Afyondan Mecliste Bir ilk Kadın

Mebrure Gönenç (Afyonkarahisar), Hatı Çırpan (Satı Kadın- Ankara), Türkan Örs Baştuğ (Antalya): Sabiha Gökçül Erbay (Balıkesir), Şekibe İnsel (Bursa), Hatice Özgener (Çankırı): Huriye Öniz Baha (Diyarbakır), Fatma Memik (Edirne), Nakiye Elgün (Erzurum ), Fakihe Öymen (İstanbul), Ferruh Güpgüp (Kayseri ), Bahire Bediş Morova Aydilek (Konya), Mihri Bektaş (Malatya), Meliha Ulaş (Samsun), Esma Nayman (Seyhan), Sabiha Görkey (Sivas), Seniha Hızal (Trabzon ), Benal Nevzad İstar Arıman (İzmir )...

Bu isimler 8 Şubat 1935 gene seçimleriyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) giren ilk kadın milletvekilleri. 5 Aralık 1934'te kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanması sonrası seçimlerde 17 kadın milletvekili seçildi, ilk ara seçimlerde bu sayı 18'e çıktı.

Seçimlerden üç ay sonra da 27 Mayıs 1935'te 23 Nisan günü "Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" olarak kutlanmaya başladı. UNESCO'nun 1979'u "Çocuk yılı" ilan etmesiyle birlikte 23 Nisan günü uluslar arası bir nitelik kazandı.

Mebrure Gönenç bu ilk kadınlardan; Afyonkarahisar'dan seçilerek TBMM'ne geldi. Peki kimdi Gönenç?

İstanbullu öğretmen

Mebrure Gönenç, 1900'de İstanbul'da doğdu. İlköğrenimine Üsküdar Doğancılar'daki, Kız Sanayi Okulu'nda başladı. Öğrenimini Beşiktaş Akaretler'deki özel bir okulda sürdürdü. 1919'da Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nden mezun oldu.

İngilizce'nin yanı sıra Fransızca ve Almanca da bilen Gönenç, Çamlıca Kız Lisesi'yle bir özel okulda İngilizce öğretmenliği yaptı.

1929'da Kıbrıslı Doktor Remzi Bey ile evlendi. Bu evlilikten iki kızı dünyaya gelen Mebrure Gönenç, eşinin görevi nedeniyle bir süre Mersin ve Adana'da yaşadı.

Atatürk'le tanışma

Kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanması üzerine Mersin Belediye Meclisi üyeliğine ve ardından İl İdare Kurulu'na seçildi.

1935 seçimleri öncesi Mersin'e giden Atatürk ile tanışma fırsatı bulan Gönenç, Atatürk'ün tavsiyesi ve arkadaşlarının da desteği ile Afyonkarahisar'dan Milletvekili adaylığını koydu.

Atatürk'ün kararı

O dönem Atatürk'ün Silah Arkadaşı ve Türkiye'nin ilk Ulaştırma Bakanlarından Ali Çetinkaya, Afyonkarahisar Milletvekilliği için başka bir kadının ismini gündeme getirirken, Atatürk'ün isteği üzerine Mebrure Gönenç, Afyonkarahisar milletvekilliğine aday gösterildi ve seçildi.

Üç dönem Mecliste

Afyonkarahisar'a hiç gelmeden milletvekili seçilen Gönenç Afyonkarahisar milletvekilliğini üç dönem sürdürdükten sonra 1946 milletvekili seçimlerinde kazanamadı. .

Hayatının geri kalanını Ankara'da sürdüren Gönenç, 6 Aralık 1981'de Ankara'da bu dünyadan göçtü. (SK/BA)