AYM: Hakim tarafsız yargılama yapmadı

* Fotoğraf: Pixabay

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Anayasa Mahkemesi (AYM), bir hakimin kendi verdiği ret kararını, daha sonra bir üst mahkemede üye hakim olarak tekrar reddetmesine dair başvuruda gerekçeli kararını açıkladı; adil yargılanma hakkı kapsamındaki tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmetti.

Eski vali yardımcısı olan bir mahpusun başvuruna dair karar veren AYM, bir hakimin kendi verdiği ret kararını sonradan tayin olduğu üst mahkemede de tekrarlamasını hak ihlali sayarak yeniden yargılama yapılması için dosyayı mahkemeye gönderdi.

Mahpusa verilen üç günlük disiplin cezasını şikayet ettiği infaz hakimi E.A. şikayeti reddetmiş, ardından tayin edildiği ağır ceza mahkemesinde de bir üst mahkeme üyesi olarak yine aynı kararı vermişti.

“Hiçbir telkin ve baskı altında kalmadan”

AYM’nin bugün açıklanan gerekçeli kararında, hakim E.A.’nın kanuna açıkça aykırı davranarak itiraz incelemesinde yer alıp nesnel tarafsızlığı zedelediği ifade edildi:

“Şikâyet incelemesi aşamasında karar veren hâkimin bu karara karşı başvurulabilecek bir üst kanun yolu olarak öngörülmüş olan itiraz aşamasındaki incelemeye de katılması hâlinde kendi kararındaki -varsa- hukuki ve fiili hatalar hususunda belli ölçüde savunmacı bir tutum takınabileceği açıktır.”

AYM ayrıca, hakim E.A.’nın her iki karara da katılmış olmasının, “tarafsız davranacağı konusunda kuşku oluşturmasının haklı temelleri olduğu” belirtildi.

“Objektif tarafsızlığın belirlenmesinde hâkimin tarafsızlığına ilişkin herhangi bir meşru kaygıyı, korkuyu bertaraf edecek yeterli güvence sunulup sunulmadığı önemlidir.

“Davaya bakacak olan hâkimin davanın taraflarına karşı eşit, yansız ve önyargısız durması, hiçbir telkin ve baskı altında kalmadan hukuk kuralları çerçevesinde vicdani kanaatine göre karar vermesi gerekir. Anayasa ve kanunlar karşısında hâkimlerden beklenen de budur.”

Ne olmuştu?

Mesleğinden ihraç edilmiş bir vali yardımcısı olan Serkan Şeker, hakkında Türkiye Cumhuriyeti'ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan yapılan soruşturma kapsamında Şırnak T Tipi Kapalı Cezaevinde tutukluydu.

Arama ve sayım yapılması sırasında gardiyanlarla arasında çıkan tartışma sonucunda Şeker’e, kurum görevlilerine hakaret ve tehdit etme eyleminde bulunduğu iddiasıyla üç gün hücre hapsi verildi.

Şeker, Disiplin Kurulunca verilen 11 Ağustos 2016 tarihli disiplin cezasına Şırnak İnfaz Hâkimliğinde itiraz etti. Mahkeme şikayeti reddetti, disiplin kurulunu haklı buldu.

Serkan Şeker itirazını üst mahkemeye taşıdı, itirazı değerlendiren Şırnak 2. Ağır Ceza Mahkemesi de itirazın reddine oybirliği ile karar verdi. Mahkeme Heyetinde, infaz hâkimi olarak disiplin cezasına şikâyeti değerlendiren hâkim E.A. da yer alıyordu.

Şeker bunun üzerine, 23 Ocak 2017’de AYM’ye bireysel başvuru yaparak “disiplin cezasına şikâyetini reddeden hâkimin bu karara vaki itirazı inceleyen mahkemenin heyetinde de görev alması nedeniyle tarafsız mahkemede yargılanma hakkının ihlal edildiğini” öne sürdü. AYM’nin 2 Haziran 2020 tarihli kararının gerekçesi bugün açıklandı. (AS)