Bağımsız Uzman ve Şeffaf Soruşturma Çağrısı

İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (MAZLUMDER), İstanbul, Adana, Ankara, Bursa, İzmir ve Sakarya şubeleri ile Mimar Mühendisler Grubu (MMG) ve Yer Yüzü Mühendisleri’nin (YYM) de katılımıyla Soma’ya gitti.

Heyet, Manisa’nın Soma ilçesinde 301 işçinin ölümüyle sonuçlanan iş cinayetiyle ilgili yaptığı görüşmeler ve incelemelerin ardından basın açıklaması yaptı.

İş cinayetinin sebebinin, “kâr hırsı ve denetim eksikliğiyle” bağlantılı olduğunu savunan dernek, acilen yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

“Maaşlar kesintisiz ödenmeli”

* Madenin çalışma koşulları insani düzeye getirilene kadar madene işçi sokulmamalı. Bu süreç ne kadar uzun olursa olsun işçilerin maaşları kesintisiz ödenmeli. STK’lar ve sendikalar da hem devleti hem şirketi denetleme görevini ifa etmeli.

* Devlet adına Soma’da yaşananların sebep ve sonuçlarını araştıran ekiplerde ve raporlama aşamasında bağımsız uzmanlar bulunmalı.

Denetleme ve raporlama

* Denetleme ve raporlama yürütme süreci şeffaf yönetilmeli. STK’lar, haberciler, hiçbir gerekçeyle engellememeli. Toplumsal tepkiler ve gösteriler kısıtlanmamalı.

* Öncelikle işletme sahibi ve devlet, ailesini kaybeden çocukların yaşam, eğitim ve geleceğini garantiye alma sorumluluğunu yerine getirmeli.

Psikolojik destek

* Soma merkez ve civar bölgeden gelerek kurtarma ekibinde çalışanların ruh sağlığına ilişkin çalışmalar yapılmalı.

* Madenden sağ kurtulan işçilerin hepsine en az bir kez psikolojik destek sağlanmalı ve ihtiyaç halinde bu desteğe devam edilmeli.

* Hayatını kaybeden maden işçilerinin birinci dereceden yakınlarına psikolojik destek sağlanmalı.

* Ailesinde işçi kaybı yaşayanlar başta olmak üzere, tüm öğrenciler için okullarda psikolojik destek etkinlik ve çalışmalar yapılmalı.

* Çevre hastanelerdeki teknik ve personel eksikliği bir an önce giderilmeli. Bir maden şehri olan Soma hastanelerinde yanık ünitesinin olmadığını ve ortopedi doktorlarının yetersizliğini tespit ettik. Yalnızca iki ortopedi doktoru var.

Her madene arama-kurtarma

* Sivil Toplum Kurumları ve devlet desteklerini bölgeye götürürken civar kasaba ve köyler de göz önünde bulundurmalı. Yardımların ve STK’ların Soma merkezinde yoğunlaştığını; madene daha çok işçi veren civar kasaba ve köylerin gözden kaçırıldığını tespit ettik.

* Soma dahil bütün maden bölgelerinde işletme bünyesinde, daimi bir arama kurtarma ekibi bulundurulması, bu konuda yasal mevzuaatta gerekli değişikliğin yapılması gerekiyor.

“ILO sözleşmesi imzalanmalı”

* İş Kanunu’na aykırı olarak işi ikinci, üçüncü hatta dördüncü firmalara veren taşeron firma sistemine müdahale edilmeli.  İlgili kanunlar, iş kazalarında ihmali görülen iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimlerinin, cezai sorumluluk altına alınacağı şekilde yeniden düzenlenmeli. 

* Uluslararası Çalışma Örgütü'nün işverenleri, kazaları önlemek için her türlü önlemi alma, riski kaynağında bertaraf etme ve güvenli çalışma sistemleri tasarlama gibi maddelerle yükümlü tutan “Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi”ni Türkiye’nin acilen imzalanması gerekiyor.

Banka borçları sorunu

* İşten atılma ve başka madenlerde de işe alınmama en temel ve anlaşılır insani korku sebebidir. Bunu gidermek ve halka güvence oluşturmak devletin en temel işlevi ve görevleri arasında. Bu bağlamda ivedilikle çözülmesi gereken bir sorun da banka borçları. (AS)