Britanyada Meclis Bilgi Edinmeden Rahatsız

Britanya'da iki yıldan az bir süredir yürürlükte olan, araştırmacı gazetecilik ile insan hakları çalışmalarına önemli katkılar yapan Bilgi Edinme Yasası (Freedom of Information Act-FIA) işlevsizleştirilmeye çalışılıyor.

Tony Blair hükümeti yasanın çok maliyetli olduğunu ileri sürerken bir grup milletvekili, yasanın meclis yazışmalarını kapsamayacak şekilde değiştirilmesini öneren bir yasa tasarısı hazırladılar.

RSF: Meclis yasadan muaf tutulamaz

Yasanın iki yönden tehdit altında bulunduğunu açıklayan uluslararası basın özgürlüğü örgütü Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Britanyalı milletvekillerinin astronomik seyahat harcamalarının ortaya çıkmasını sağlayan yasanın bundan böyle meclisi kapsamayacak şekilde daraltılmaya çalışılmasını protesto etti.

Avam Kamarası'nın bazı üyeleri, vatandaşların bilgilendirilmesine ayrılan fonları azaltma girişimleri, merkezi yönetime yönelik bilgi istemleri için 600 sterlin (yaklaşık bin 620 YTL), yerel yetkililer nezdinde yapılan bilgi başvuruları için de 450 sterlin (yaklaşık YTL) olarak belirlenen bilgilendirme maliyetlerine ilişkin üst sınır nedeniyle, yetkilileri "zahmetli" sorulara yanıt vermemek konusunda cesaretlendirmiş oluyorlar.

Tasarının, bilgi edinmenin sağladığı kamu yararını gözardı ettiğini savunan RSF, başka değişikliklerde de medyanın Britanya devletine yönelik bilgi taleplerini de dörtle sınırlandırılabileceğini bildirdi.

Gazetecilerin ve insan hakları aktivistlerinin tepkileri, 8 Mart'ta kadar kamuoyunun görüşlerine açık olan ancak gerekli değişikliği görerek ilkbaharda yürürlüğe girmesi beklenen Bilgi Alma ve Verilerin Korunmasına ilişkin Düzenleme Yasası'na.

Blair'in seçim vaadi iki yıl sürdü

1997 yılında Tony Blair'in İşçi Partisi'nin seçim programının bir unsuru olan FIA, 2000'de Britanya Meclisi'nde benimsendi ancak yürürlüğe girmesi Ocak 2005'i buldu.

Bilgiye erişme hakkının demokrasinin temellerinden birini oluşturduğunu açıklayan RSF, bu hakkının Britanya gibi bir ülkede tartışma konusu edildiğine şahit olmanın "yazık" olduğunu açıkladı.

Tasarıya karşı Britanya medyasının başlattığı kampanyaya destek verdiklerini bildiren RSF, "yasayı çıkaran hükümetin aynı düzenlemeyi bu şekilde yumuşatması kabul edilmez" dedi.

Anayasal İşlerden Sorumlu Bakan Vera Baird, yasadan yararlanan bazı gazetecileri çok sayıda "genel geçer" sorular yöneltmekle eleştiriyor: "İnanılmaz sayıda talep, hükümeti orantısız bir iş yüküyle karşı karşıya bırakıyor. Bazı taleplerin karşılanması kolaylıkla haftaları buluyor."

Türkiye'de bilgi edinme teşvik edilmiyor

Türkiye'de 24 Nisan 2004'te yürürlüğe giren Bilgi Edinme Hakkı Yasası ise, "başvuruların yanıtlanması için tanınan süre" nedeniyle gazetecileri yeterince teşvik edici değil. "Ekonomik sır" ve "devlet sırrı" gibi sınırlamalar nedeniyle kamunun icraatları kamuoyunun bilgisine yeterince ulaşamıyor.

Radikal gazetesinden Adnan Keskin'in haberine göre, Adalet Bakanlığı'na bir yıl içinde bilgi edinme amacıyla 6 bin 733 başvuru yapıldı. Bakanlık, bu başvurulardan 4 bin 318'inde (yüzde 64,2) istenilen bilgi ve belgelere erişimi sağladı. (EÖ/TK)