Gezi Parkı Davasından 18 yıl hapis cezası verilen, 25 Nisan 2022’de tutuklanan, 14 Mayıs 2023 Genel Seçimleri’nde ise Türkiye İşçi Partisi’nde Hatay Milletvekili seçilen Can Atalay ile ilgili bir yıldır süren “kriz” devam ediyor.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Atalay hakkında ilki 25 Ekim 2023, ikincisi 21 Aralık 2023 olmak üzere iki kez hak ihlali kararı verdi.
AYM, her iki başvuruda da Atalay’ın "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı" ve "kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı"nın ihlal edildiğini hükmederken, aynı zamanda “yargılamanın yenilenmesine”, “infazın durdurulmasına” ve Atalay’ın “tahliye edilmesine” karar verdi.
MAHKEME CAN ATALAY DOSYASINI GÖRÜŞMEDİ
Avukat Taşçı: AYM, 'yargılamayı yenile, infazı durdur, tahliye et' diyor, karar net
Ancak AYM’nin bu kararları, yetkili mahkeme İstanbul 13. Ağır Ceza heyetince uygulanmadı ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne havale edildi.
Yargıtay’ın da kararları uygulamamasıyla “yüksek yargıda kriz” tartışmaları başladı. Tartışmalar devam ederken; kriz üst perdeye taşındı, Atalay’ın vekilliği Ocak 2024’te Meclis'te okunan Yargıtay'ın cezayı onama kararıyla düşürüldü.
Avukat İlkiz: Hukuk devletinde kriz yaratılarak sorun çözülmez
TİP, CHP, DEM Parti ve Atalay’ın avukatları, "vekilliğin düşürülmesinin yok hükmünde olduğunun tespiti için" AYM'ye başvurdu.
Yüksek mahkeme, yapılan başvuruda “karar verilmesine yer olmadığına” hükmetti. AYM, 1 Ağustos’ta ise bu kararının gerekçesini açıkladı, karar Resmi Gazete'de yayımlandı. Yüksek mahkeme, gerekçede Atalay’ın vekilliğinin düşürülmesinin “yok hükmünde” olduğuna karar verdi. Yani Atalay’ın vekilliğinin düşürülmediğini ifade etti.
Prof. Dr. Zafer Üskül: Artık tamamen hukukun dışındayız
Ancak AYM’nin bu kararı da tanınmadı. Atalay, tahliye edilmediği gibi Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, dün bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada “Can Atalay’ın vekilliği iade edilemez” dedi.
Tunç, Yargıtay’ın onadığı 18 yıl hapis cezasına atıf yaparak, “Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde okunan kesin hükümdür. Kesin hükmün Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesinde yok hükümde olan bir karardı demekle kesin hüküm ortadan kalkmıyor” dedi.
AYM’nin iki kez verdiği “yeniden yargılama” kararını yok sayan Bakan Tunç, “Yeniden yargılama yapılmadığı müddetçe nokta kondu. Kesin hüküm ortadan kaldıracak olan husus yeniden yargılamadır. O karar verilmediği sürece de hukuken konu kapandı. Yeniden yargılama ile ilgili de Can Atalay’ın vekilliği iade edilemez” ifadelerini kullandı.
Tunç'tan Atalay açıklaması: Vekilliği iade edilemez
Tunç'un, bu açıklamalarını Atalay’ın avukatlarından Deniz Özen ile konuştuk.
Bakan Tunç’un ifadeleri hukuken ne anlama geliyor?
AYM’nin yeniden yargılama kararları varken yeni bir kararı kim verecek?
Avukat Özen’in, Adalet Bakanı Tunç'un açıklamalarıyla ilgili ilk değerlendirmesi “Bakan bizimle dalga geçiyor” oldu.
Özen, AYM’nin verdiği her iki ihlal kararını hatırlattı ve “Her iki kararda da Can Atalay hakkındaki yargılanmanın yenilenmesi, yeniden yapılacak yargılamada durma kararı verilmesi ve tahliye edilmesi yönünde hüküm var. Bu iki karara uymayıp ‘yeniden yargılama yapılmadığı sürece milletvekilliğinin iade edilmesi mümkün değildir’ demek bizlerle dalga geçmek demektir” dedi.
Bülent Arınç’tan Can Atalay çağrısı: Tekrar milletvekili olabilmesi için hiçbir engel yok
"Bahane üretiyorlar"
Bakan Tunç’un açıklamalarının hukukla ilişkisi olmadığını özellikle vurgulayan Özen, şöyle devam etti:
"Hukuk ne olması gerektiğini oldukça açık ifade ediyor ayrıca bir tanımlamaya veya sözlüğe ihtiyaç yok. En baştan beri hukuki değil siyasi karar verildiğini çok açık şekilde belirtiyorlar. Her bir açıklama da bunun itirafı niteliğinde.
Anayasal düzeni askıya aldıklarının kendileri de çok farkındalar ve şu an ‘nasıl bahaneler üretilebiliriz’ diye aklımızla alay edercesine açıklama yapıyorlar.
Adalet Bakanı, yeni bir ‘yeniden yargılama’ kararını kimin vermesini bekliyor? Bakan, aynı zamanda AYM kararını uygulamayan yargıçların idari amiri konumunda. Dolayısıyla AYM kararlarının uygulanıp uygulanmadığını denetleyen kişilerden, yani muhataplarından biri de kendisi oluyor."
Atalay'ın avukatı Taşçı: Genel Kurul'da yanlış metin okudular
"Kararın Meclis'te okunması zorunluluk değil"
Özen, son olarak Meclis’te yapılması öngörülen ikinci olağanüstü toplantıya değindi ve ekledi:
“Can Atalay’ın vekilliği düşürülmedi, AYM bunu açıkça ifade etti. Dolayısıyla AYM kararının Meclis’te okunması bir zorunluluk değil. AYM kararı Resmi Gazete’de yayımlandığı anda yürürlüğe girdi, hüküm doğurdu. Bu karar, TBMM Başkanı dahil olmak üzere tüm tüzel ve özel kişileri bağlayıcı durumda. Karar Meclis’te okunmasa da Can Atalay’ın şu an milletvekili olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
AYM’nin kararı Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra alınan özlük hakları geri verilmeliydi, İnsan Hakları Komisyon üyeliği ve diğer tüm özlük hakları iade edilmeliydi. Tüm bunlar için Meclis’in toplanmasına gerek yok, bu bahane bulma kısmı. Geldiğimiz noktada hukuki olarak söyleyecek hiçbir söz kalmadı, Anayasal düzen umursanmadığı gibi ortadan kaldırıldı.”
Anayasa Mahkemesi yok hükmünde midir?
(RT)