Reformla yaşama geçmesi planlanan genel sağlık sigortası ise verilen tüm hizmetlerden "katkı payı" adı altında para alınmasını öngörüyor.
Sigorta kapsamında verilecek hizmetler için temel bir paket oluşturulması planlanırken bu paketin dışında kalan hizmetlerin de paralı olması hedefleniyor.
Emeklilik maaşlarında düşüş de öngören reformla, "primini ödemeyene sağlık hizmeti verilmemesi"dönemi başlayacak.
Emeklilik yaşı artıyor
Hükümet, sosyal güvenlik reformu kapsamında yapılacak çalışmaları "Beyaz Kitap" adı altında raporlaştırdı. Rapor, ilgili sosyal kesimlere de iletildi. Buna göre, sosyal güvenlik reformunun öne çıkan detayları şöyle:
* Mevcut aktif sigortalıların emekliliklerini hak edecekleri yaş, prim ödeme ve sigortalılık süreleri aynen korunacak. Tek bir emeklilik sistemi uygulamasına geçilecek.
* Emeklilik yaşı, 2005 yılından itibaren sisteme giren çalışanlar için kademeli olarak arttırılacak. Buna göre, 2036 yılında erkek 61, kadın 59, 2037-2039 yıllarında ise kadın 60, erkek 62 yaşında emekli olacak. Emeklilik yaşı 2075 yılına kadar kademeli olarak arttırılacak ve 2075 yılında 68 olacak.
* Halen çalışma yaşamında geçen her yıl için SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 2.6, Emekli Sandığı'nda ise yüzde 3 oranında aylık bağlanıyor. Ancak tüm mevcut ve sisteme yeni girecek sigortalılar için emeklilik sisteminde geçirilen her yıl için 2015 yılına kadar yüzde 1.6 oranında maaş bağlanacak. 2015'ten itibaren ise yüzde 1.5'lik aylık bağlama katsayısı geçerli olacak. Bu da, 2005 yılından sonra emekli olacak tüm çalışanların maaşlarında ciddi düşüşlere neden olacak.
* Prim ödeme gün sayısında da önemli değişiklikler yapılacak. Buna göre, 2005 yılından sonra sisteme gireceklerin tamamı 9 bin gün prim ödeyecek. Buna göre, en büyük zararı SSK'lılar görecek. SSK'lıların emekliliğinde halen 7 bin gün prim ödemek yeterli sayılıyor.
Sağlık hizmeti için katkı payı alınacak
* Genel sağlık sigortasına geçilecek, bu sistemde prim ödemeleri yüzde 12 düzeyinde olacak. Durumu iyi olmayanlarınsa primlerini devlet üstlenecek.
* Genel sağlık sigortası kapsamında sunulacak hizmetleri içeren bir temel paket olacak. Kişilerin daha farklı kapsam, fiyat ve kalitede sağlık hizmeti talep etmeleri durumunda, kişi bunu kendi cebinden ödeyecek ya da bağlı olduğu özel sigortası aradaki farkı ödeyecek.
* Sağlıkta tüm hizmetlerin paralı olması dönemi başlayacak. Genel sağlık sigortası kapsamında, sağlık hizmetlerinin tamamından belirli oranlarda katkı payı alınacak.
* Genel sağlık sigortasından çocukların yararlanma süresi sınırlanacak. Buna göre kız ve erkek çocuklar için genel sağlık sigortasından yararlanma eğitim koşuluna bağlı olarak 25 yaşla sınırlanacak. Bu yaştan sonra ailesi adına sağlık yardımı alan çocukların, yoksulluk testi kriteri dikkate alınarak kendi adına sağlık yardımı karşılanmaya devam edilecek.
Prim ödemeyene hizmet yok
* Genel sağlık sigortası prim ödemelerini zamanında yapmayan prim yükümlüsü sigortalılar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler; ödenmemiş primleri ödenene kadar yasada öngörülen yardımlardan, acil durumlar dışında yararlanamayacaklar.
* Primi ödenmemiş sigortalılarla, sağlık yardımı açısından bakmakla yükümlü olduğu kişilere yapılacak acil tıbbi müdahale veya uzun süreli tedaviyi gerektiren ve bu tedavinin yapılmaması halinde hayatı tehdit eden hastalıkları nedeniyle doğacak masraflar kurum tarafından karşılanacak. Ancak bu durumda, kurum tarafından ödenen tüm masraflar prim borcuyla birlikte faiziyle tahsil edilecek. (ÖG/BB)