Bayramın İlk Günü Edirnekapı Şehitliği'nde
Bayramın ilk günü Kolombiya’dan yıllardır süren iç savaşın sonuna yaklaşıldığına dair güzel bir haber geldi.
Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri (FARC) Kolombiya devletinin silahlı güçleriyle 51 yıldır silahlı mücadele yürütüyor. Binlerce insanın ölmesine neden olan bu iç savaşın sona erdirilmesi için 1991’den bugüne iki taraf barış görüşmeleri yapıyor. Küba’da kurulan görüme masasında dün iki tarafın lideri el sıkıştı ve nihai barış anlaşması için önemli bir adım atıldı.
Bu haberi Edirnekapı Şehitliğine giderken okudum. Türkiye’de de 1984’den bugüne yaşanan çatışmalı dönem Kolombiya’dakiyle birçok benzerlikler taşıyor. Edirnekapı bu savaşın sonuçlarının kristalleştiği, tüm acısının yüzünüze çarptığı bir yer.
Bayramın ilk günü olduğu için buruk bir bayramlaşma yaşanıyordu Edirnekapı Şehitliği’nde. Günün erken saatlerinde nispeten sakindi. Asıl ziyaret arife günü yaşanmıştı çünkü. Mezar taşları yıkanmış, yeni çiçekler dikilmiş, otları temizlenmişti.
Bayramın ilk günü daha sakin; görevli erlerden biri öyle diyor. Ailelerin mezar bakımına ve dua okumaya odaklandığı bir ziyaret günü. İstanbul’da yaşayanların birçoğu sık sık geldiklerini söylüyor; ama bayramlarda daha bir kalabalık oluyor; şehitlikte yatan askerlerin aileleri ve yakınlarının haricinde de ziyaretçiler oluyor. Ama oğlunun mezar taşını temizleyen bir annenin söylediği cümle havada asılı kalıyor “O günden beri benim için bayram yok”.
Yıllardır kabir ziyaretine gelen aileler birbirlerini tanıyor. Küçük çocuklar “iyi bayramlar” diyerek ziyaretçilere şeker dağıtıyor. Sohbet ettiğinizde çoğunluğu acısının büyük olduğunu söylüyor, "yeni acılar yaşanmasın” diyorlar, bu ölümler dursun istiyorlar. Barış özlemini sanırım bu ailelerden daha içten, candan istemek mümkün değil. (HK)
Edirnekapı Mezarlığı’nın tarihi* Edirnekapı Mezarlığı İstanbul'un fethi sırasında Bizans surları önünde savaşırken hayatını kaybeden askerlerin Edirnekapı, Topkapı Maltepe ve Topçular arasında kalan geniş bir araziye gömülmeleriyle oluştu. * Osmanlı devrinde Sır Tekke adıyla anılıyordu. Sır Tekke’nin yeri bugün kesin olarak bilinmiyor. Bayramlarda Edirnekapı’yı ziyaret etme geleneği Osmanlı devrinde başladı. * Boğaziçi Köprüsü’nün 1973’te tamamlanması sonrası E-5 karayolunu Haliç Köprüsü'ne birleştiren tünelin yapımı sırasında tarihi kabirlerin bir kısmı taşındı * Osmanlı devri boyunca Edirnekapı’ya siviller de defnedildi. Yılar içinde şehitliğin etrafında geniş bir mezarlık alanı oluştu. * Yılar içinde yapılan düzenlemeler sırasında bulunan tarihi önemi olan mezar taşları iki hazirede sergileniyor. * Edirnekapı Şehitliği, Balkan Savaşı, l. Dünya Savaşı ve Çanakkale savaşlarında yaralanarak tedavi olmak için İstanbul’a getirilen ve burada hayatını kaybeden askerlerin de defnedildiği mezarlıktır. . Harita Genel Müdürlüğü'nün, Ankara' da 1971 yılında bastırdığı Şehitliklerimiz adlı kitapta bu savaşlarda yaşamını yitiren askerlere ait yaklaşık 13 bin mezar olduğu bilgisi veriliyor. * Edirnekapı Şehitliği Osmanlı devrinde de Cumhuriyet devrinde de Askeriye'ye bağlı bir kuruluş Olarak yaşamıştır. 1926 yılından itibaren Türkiye Şehitlikleri İmar Vakfı’na bağlandı. Kaynak: İstanbul Türbeler Müze Müdürü Erman Güven |
* Fotoğraflar: Haluk Kalafat