Asker Iraka Giderse Türkiye AİHMe Gider

İzmir Barosu Savaşa Karşı Hukuk Grubu avukatlarından Arif Ali Cangı, Danıştay 10. Dairesi’nin “Başbakanlıktan Türkiye’nin liman, üs ve havaalanlarını koalisyon güçlerine açan, Türk askerinin Irak’a gönderilmesine imkan veren bir gizli Bakanlar Kurulu kararnamesi” ile ilgili kararını “hukuka aykırı bir uygulamanın sorgulanması açısından önemli bir gelişme” olarak değerlendirdi.

Parlamenterlere çağrı

Danıştay’ın Başbakanlık’tan “savunmayla birlikte gizli kararnamenin bir örneğinin gönderilmesini” istediğini hatırlatan Cangı, “Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararı vermesini bekliyoruz” dedi.

Türkiye’nin hava sahasını koalisyon güçlerine açan 20 Mart tarihli tezkerenin süresinin 20 Eylül’de dolduğunu; hükümetin tezkerenin uzatılması yerine “gizli kararname” çerçevesinde hava sahasını koalisyon güçlerine açık tutmayı kararlaştırdığını hatırlatan Cangı, “Bu da hukuka aykırı uygulamanın sürdürülmesi anlamına geliyor” dedi.

“Gizli kararname çıkarılması, Anayasa’nın 169. maddesine aykırı. Ayrıca, hükümleri açıklanmadığı için, kararnamede esasa ilişkin ne tür hukuka aykırılıklar olduğunu da bilmiyoruz” diyen Cangı, parlamenterlere gizli kararnamenin hükümlerinin kamuoyuna açıklanması çağrısı yaptı.

Türkiye, AİHM’de yargılanabilir

Cangı, İzmir Barosu Savaşa Karşı Hukuk Grubu’nun, Irak’ta işlenen insan hakları ihlalleri nedeniyle İngiltere Başbakanı Tony Blair ve ihlallerden sorumlu İngiliz yetkilileri aleyhine Uluslar arası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı’na suç duyurusunda bulunacaklarını söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Türkiye’nin Roma Tüzüğüne taraf olmadığını ve bu nedenle UCM’de yargılanamayacağını hatırlatan Cangı, “Ancak, Türkiye Kuzey Irak’a asker gönderirse, oradaki insan hakları ihlallerine ortak olacak ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) Türkiye aleyhine dava açılabilecek” dedi.

Cangı, özellikle İngiltere denetimindeki Basra bölgesindeki insan hakları ihlallerinden mağdur bir kişi ya da bir mağdur yakınının kendilerine başvurması halinde, AİHM’de İngiltere aleyhine dava açabileceklerini de söyledi.

Gizli kararname Anayasa’ya aykırı

Cangı, sözlerini şöyle sürdürdü:

* İdarenin yaptığı işlemlerden tüm yurttaşların haberdar olması gerekir. Bu da, alınan kararların Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla mümkündür.

* Oysa, gizli kararname, alınan kararların yargı denetimi dışında tutulması anlamına gelir. Bu da, hukuka aykırılığın göstergesidir.

* Haberden anladığımız kadarıyla, 23 Haziran tarihli gizli Bakanlar Kurulu kararnamesi, Irak’ın yeniden yapılandırılması çerçevesinde Türkiye’deki askeri ve sivil tesis ve üslerden yabancı askerlerin yararlandırılması ve Irak’ta işgalci güçlere Türkiye’den askeri/sivil lojistik destek ve imkanların sağlanması ve işgalci güçlerin oluşturduğu/oluşturacağı güvenlik ve istikrar gücüne katkı ve destek amacıyla Irak’a asker gönderilmesi hakkındaydı.

* Yurtdışına asker gönderilmesi ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) kararıyla olabilir. Gizli kararname ile bu konuda karar alınması Anayasa’nın 169. maddesine aykırı.

İngiltere’ye suç duyurusu

* Irak’ta, özellikle İngiliz yönetimindeki Basra bölgesindeki insan hakları ihlallerine ilişkin UCM Savcısı’na başvuruda bulunup ihlallere ilişkin Başbakan Blair’den başlayarak insan hakları ihlallerinden sorumlu tüm yetkililerin yargılanmasını isteyeceğiz.

* ABD ve Türkiye Roma Tüzüğü’ne taraf olmadığı için UCM’ye onlar için başvuramıyoruz.

* Ancak, Iraklı bir mağdur ya da mağdur yakını başvurup bize yetki verirse Basra’daki insan hakları ihlalleri için AİHM’ne de başvurabiliriz.

* Türkiye askerlerinin Irak’a gönderilmesi, Türkiye’nin de hukuksuzluğa ortak olması anlamına gelir ki; AİHM’de Türkiye aleyhine davalar da açılabilir. (BB)