amacı taşımaktadır.

* 119. Madde: Bazı hallerde tutukluların hükümlülerden daha ağır şartlarda tutulabileceği öngörülmüş ve sıkı şartlara tabi tutulmuşlardır.

* 120. Madde: Yine tutuklular için daha sıkı kurallar ile telefon ve ziyaretçi kısıtlanması, kamera ile izlenmesi, kelepçelenmesi gibi hukuksuzluğa imkan veren düzenlemeler yer almaktadır.

* 121. Madde: Hükümlüler için düzenlenen infaz rejiminin tutuklular için de öngörülmesi, tutukluların peşinen suçlu, hükümlü olduğu anlayışıyla hareket edilmiştir.

Mzlum-Der'den yapılan açıklamada "Özgürlüklerinden yoksun bırakılan insanların özel şartları nedeniyle kötüye kullanıma, keyfiliğe ve hukuksuzluğa imkan veren düzenlemelerden ısrarla kaçınılmalı ve buna uygun değişiklik ve düzenlemeler mutlaka yapılmalıdır" denildi. (EÜ/BB)