Ana Dilde Haftada 5 Saat Yayına 26 Ay Bekleme
Diyarbakır'da yayın yapan ve Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) geçen hafta taahhütname imzalatarak Kırmançi yayın için izin verdiği Gün TV, bu akşam (Perşembe), saat 20.15'te "Derguşa Çande" (Kültür Beşiği) başlıklı bir kültür sanat programı yayımlayacak.
RTÜK'ten izin alan diğer yayın kuruluşundan Şanlıurfa "Medya FM"in bugün beş dakikalık bir haber programına yer vereceği, Diyarbakır'ın diğer bir kanalı "Söz TV"ninse haber bülteni içinde yer alan bazı haberleri Kırmançi olarak vereceği öğrenildi.
Adil Kurt sunacak, Tayyip Temel ilk konuk
Kırmançi olarak yayımlanacak sohbet programında, Diyarbakır ve bölgenin tarihi, kültürel ve sanatsal dokusu konuşulacak. Adil Kurt'un sunacağı Türkçe altyazılı program, 45 dakika sürecek ve Pazartesi ve Perşembe günleri yayımlanacak.
Kırmançi programının ilk konuğu, Kürtçe çıkan haftalık "Azadiya Welat" gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Tayyip Temel olacak. Temel, Kürtçe gazete çıkarmanın zorluk ve sıkıntılarını aktaracak. Programa bundan sonra da tarihçi, aydın, yazar ve sanatçılar davet edilecek.
Doğan: Bu yönetmelikle sağlıklı yayıncılık olmaz
Yönetmeliğin çok sayıda kısıtlama içerdiğini söyleyen "Gün TV" Genel Yayın Yönetmeni Cemal Doğan, "Bu kısıtlamalar kaldırılmalı yoksa çok sağlıklı bir yayıncılık yapılamaz" dedi.
Yayına geçecek olmalarını "sembolik ama önemli" bulan Doğan, bianet'e yaptığı değerlendirmede, yönetmeliğin Kürtçe yayıncılığa izin veren Uyum Yasalarının gerisinde olduğunu dile getirdi.
Doğan, söz konusu yönetmeliğin iptali için verdikleri mücadelenin Danıştay'da olumsuz sonuçlandığını ancak bu karara da Ocak sonunda itiraz ettiklerini hatırlattı.
Anadil yayının Anayasal güvence altına alınmasını isteyen Doğan, "Kırmançi yayınla birlikte gelecekte ne tür sorunlar öngörüyorsunuz?" sorusuna zaman zaman çeviri hataları olabileceği veya içeriklerin yetkililerce yanlış yorumlanması gibi durumlarla karşı karşıya kalabileceklerini ifade etti.
Başlangıçta yaşanabilecek zorluklara değinen Doğan, 45 dakikalık bir program için iki gün uğraş vereceklerini belirterek, program ihtiyaçlarının karşılanması dışında Türkçe çeviri ve altyazı çalışmalarının da yetiştirilmesinin sıkıntıya yol açacağına bildirdi.
16 Mart'ta "Gün TV" ve "Söz TV" ile Şanlıurfa "Medya FM" yetkililerini Ankara'ya çağıran RTÜK yetkilileri, yayına dair kısıtlamaları içeren birer taahhütname imzalatmıştı.
Kısıtlamalı yönetmelik için iki yıl beklediler
Yerel radyo kuruluşları iki yıldan fazla bir süreyi, günde bir saat haftada beş saat, televizyon kuruluşlarıysa günde 45 dakika, haftada dört saat Anadilde yayın yapmak için beklemiş oldu.
Bu kuruluşlar, sadece 25 Ocak 2004 tarihli "Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik" ten sonra iki yıl beklediler.
Bu yönetmelikteki, "yayın yapılan bölgede kullanılan dillere dair profil çalışması" şartı, çocuklara yönelik yayın yapılamayacak olması, Anadilin öğretilmesine yönelik yayın yasağı, yayınların sadece haber, müzik ve geleneksel kültür programlarıyla sınırlandırılması gibi birçok koşul tepkilere yol açmıştı.
TV 45 dakika, Radyo bir saat yayın yapacak
Farklı dil ve lehçelerde yayına ilişkin yönetmeliğin yayımlanmasından iki yıl sonra TV'ler, günde 45 dakika olmak üzere haftada toplam dört saat ve tercümesi altyazılı olarak; radyolar ise günde bir saat, haftada beş saat tercümeli olarak anadilde yayın yapabilecekler.
Son iki yılda Türkçe dışı dillerde yerel ve bölgesel yayın yapmak için 12 yayın kuruluşu RTÜK'e başvurmuş, bunlardan üçüne izin çıkmıştı.
Türkçe dışında dil ve lehçelerde yayına dair yönetmeliğin 25 Ocak 2004'te yayımlanmasının ardından bu dillerde ilk yayına, TRT Radyo 1'den ve TRT 3 televizyonundan 7 Haziran 2004'te Boşnakça ile başlanmıştı.
TRT Radyo 1 ve TRT 3, bu yayınlarını Pazartesi günleri Boşnakça, Salı günleri Arapça, Çarşamba günleri Kırmanca, Perşembe günleri Çerkezce ve Cuma günleri de Zazaca yapıyor. Ancak bu yayınlara toplumun ilgisi henüz tespit edilemedi. (EÖ)