Bebek Beklerken!

Sağlık hizmetine ulaşabilenler için bu dönem tıp teknolojisinin sağladığı olanaklarla artık kaygıların daha az olduğu bir dönemdir.

Ama ülkenin büyük bölümü için bu olanaklardan söz etmek kolay değildir. Tüm vatandaşların ulaşabildiği bir sağlık hizmet modelinde hamilelik döneminin yakından izlenmesi ve doğum anında bir sağlık personelinin bulunması hem anne hem bebeğin sağlığı, sonraki yaşamında karşılaşacağı sakatlıkların önlenmesi açısından büyük önem taşır.

Özel izlemeler

Çünkü doğumsal nedenli sakatlıkların ikinci grubunu gebelik süreci ve doğumla ilgili eksiklik ve yanlışlarla, doğum anında ortaya çıkabilen terslikler ya da aksaklıklardan kaynaklanan sakatlıklar oluşturur.

Özellikle "ilk ve erken yaştaki" doğumların yerel sağlık kuruluşları ve görevlileri tarafından özel bir özenle izlenmesi çok önemlidir.

Benzer biçimde ileri yaşlarda yaşanan gebelikler, gebelik anında yaşanan kimi olumsuzlukların görüldüğü anneler, hastalıklar ve uygulanan tedavilerin gebeliğe etkilerinin söz konusu olabileceği kişiler, sistematik hastalıkların varlığının (kalp, böbrek hast. v.s.) bilindiği durumlar, ikiz, üçüz vb. çoğul gebelikler, daha önce düşükleri olan ve düşük doğum tartılı bebek doğurmuş anneler de özel olarak izlenmelidir.

Aslında herhangi bir olumsuzluk olmasa da, tüm gebeliklerde de aynı özenin sürdürülmesi tüm gebeliklerin sağlık kurumları tarafından ve sağlık çalışanlarının destek ve gözetiminde olması sağlıkla ilgili temel hakların yerine getirilmesinin bir gereğidir.

Yapılması gerekenler

Bu süreçle ilgili sağlık kuruluşlarının görev ve sorumlulukları arasında annelerin hamilelik dönemlerinde karşılaştığı her türden sorunların çözümlenmesi de vardır.

Annenin;

* Kötü ve yetersiz beslenmesinin önlenmesi,

* Fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik halini olumsuz etkileyecek her türlü durumdan korunması, çevre ve ortamdan kaynaklanan olumsuz etki ve sorunlar ortadan kaldırılması, en azından annenin bunların olumsuz etkilerinden uzaklaştırılması,

* Hamilelik döneminde yaşanan başta enfeksiyonlar olmak üzere her türlü hastalıktan korunulması, korunulamayan hastalıkların en etkin biçimde ve bebeğin sağlığının etkilenmeyecek bir şekilde tedavi edilmesi, gebelik döneminde anneye bağlı etkenlerden kaynaklanan diğer olumsuzlukların sorun olmadan çözümlenmesi,

* Doktor tavsiyesi dışında ilaç kullanılmasının engellenmesi, kazalar ve travmalar sonucu oluşan durumlar öngörülerek gerekli tedbirler alınması, tetkik ve tıbbi amaçla bile olsa radyasyon ve/veya röntgen ışınına maruz kalınmaması,

* Bebeğin anne karnında yeterince beslenememesinden ya da annenin zehirlenmesi gibi durumlardan kaynaklanabilecek sakatlık ve özürlülüğe yol açan nedenlerin öngörülmesi ve bunların herhangi bir sakatlığa yol açmadan çözümlenmesi, hep sağlık personelinin görevleri arasındadır.

Bunlar yapıldığında gerek ölü, gerekse sakat doğumların oranı "sıfır"a yaklaşacaktır.

Ulaşma ve yararlanma hakkı

Bunlara benzer biçimde yalnız korunulması gereken değil yapılması ve yerine getirilmesi gereken sağlık hizmetlerine ulaşma ve yararlanma hakkı da bu bağlamda değerlendirilmelidir.

Örneğin annelere hamilelik döneminde tetanos aşısı yapılması, doğum anında bebeklerin genital yolla bulaşabilecek hastalıklara karşı koruyucu ve tedavi edici müdahalelerde bulunulması bunların arasında sayılmalıdır.

Ayrıca tüm bu süreçlerde anne ve bebeğe olumsuz etkide bulunabilecek zararlı ve kötü alışkanlıkların da tedavi edilmesi yine sağlık ve sakatlığı önlemek bağlamında temel haklar arasında sayılmalıdır.

Tüm bu durumlar ve sorunlarla karşı karşıya kalmamak da ya da kalındığında olumsuzluklarla sonuçlanmaması için yapılması gerekenler de bu konudaki haklara ulaşma anlamına gelecektir.

Bu haklar kuşkusuz, önce böyle bir hizmeti organize eden ve sürdüren devletin, sonra da bu sağlık kuruluşlarında görev yapan ve söz konusu sağlık hizmetlerini vermekle yükümlü olanların eylem ve etkinlikleriyle yerine gelecektir.

Tüm bu hizmetlere ulaşabilme ve bunlardan yararlanabilmek de sağlık hizmetine ulaşma ve dolayısıyla insanların sakat ya da engelli olmama hakkının yerine gelebilmesi bağlamında temel bir hak olarak nitelendirilmelidir. (MS/BA)