bianet Yeni Medya Atölyesi: Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik
IPS İletişim Vakfı/Bağımsız İletişim Ağı’nın düzenlediği “Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi” farklı üniversite ve şehirlerden gelen katılımcılarla birlikte beşinci gününe başladı. Atölye Avrupa Birliği Demokrasi ve İnsan Hakları İçin Avrupa Aracı (DİHAA) ve İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) desteğiyle gerçekleşiyor.
bianet kadın ve LGBTİ haberleri editörü Çiçek Tahaoğlu, Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik atölyesinde bianet'in önümüzdeki günlerde çıkacak Toplumsal Cinsiyet Odaklı El Kitabı'nın sunumu gerçekleştirdi.
Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik nedir?
Toplumsal cinsiyet odaklı haber “sadece ‘kadın/LGBTİ’ geçen haberler değil, tüm haberlerin toplumsal cinsiyet perspektifiyle yapılmasıdır. Eril anlatıyı tersine çeviren bir dili olması gerekiyor. Bu dili o kadar içselleştirmişiz ki çoğu zaman sorgulamıyoruz bile” diyen Tahaoğlu, atölye başlangıcında sunduğu veriler ile medyada kadın temsiliyetinden bahsetti.
Haberde kadınlar yüzde 19 oranında yer alıyor
Küresel Medya İzleme Projesi 2015 verilerine göre dünyadaki haber içeriklerinde kadın oranı yüzde 24 iken erkek oranı yüzde 76. Türkiye’de haber içeriklerinde ise kadın oranı yüzde 19’a düşüyor.
Haberleri hazırlayan medya çalışanları arasında kadın oranı da düşük. Dünyada bu oran yüzde 37 iken, Türkiye’de yüzde 17. Toplumsal cinsiyet farkındalığı ile biyolojik cinsiyet arasında doğrudan bir bağ olmasa da, yazıişlerinde daha fazla kadın çalışan olması, zamanla haberlerin dilini de etkileyen bir durum.
Haberlerin yüzde 54’ünde hak ihlali var
Medyada LGBTİ temsiline dair verilerin ise çok az olduğunu belirten Tahaoğlu, Kaos GL 2007 Medya İzleme Raporuna göre, ulusal medyada yer alan haberlerin yüzde 54’ünde nefret söylemine kadar varan hak ihlalleri gerçekleştiğini hatırlatıyor.
Ev içi şiddet haberlerinde kadın oranı artıyor
Peki kadınlar haberlerde nasıl temsil ediliyor? Küresel Medya İzleme Projesi verilerine göre, tüm dünyada 2010’dan 2015’e kadın temsiliyetinin arttığı tek alan ev içi şiddet haberleri. Magazin, spor, sağlık haberlerindeki temsil oranının yükseldiği görünse de, bu haberlerde genellikle kadınların toplumsal cinsiyet rollerini yeniden üretiliyor.
“Haber yazımında eşit temsile dikkat edin”
Haber kaynağı seçiminde, haber içeriğinde ve haber görsellerinde eşit temsile dikkat edilmesi gerekiyor.
“Cinsiyetçi ifadeleri tekrarlamamaya dikkat etmeniz gerekiyor” diyen Tahaoğlu, çözüm sürecinde belirlenen “akil insanların” politikacıların söylemiyle ve medyanın etkisiyle “akil adamlar” olarak anılmaya başlamasını örnek gösterdi.
“Gündemi farklı açıdan değerlendirin”
Gündemi farklı açılardan değerlendirmek gerektiğini söyleyen Tahaoğlu torunlarının bakımını üstlenen kadınlara ödenecek maaş uygulaması hakkındaki “Süper Nine Maaşını Torununa Harcıyor” başlıklı haber yerine, bu alanda var olan sorunların ortaya koyulduğu, babaların ebeveynlik görevinin hatırlatıldığı, kreş sorununun gündeme getirildiği annelik kutsamasından uzak durmak amacıyla çocuğu olan kadın vurgusunun yapıldığı bianet haberi örneğini veriyor.
Şiddet haberlerinde en çok tekrarlanan sorunlar
Atölye devamında şiddet haberlerinde en çok tekrarlanan sorunlara değinildi. En çok karşılaşılan problemler arasında ise failin suçunu hafifletilmesi, mağdurun suçlu gibi gösterilmesi, şiddetin haklı gösterilmesi ve özendirilmesi yer alıyor.
“Cinnet değil cinayet”
Haberlerde saldırganların ruhsal bozukluğa sahip kişiler gibi gösterilmesi ve şiddetin cinnet, yani anlık bir öfkeden kaynaklandığının belirtilmesi şiddeti meşrulaştırıyor. “Tüm bu erkekler ‘delirmiş’ olabilir mi?” diyen Tahaoğlu bunun bir cinnet değil cinayet olduğu vurgusunun yapılması gerektiğini söylüyor. (EÜ)