AYM’den cezaevinde “pandemi kısıtlamasına” hak ihlali kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), COVID-19 pandemisi tedbirleri kapsamında cezaevindeki görüşlerin kısıtlanması nedeniyle aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Bugün Resmi Gazete’de açıklanan gerekçeli karar, Antalya L Tipi Kapalı Cezaevinde tutuklu bulunan ve Yunus Bulut’un başvurusuna ilişkindi.
Yunus Bulut, pandemi kısıtlamalarının uygulanmaya başladığı 14 Mart 2020’den itibaren yaklaşık üç ay boyunca aile bireylerinden herhangi biriyle açık ya da kapalı görüş yapamamıştı.
Hapishanelerde açık görüşler başlıyor
AYM, Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine ve Yunus Bulut’a 10 bin lira manevi tazminat ödenmesine oyçokluğuyla karar verdi.
“İdareye sınırsız yetki tanınmıyor”
AYM’nin kararında, ziyaret hakkının kısıtlanmasını öngören tedbirlerin idari bir karar doğrultusunda alındığı ve uygulandığı ancak bu kapsamda alınacak tedbirlere ilişkin idareye sınırı olmayan bir yetki tanınmadığı belirtildi:
“Somut olayda uygulanan tedbirin, kurumun genel işleyişine ya da düzeninin sağlanmasına yönelik olmadığı, yasayla doğrudan ve açık şekilde tanınan ziyaret hakkına önemli derecede müdahale eden türden bir kısıtlamayı içerdiği dikkate alındığında söz konusu düzenlemenin tedbire kanuni dayanak olarak kabul edilmesi mümkün değildir.
Hastalığın yayılmasının engellenmesi amacıyla kuram idaresine genel tedbirler alması konusunda verilen yetki, ziyaret hakkının kullanılmasını bir süre boyunca tamamen durduracak şekilde aile hayatına saygı hakkına müdahale edilmesine cevaz verecek nitelikte olmadığından etki ve süresi ağır olan somut tedbir bakımından anılan düzenlemenin kanunilik şartını karşılayamayacağı açıktır.”
“Kanuni dayanak olmadan haklar sınırlandırılamaz”
Kararda ayrıca, idari işlemle temel hakların kısıtlanamayacağına dikkat çekildi:
“Temel hak ve hürriyetleri sınırlandırılan bir tedbir, demokratik toplum düzeninin korunması bakımından ne kadar gerekli ve ölçülü olursa olsun salt idari bir işleme dayanıyorsa bu tür bir müdahalenin kanunilik şartını sağladığından söz edilemez.
Başka bir deyişle tedbire karar veren idarenin takdir alanı içimde olmayan bir konuda idari kararla temel hak ve hürriyetler sınırlandırılamaz. Yine farklı bir anlatımla idarenin kanuni bir dayanak olmadan ilk elden temel hak ve hürriyetleri sınırlandırması düşünülemez.
Aksi durum kanun koyucunun getirmediği kısıtlamaların idari ve yargısal makamlarca oluşturulmasına ve uygulanmasına neden olabileceği gibi kısıtlamaların muhatabı olan bireylere yönelik keyfî uygulamaların yaygınlaşmasına ve bu kişilerin kamu otoritelerine karşı güvencesiz bir konuma düşmesine yol açabilir.
Özetle aile hayatına saygı hakkına yönelik müdahalenin Anayasa'nın öngördüğü güvencelere uygun kabul edilebilmesinin ilk ve temel şartı olarak kanuni dayanağı bulunmalıdır. Somut olayda ise başvurucunun aile hayatına saygı hakkına yapılan müdahalenin salt İdari makamların kararlarına dayandığı anlaşıldığından müdahalenin kanuni temelinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.”
Sokağa çıkma yasağı ve maske cezaları silinecek
Mahkeme para cezasını iptal etti: “Sokağa çıkma yasağı kanuni değil”
“Polisin ‘sokaktaki vatandaşa’ ceza kesme yetkisi yok”
(AS)