Sosyal Demokratlar, Almanya'nın doğusunda esen sağcı rüzgarı Brandenburg'daki son eyalet seçiminde durdurdu.
Yerel siyasetin yoğunlaştığı eylülde Thüringen ve Saksonya eyalet seçimlerinde ırkçı Almanya için Alternatif (AfD) partisi koalisyon partileri karşısında büyük kazanımlar sağlayarak Almanya ölçeğinde de bir tehdit haline gelmişti.
ALMANYA'DA SİYASAL DEPREM
AfD'nin yükselişi göçmenler için ne anlama geliyor?
Brandenburg'daki "beklenmeyen" zafer
Pazar günü Brandenburg'da yapılan eyalet seçimlerinin sonuçları bu nedenle merakla beklenirken, Şansölye Olaf Scholz'un Sosyal Demokratları'nın (SPD), Berlin'i çevreleyen Brandenburg'daki zaferi bir anlığına da olsa ülkeye derin bir nefes aldırdı.
Henüz resmi kesin sonuçların belli olmamasına karşın iktidardaki "Trafik Lambası" koalisyonunun merkez partisi SPD, oyların yaklaşık yüzde 30,9'unu alarak, yüzde 29,2 'de kalan AfD'yi geride bırakmayı başardı.
Bu arada, "sol popülist" olarak kategorize edilen, Sol Parti'den ayrıldıktan sonra önderlerinin adıyla anılan Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) da oyların yaklaşık yüzde 13,5'ini alarak üçüncü sıraya yerleşti. Ülkenin en köklü partilerinden merkez sağcı Hristiyan Demokratlar (CDU) ise yüzde 12,1 ile dördüncülükte kaldı.
Barajın altında kalanlar
Koalisyon partilerinden Yeşiller, oyların yalnızca yüzde 4,1'ini alarak yüzde 5 ülke barajının altında kaldı. Diğer koalisyon ortağı Hür Demokratlar (FDP) da yüzde 1'in altına düştü. Sol Parti (Die Linke) de yüzde 5'in altında kaldı.
Sosyal Demokratlar nasıl kazandı?
Almanya genelindeki anketlerde, Sosyal Demokratlar dahil mevcut koalisyon hükümetini oluşturan partilerin üçü de halkın siyasal desteğini yitirmiş görünüyor. Ülke çapındaki son ankette yüzde 15'te kalan SPD, CDU/CSU'nun yüzde 32 ve AfD'nin yüzde 20 olarak ölçülen siyasal desteğinin çok gerisinde.
Bununla birlikte SPD, Brandenburg'da sandıktan birinci çıkmayı başardı. Ancak yorumcular, eyalet başkenti Potsdam kendi seçim bölgesi olsa da bu başarıdaki aslan payının Şansölye Olaf Scholz'a ait olmadığı görüşünde. SPD, iki Almanya'nın 1990'da birleşmesinden bu yana Brandenburg eyalet hükümetini elinde tutuyor ve eyaletin popüler Sosyal Demokratı Şansölye Scholz değil, eyalet Başbakanı Dietmar Woidke.
Woidke faktörü
On yılı aşkın süredir iş başında olan Woidke, seçimlere dramatik bir meydan okumayla, AfD kazanırsa istifa edeceğini söyleyerek girmişti. Bunun işe yaradığı görülüyor. Seçim öncesi ankette her kesimden Brandenburg seçmeninin yüzde 65'i onu iyi bir lider olarak gördüğünü söylemişti. AfD seçmenlerinin yaklaşık yüzde 30'u da aynı görüşte.
Bir başka görüşe göre de Brandeburg'da seçmenler aşırı sağcı AfD'nin Thüringen'de kazanmasına tepki olarak sandığa gitti. Almanya'nın en çok okunan gazetesi Bild, bu seçimde iklim değişikliği veya göç gibi siyasal konuların belirleyici olmadığını yazdı.
Çok satışlı tabloid gazete Bild, "SPD'nin Brandenburg eyalet seçimlerini kazanmasını tüm gerçek sorunları gölgede bırak[an] AfD zaferinden duyulan kaygılar ve Woidke faktörü[ne]" bağladı.
İkincilik AfD için başarı sayılır mı?
AfD üç hafta önce Thüringen'deki başarısının ardından ikinci kez yerel Mecliste sonucu belirleyici sayıda sandalye elde etmiş oldu. 88 sandalyeden 30'unu alarak Meclisin üçte birinden çoğuna egemen olan AfD üçte iki çoğunluk gerektiren kararların önünü kesme gücüne sahip oldu.
Hiçbir parti AfD ile koalisyon kurmak istemese de AfD yerel anayasa değişiklikleri ve anayasa mahkemesi yargıçlarının belirlenmesi için kilit güç konumunda.
Sığınmacılara, çok kültürlülüğe, İslam'a ve "ana akım partiler"in politikalarına karşı sert bir duruş sergileyen AfD Eş Başkanı Tino Chrupalla, bir ayda doğu eyaletlerinde üç seçimde "bir altın, iki gümüş [madalya]" aldıklarını söyledi.
SPD'li Eyalet Başbakanı Woidke de, AfD'nin Brandenburg'da elde ettiği seçim sonucunun "hepimiz, tüm demokratlar ve özgürlük, açıklık ve hoşgörü için mücadele eden herkes için büyük bir alarm sinyali" olduğunu söyledi.
Kimler kaybetti?
Brandenburg seçimlerinin en büyük kaybedeni Hür Demokratlar (FDP). Yüzde 0,8'de kalan liberal Hür Demokratlar Saksonya ve Thüringen'de olduğu gibi ağır bir yenilgiye uğradı.
Ancak, Hür Demokratlar'ın çöküşü Berlin'deki koalisyon hükümeti için de ağır bir darbe. Koalisyonun 2025 sonbaharında yapılması beklenen federal seçimlerden de önce dağılması olasılığı beliriyor.
FDP Genel Sekreteri Bijan Djir-Sarai, Almanya kamu yayıncısı ARD'ye koalisyonla işlerinin bittiğini, ima ederek "kararların sonbaharı"na girildiğini söyledi.
FDP genel başkan yardımcısı Wolfgang Kubicki de, Die Welt'e verdiği demeçte "Ya önümüzdeki iki, üç hafta içinde burada mantıklı bir ortak payda bulmayı başarırız ya da Hür Demokratların bu koalisyonu sürdürmesinin artık bir anlamı kalmaz." dedi.
Yeşiller'in lideri Ricarda Lang ise "birlikte mücadele ederek bundan kurtulaca[klarını], seçmenler arasındaki kaybolan güvenin yeniden kazanılması gerektiğini" söyledi.
En karlı çıkan parti
Sahra Wagenknect İttifakı
SPD en güçlü parti olmasına karşın, önceki koalisyon ortakları CDU ve Yeşiller'in önemli ölçüde gerilediği eyalette bu iki partiyle ittifak ederek çoğunluğa ulaşmak olanaksız.
Almanya'da hiçbir parti AfD ile koalisyon kurmama kararında olduğu için, Woidke'nin çoğunluğu sağlayabileceği tek formül, CDU ve Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) ile koalisyon kurmak. Bu da BSW'yi tartışmasız bu seçimin kazananı kılıyor.
BSW Brandenburg Eş Başkanı Amira Mohamed Ali, partinin diğer partilerle müzakereye açık olduğunu söyledi.
(AEK)