Altı muhalefet partisinin liderleri ortak mutabakata imzayı attı

Fotoğraf: Barış Oral / AA

Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın

CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Meclis’te yaptığı görüşmelerin ardından üzerinde uzlaştığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ni açıkladı.

Partilerin genel başkanları Kemal Kılıçdaroğlu, Ali Babacan, Gültekin Uysal, Ahmet Davutoğlu, Meral Akşener ve Temel Karamollaoğlu Ankara Bilkent Otel’deki toplantının yapılacağı salona birlikte geldi.

Basın toplantısına yaklaşık 700 sivil toplum örgütü temsilcisi, baro ve sendikalardan temsilciler ile akademisyenler de katıldı.

Toplantı için “Yarının Türkiye’si” sloganı belirlenirken salonun ana ekranına altı siyasi partinin logoları yansıtıldı. Daha sonra partilerin genel başkan yardımcıları hazırladıkları mutabakat metni kamuoyuna tanıttı.

Erkek: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminine son

İlk olarak konuşan CHP Genel Başkan yardımcısı Muharrem Erkek; “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Neden Yanlıştır?” sorusunu cevapladı. Erkek “Bu sistem, yönetimde kişiselliğe ve keyfiliğe yol açmış; Cumhurbaşkanı’na yasama, yürütme ve yargıyı güdümü altına almasını sağlayan çok geniş ve denetimsiz yetkiler tanıyarak otoriter bir yönetim yaratmıştır. Bizler, anayasal devlet anlayışına aykırı, demokratik hukuk devletini temelinden zedeleyen ve egemenliği şahsileştiren bu sisteme karşı çıkıyoruz” dedi.

Partili Cumhurbaşkanının, ülkenin sorunlarını daha da derinleştirdiğinden bahseden Erkek “Geçmişin dar kalıplarını da reddediyoruz. Geçmişin tecrübelerinden istifade ederek, geçmiş uygulamaların ortaya çıkardığı demokrasi sorunlarına ve vesayetçi uygulamalara bir daha imkan vermeyecek yeni bir sistemi inşa etme kararlılığındayız. Bu, yeni bir başlangıçtır. Bu inançla, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem önerimizle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemini sona erdirirken geçmişe dönmüyor, Türkiye Cumhuriyeti’nin köklü devlet ve Cumhuriyet tecrübesini demokrasi ile taçlandırmayı hedefliyoruz” diye konuştu.

Yeneroğlu: Etkili ve katılımcı bir yasama organı

Daha sonra söz alan Mustafa Yeneroğlu, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem ile katılımcı, özgürlükçü ve çoğulcu demokrasinin gereklerine uygun, kuvvetler ayrılığı ilkesi ile etkin denge ve denetleme mekanizmalarına dayanan bir hükümet sistemi modeli” amaçladıklarını söyledi.

Etkili ve katılımcı bir yasama organı öngördüklerini ifade eden Yeneroğlu, “Bu kapsamda TBMM’nin, kanun yapma ve yürütmeyi denetleme işlevleri etkili kılınacaktır. Böylece yasama organının daha demokratik ve daha etkili olması sağlanacaktır” dedi.

Yeneroğlu seçim barajını da yüzde 3’e düşüreceklerini kaydetti. Milletvekili genel seçimlerinde en az yüzde 1 oy alan siyasi partilere Hazine yardımından faydalanmasının önünün açılacağını ekledi.

Kanun yapım süreçlerinin demokratikleştirileceğini söyleyen Yeneroğlu, torba kanun uygulamasına son vereceklerini ve Cumhurbaşkanının, Meclis’in yasama işlevini zayıflatan veto yetkisine son vereceklerini kaydetti.

Daha sonra Demokrat Parti’den Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi’nden Ayhan Sefer Üstün, İYİ Parti’den Bahadır Erdem ve Saadet Partisi’nden Bülent Kaya, yeni sisteme ilişkin tanıtım konuşması yaptı.

Konuşmaların tamamı için tıklayın

Mutabakat metnine ilişkin konuşmalardan genel hatlarıyla şu detaylar öne çıktı:

Seçim barajı yüzde 3'e düşürülecek.
Milletvekili seçimlerinde yüzde 1 oy olan partiler Hazine yardımı alacak.
Temel hak ve özgürlüklerde kararname düzenlemesine izin verilmeyecek.
Cumhurbaşkanının veto yetkisine son verilecek.
Meclis soruşturmalarında yeter sayısı düşürülecek.
Cumhurbaşkanı görev süresi 7 yıl olacak.
Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu'nun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacak.
Sulh Ceza hakimliklerinin görev, yetki ve işleyişleri yeniden düzenlenecek.
Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının derhal uygulanması sağlanacak.
Hakimler ve Savcılar Kurulu kaldırılacak. İki ayrı kurul oluşturulacak.
Çoklu baro uygulamasına son verilecek.
Anayasa Mahkemesi üyelerinin en az 4'te 3'ünün hukukçu olması zorunlu tutulacak.
Sayıştay Anayasa'da yüksek mahkeme olarak düzenlenecek.
TRT ve Anadolu Ajansı bağımsızlık ve tarafsızlık esaslarına göre yeniden yapılandırılacak.
Medyada kartelleşmeyi önlemek için yasal tedbirler alınacak.
RTÜK'e yasal düzenlemeler yapılacak. Üyeler Meclis tarafından seçilecek.
Kamu İhale Kanunu yeniden düzenlenecek.
Yerel yönetimlere genel bütçeden verilen vergi gelirlerinin payı artırılacak.
Seçimle gelenin seçimle gitmesi güvence altına alınacak. Kayyum uygulamalarına son verilecek.
YÖK kaldırılacak.
Öğretim üyeleri rektörlerini kendi seçecek.
Siyasi Etik Kanunu hazırlanacak.
Yurt dışındaki 6 milyondan fazla vatandaşın Meclis'te temsilinin sağlanması için seçim çevresi oluşturulacak.
Siyasi partilere ve adaylara yapılan bağışlar zorunlu olarak açıklanacak.
Meclis'in denetim yetkisi güçlendirilecek.
İfade, toplantı ve gösteri yürüyüşü ile örgütlenme özgürlükleri üzerindeki baskılara son verilecek.
Kadın-erkek eşitliğini sağlamak ve korumak devlet politikası haline getirilecek.

Kız çocuklarının eğitim hakkı güvence altına alınacak.
Gazetecilere karşı ceza soruşturmasına gerekçe yapılan mevzuat, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi çtihatları çerçevesinde yeniden düzenlenecek
Çevre konusunda uzmanlaşmış yargıçların görev yapacağı 'Çevre Mahkemeleri' kurulacak.
Mülakat sistemi ve kayyum uygulamalarına son verilecek. Kamuya alımlarda, yazılı sınav sonuçları esas alınacak.

(HA)

Altı muhalefet partisinin liderleri ortak mutabakata imzayı attı

İstanbul

Erkek: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminine son

Yeneroğlu: Etkili ve katılımcı bir yasama organı

Güçlendirilmiş_Parlamenter_Sistem_Mutabakat_Metni.pdf