WASHINGTON POST MAKALESİ
Belarus, göçmenleri piyon olarak kullanan en son ülke. Batı da suçlu
*Fotoğraflar: euro12eastnews, Polonya Savunma Bakanlığı.
2015 yılında iç savaştan kaçan Suriyeli kalabalığı Türkiye üzerinden Avrupa Birliği'ne akın ettiğinde, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Avrupa Birliği ile bir görüşme sırasında fidyesini elinde tuttu.
O yıl blok liderlerini, milyarlarca avro mali yardım ödemediği takdirde mültecileri "otobüslere" bindirmek ve Avrupa'yı göçmenlerle doldurmakla tehdit etti.
2015'te 1,3 milyon kişinin Avrupa'ya sığınma başvurusunda bulunduğu bir krizi sona erdirmek için çaresiz kalan Avrupa, ödemeyi seçti ve mülteci yönetimini etkin olarak insan hakları konusunda oldukça kötü bir sicile sahip otokratik bir lidere devretti.
Erdoğan ve Lukaşenko
Erdoğan, tehdidini göçü Brüksel'e karşı bir sopa olarak şekillendirerek periyoduk olarak büyüttü- 2019'da ve 2020'de tekrarlayacaktı.
Biraz daha kuzeydeki, Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko da hızlı öğreniyor.
Moskova destekli lider, iktidara sarıldığı ve muhalefeti çökerttiği 2020 seçimlerine bağlı hileli Batı yaptırımlarına karşı bariz bir şekilde geri adım atmanın yollarını ararken, Avrupa'nın zayıf noktasını buldu: Göç.
Milyonlarca Suriyelinin Türkiye'ye kaçmasıyla karşı karşıya kalan Erdoğan'ın aksine, AB üyesi Lukaşenko ve ABD, Orta Doğu'dan gelen sığınmacılara turist vizesi vererek ve ardından onları AB'ye yönlendirerek yapay bir göçmen krizi üretti.
Belarus ve Moskova'daki destekçileri, Avrupa'yı istikrarsızlaştırmak için bir komplo kurduklarını yalanladılar.
Ancak Lukaşenko'nun göçmenleri gerçekten silahlandırdığına dair kanıtlar çoğaldıkça-meslektaşlarımın sınırdan bildirdiğine göre Belarus muhafızları sığınmacılar için Polonya sınır duvarlarını çekip kesiyor.
Belarus oyunu göçmenlerin diplomatik şantajda piyon olarak kullanılmasında bir sonraki aşamaya işaret ediyor gibi görünüyor.
Diplomatik şantaj
Çok farklı bir şekilde de olsa, Batı'nın sığınmacıların gelmesini engellemek için oynamaktan suçlu olduğu bir oyun.
2015 göçmen krizinin ardından Avrupa Birliği, Afrika'daki kilit geçiş ülkelerindeki kalkınma yardımını göç kontrolü konusunda işbirliğine bağlayan bir çaba başlattı.
Avrupa ülkeleri bireysel olarak, göçmenleri Akdeniz'deki korkunç yolculuklardan kurtarmak için belirtilen insani hedefle, göçü durdurmaya yönelik tartışmalı çabaları finanse ederek daha da ileri gitme sorumluluğunu üstlendiler.
Bununla birlikte, bazı göçmenler salları sefil yabancı hamplar için takas ettiğinden, bu hareketler genellikle transit ve menşe ülkelerdeki iç sorunları derinleştirdi.
Haraç ve istismar
Associated Press'in 2019'daki bir araştırması, Avrupa'dan büyük miktarda paranın "göçmenleri sömüren iç içe geçmiş milis, insan tacirleri ve sahil güvenlik üyeleri ağlarına yönlendirildiğini" ortaya çıkardı.
Haberde, bazı durumlarda, BM yetkililerinin, bazılarının toplama kamplarına benzettiği gözaltı merkezlerinde işkence, haraç ve istismarla suçlanan milis ağlarının parayı aldığını bildiği belirtildi.
Geçen yıl İtalya, göçü durdurma planını kabul etmemesi halinde Tunus'a kalkınma yardımını kesmekle tehdit etmişti.
Fransa'nın Nijer'de eski bir isyancı liderini göçmen akışlarını kontrol etmesi için finanse ettiği ve "Nijer'in ulusal güvenlik çıkarları yerine göçü durdurma arzusuna öncelik verdiği" iddia ediliyor.
Times'ın haberine göre, "Kaçakçılar ordunun bölgede olduğunu öğrendiğinde, yakalanmaktan kaçmak için genellikle göçmenleri çölde terk ediyorlar."
İntikam oyunları
2019'da Trump yönetimi Guatemala, Honduras ve El Salvador'a yardımı kesti, ancak ülkeler Amerika Birleşik Devletleri'nin Orta Amerika üzerinden kuzeye seyahat eden göçmenleri bu ülkelere geri göndermesine izin veren anlaşmaları kabul etmelerine rağmen göçmenleri geri gönderdi.
Batı ve Belarus göçü kör bir araç olarak kullanma konusunda tekel değil.
Bu yılın başlarında, Fas'ın İspanyol yerleşim bölgesi Ceuta'ya 6 bin kişilik göçmen akınının "mühendisliğini yaptığı" iddia ediliyor.
Tufts Üniversitesi profesörü Kelly M. Greenhill'ın The Post'ta yazdığına göre, bu hareket, Madrid'in Batı Sahra'daki ayrılıkçı bir lider olan Fas'ın bir düşmanına tıbbi tedavi için İspanya'ya girmesine izin verme kararının ardından intikamı olarak geldi.
1980'de Fidel Castro, Mariel'in tekneyle kaldırılması sırasında Birleşik Devletler'e akın eden gerçek mültecilerin arasına suçluları yerleştirmek için başarılı bir girişimle Küba hapishanelerini açmıştı.
Yine de Belarus'un oyunu, göçmenlerin hibrit savaşta kullanımı konusunda açık mevsimi müjdeleyerek temelde farklı ve daha tehlikeli hissettiriyor.
TIKLAYIN - Polonya-Belarus: Yüzlerce insan sınırda sıkışıp kaldı
Kuma çizgi
Avrupa, Türkiye ile anlaşma konusundaki istekliliğinin tam tersine, Belarus ile kuma bir çizgi çekiyor. AB yeni bir yaptırım paketi hazırlıyor.Polonya, Belarus sınırına binlerce asker gönderdi.
Lukasz Olejnik'in Foreign Policy'de belirttiği gibi, şimdiki risk, krizin NATO destekli Polonya ile Rusya destekli Belarus arasında çatışmalara dönüşmesi.
Lukaşenko, daha fazla yaptırım uygularlarsa Avrupa'ya gaz tedarikini kesmekle tehdit etti, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bunu alenen kınadı.
AB'nin dış politika şefi Josep Borrell, Belarus krizini blok içinde daha fazla ve daha hızlı savunma entegrasyonu ihtiyacının bir başka kanıtı olarak gösteriyor.
Borrell, Politico Europe'a verdiği demeçte, "Avrupa tehlikede ve Avrupalılar bunun farkında değil" derken ekledi:
"Bugünün dünyası... artık barış ve iyilik arzusu tarafından yönetilmiyor. Otçulların hayatta kalma ihtimalinin düşük olduğu etoburlar ile arasında hâlâ güç çatışmaları var."
Trumpvari çözüm
Polonya ve diğer AB üye ülkeler Trumpvari bir çözüme ulaşıyor: Belarus ile sınır duvarı.
Yine de soğukluk tırmanırken, bu şantaj oyununda binlerce açık kaybeden var - Belarus ve Polonya arasındaki dondurucu ormanlarda mahsur kalan tahmini 4 bin göçmen ve Polonyalı yetkililerin geçen hafta söylediği rakamlara göre yoldaki 10 bin göçmen daha.
Göçmenler ciddi hipotermi riski altında. En az sekizi - kesinlikle eksik bir sayı - zaten öldü.
AB'nin sığınma yönetim sistemini elden geçirme konusunda ilerleme kaydetmemesi - göçmenlere sert davranma geçmişine sahip üçüncü ülkelere mülteci politikası delegasyonu ile birleştiğinde - Lukaşenko'nun bunu istismar edebilmesi için bir zayıflık yarattı.
Polonya sağcı milliyetçi hükümeti halka, göçmenlerin "girmeyecekleri" konusunda kararlı bir şekilde söz verdi. Ancak sınırda donan göçmenlerin görüntüleri dünyaya yayılırken, Polonyalı liderlerin -en azından konu kürtaj politikası ve eşcinsel evliliğin reddi söz konusu olduğunda- uyumlu olduklarını iddia ettikleri Roma Katolik kilisesi bile Polonyalı liderleri azarlıyor gibi görünüyor..
Avrupa Birliği Piskoposlar Konferansları Komisyonu Başkanı Kardinal Jean-Claude Hollerich Vatikan Radyosu'na verdiği demeçte, "İhtiyacı olan kardeşlerimize açık olmak önemlidir" dedi.
Papa ise, Akdeniz'in devasa bir mezarlık haline geldiğinden söz etti. Yaşam tarzımızı paylaşmak isteyen insanların mezarlıklarıyla çevrili bir Avrupa Birliği'nde yaşadığım için kendimi iyi hissetmiyorumi İhtiyacı olan insanları gördüğümüzde ilkelerimizi unutamayız" dedi.
(PT)