AİHM'de, Türkiye'den Kaçan S.D'ye Kötü Muameleden Yunanistan'a Ceza

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), siyasi ve gazetecilik faaliyetlerinden dolayı baskı gördüğünü açıklayarak Türkiye'den kaçan S.D.'ye kötü muamele gösterdiği gerekçesiyle Yunanistan'ı oybirliğiyle 10 bin avro (yaklaşık 22 bin TL) manevi tazminata mahkum etti.

Prefabrik bir yapıda dışarıyla ilişkisi kesilerek, telefon, çarşaf ve temizlik eşyası bulunduramadan iki ay tutulan S.D., ardından Petrou Rali Merkezi'nde altı ay süreyle kabul edilemez şartlarda alı konulduğu gerekçesiyle 27 Kasım 2007'de AİHM'e başvurmuştu.

S.D, başvurusunu Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi'nin "insanlıkdışı, onur kırıcı muamele" yasağını düzenleyen 3. maddesi ve hukuka aykırı şekilde tutulduğu halde itiraz edecek bir merci bulamadığı gerekçesiyle de "özgürlük ve güvenlik hakkı"na dair 5/1 maddesine dayandırmıştı.

Dışarıyla irtibat yok, telefon yok, örtü yok...

Tutukluluk koşulları Şubat 2007'de Yunanistan'a bir ziyaret gerçekleştiren Avrupa İşkenceyi Önceleme Komitesi'nce de tespit edilen S.D. hakkında, 12 Mayıs 2007'de Yunanistan'a gelir gelmez "sahte evrak bulundurmak" ve "ülkeye yasadışı giriş yapmak"tan dava açıldı.

10 Temmuz 2007'ye kadar sınırdaki Soufli Gözaltı Merkezi'nde tutulan S.D., yaşam hakkı tehlikede olduğu için Türkiye'den kaçmak zorunda kaldığına kanaat getirilerek tahliye edilse de sınırdışı edilmek için polis tarafından bir kez daha alıkonuldu.

1990'da Yunanistan'a sığınma başvurusu yapan ancak ret yanıtı alan S.D., ikinci başvurusu işleme konulduğu için sınırdışı edilemedi. Ancak bu kişinin dışa çıkması, telefon etmesi ve temiz yatak örtüsünden faydalanması mümkün olamadı.

24 Mayıs 2007'de S.D.'nin sınırdışı edilmesine dair karara yaptığı itiraz, "kamu düzeni ve ülke güvenliği için tehdit oluşturduğu" gerekçesiyle reddedildi. Tutukluluğuna itirazı reddeden İdare Mahkemesi'nden bir yargıç, başvurusunun ancak "30 gün içerisinde Yunanistan'ı terk etmeyi kabul etmesi durumunda kabul edilebileceğini" açıkladı. Ancak bu durum, siyasi sığınma başvurusu yapmış S.D. için geçerli olamayacaktı.

Türkiye'de işkence, Yunanistan'da kötü muamele

Yunanistanlı yetkililer, S.D. ile ilgili karar vermeden önce son olarak bu kişinin Türkiye'de gördüğü muameleye ilişkin sağlık raporlarını beklediler. 19 Eylül 2007'de teslim edilen raporda, S.D.'nin Türkiye'de, "Filistin askısı"na çekildiği, elektroşok gördüğü ve F Tipi Cezaevi'nde tecrit edildiğini gösteriyordu.

Ardından 10 Temmuz 2007'de Attique Yabancılar Tutukluluk Merkezi'ne nakledilen S.D. burada kaldığı altı gün boyunca hücresinden çıkamadı. Bbu sürenin sonunca kendisine, altı ayda bir yenilenen ve çalışma izniyle sağlık yardımından faydalanmasına olanak sağlayan geçici sığınmacı kartı verildi.

S.D. İdare Mahkemesi'ne yaptığı son itirazından sonuç aldı. 16 Temmuz 2007'de mahkeme, yasadışı yollardan ülkeye giriş yapan ancak sığınma başvurusunda bulunmuş bir yabancının sınır dışı edilemeyeceğine hükmetti. S.D. kararın ardından serbest bırakıldı.

S.D.'nin yaşadıklarının 3. maddenin ihlali anlamına geldiğine kanaat getiren AİHM, sığınma başvurusununsa ancak üçüncü girişimde kayda geçirildiğini, sığınma talebinde bulunduğu andan itibaren sınırdışı edilmeyecek halde olan başvurucunun Yunanistan hukukuna aykırı şekilde alıkonulduğuna işaret etti. (EÖ)