Belçika Modeli: Federasyon Şemsiyesi
Gazete, "Federasyon Şemsiyesi Altında 3 Bölge Devleti" başlığıyla yayınladığı haberde, 1830'lardan beri düzenlenen Belçika Anayasası'nı "Yapı ve Yetki Düzeyleri", "Yasama ve Yürütme Yetkisi", "Federal ve Bölgesel Siyasi Organların Yetkileri" ve "Siyasi Güçler" başlıkları altında inceledi.
Gazete haberinde özetle şu bilgilere yer verdi.
Her bölgenin kendi hükümeti var
* 1830'da bağımsızlığını ilan eden Belçika, 1993'e kadar anayasasında çeşitli düzenlemeler ve değişiklikler yaparak Fransızca, Flemenkçe ve Almanca konuşan üç toplumun oluşturduğu 3 bölgeli federal bir devlet haline geldi.
* Parlamenter sisteme göre yönetilen Belçika'da bir Merkezi Hükümet, bir Merkezi Temsilciler Meclisi, Merkezi Brüksel'de bulunan bir senato ve her bölgenin kendi hükümeti ve yasama meclisi (Assemblee Legislative) bulunuyor.
* Federal devletin ilk yetki düzeyini toplumlar ve bölgeler, ikinci düzeyini ülkenin 10 kazasının yetkileri ve üçüncü düzeyini de 589 belediye oluşturuyor.
* Yasama yetkisi bir yandan Temsilciler Meclisi ve Senato'dan oluşan Federal parlamento, diğer yandan da hükümet yani kral ve bakanlar tarafından kullanılıyor. Kral hiçbir şekilde tek başına yetki kullanamıyor. Bütün sorumluluğu, Meclis tarafından yapılan yasaların ve Kral'ın emirlerini imzalamak suretiyle bakanlar üstleniyor.
* 150 milletvekili her 4 yılda bir doğrudan genel oylamayla seçiliyor. 71 senatörden yalnız 40'ı (25 flaman ve 15 Fransızca konuşan Valon) doğrudan halk tarafından seçiliyor.
* 21 Senatör toplumlar tarafından (10 Flamen Konseyi, 10 Fransız Toplumu Konseyi ve1 Almanca konuşanlar Konseyi tarafından) atanıyor, diğer 10 tanesi ise (6'sı Flamanlar ve Valon) seçiminden sonra atanıyor.
* Kraliyet ailesinin bazı fertleri otomatikman senatör oluyor. Federal Parlamento (Meclis ve Senato) yasaları yapıyor ancak hükümet, yasa tasarısı ve değişiklik önerileriyle yasama yetkisine katılıyor.
Dış politika federal hükümetin sorumluluğu
* Parlamento'nun onayladığı bir yasa, kral ve bakanlar imzalamadan yürürlüğe giremiyor. Federal Yürütme Yetkisi Federal Hükümet tarafından kullanılıyor.
* Federal Hükümet; dış politika, milli savunma, adalet, ekonomi, kamu sağlığı ve iç politikanın büyük bölümünde yetki sahibidir.Merkezi hükümet; kamu sağlığı; çalışma; iletişim ve dış ticaret konularındaki yetkilerini bölgesel hükümetler çevre, imar, şehircilik ve bölge planlama, ekonomi, enerji, tarım, ulaşım, yerel yönetimleri finanse etme ve gözleme, eğitim, kültür, dil politikası konularında tam yetki sahibidir.
* Toplumlar ve bölgeler ayrıca, yetkileri dahilindeki konularda tam yetki sahibidir. Toplumlar ve bölgeler ayrıca yetkileri dahilindeki konulardaki dış ilişkilerinde de tam yetki sahibidirler.
* Meclis'in ve Senato'nun yetkileri arasında önemli bir fark vardır. Meclis'in yetkisi tamamen federal hükümetin denetimine tabidir (bütçe, soru önerisi sunma v.b.) Senato ise Federal Meclis, Toplum ve Bölge Konseyleri arasındaki anlaşmazlıkları çözme konusunda yetkilidir. Diğer yetkiler Meclis ve Senato arasında dönüşümlü olarak kullanılıyor.
* Çok önemli yetkiler, eşitlik ilkesi temelinde iki organ tarafından birlikte kullanılıyor. Diğer bütün yetkiler ise gerek iki organ, gerek meclis (sön söz sahibi meclistir) tarafından kullanılıyor. Siyasi güçler konusunda ise oy dağılımı, basit oran sistemiyle oluyor.(NK/BB)