KADINLAR EĞİTİM VE ÇALIŞMA HAKLARININ PEŞİNDE
Afganistanlı kadınlar, Taliban’a karşı sokaklarda
Fotoğraf: HRW
Temel haklarımızı talep etmek için protesto etmeye karar verdik: eğitim, çalışma ve siyasi katılım hakkı. Taliban'ın bizi toplumdan yok edemeyeceğini bilmesini istiyoruz."
Taliban'ın Afganistan'ın yeni hükümetinde kadınların üst düzey görevlerde yer almasına izin verilmeyeceğini açıklamasının ardından sokaklara dökülen Kabilli genç bir kadın olan Arezo'nun sözleri bunlardı.
Bir başka protestocu ise, "Taliban kadınlara yeni düzende yerlerinin olmadığını söyledi" dedi.
"Onlara çalışmaya devam etmek istediğimizi söyledik, ancak sadece kadın hemşire ve öğretmenlerin çalışmasına izin verildiğini söylüyorlar. Biz mühendisiz ve avukatız ve mesleklerimizde çalışmak istiyoruz, ancak bunun yerine evde kalamayacağımızı ve kalmamız gerektiğini söylüyorlar."
Taliban kadınları kırbaçladı
Taliban’ıa karşı Afganistanlı kadınlar şeriatçı rejimin kadın düşmanı politikalarına karşı sokaktaydı. Yüzlerce kişi Kabil’de düzenlenen mitingde bir araya geldi. Mitingde Taliban muhafızları kalabalığı dağıtmak için ateş açtı.
Ayrıca, Taliban'ın kadınları kırbaçladığı da videolara yansıdı.
Taliban beating women protesters in Kabul #Taliban #Afganistan #Kabul #Afgan pic.twitter.com/d2arQPoRHJ
— Hashtag Elyoum (@Hashtagelyoum) September 8, 2021
Herat’ta yüzlerce kişi, pankartlar açarak ve siyah, kırmızı ve yeşilden oluşan dikey üç renkte basılmış ve ulusal amblemi beyazla kaplanmış Afgan bayrağyla ve “özgürlük” sloganlarıyla yürüdü.
Kadınların haklarını talep ettiği son günlerde daha küçük şehirlerde de gösteriler düzenlendi.
Protestocular ayrıca Pakistan karşıtı sloganlar attılar, çünkü birçok kişi komşu Pakistan’ın ülkenin inkâr ettiği Taliban’ı desteklediğine inanıyor. Kadınlar son bir haftadır Taliban yönetimini protesto ediyor, ancak dün erkekler de kadınlarına çağrılarına katıldı.
Afganistan’da kadınlar Taliban karanlığına karşı kazanımları ve yaşam hakları için mücadele ediyor.
— Ayşe Sürücü (@AyseSurucuUrfa) September 8, 2021
Kadınların öncülük ettiği her mücadele kazanır tıpkı
Rojavalı Kadınların IŞID’ı yendiği gibi Afganistanlı Kadınlar da Talibanı yenecek! pic.twitter.com/511hSjJAV6
Taliban kadınlar için ne anlama geliyor?
Taliban’ın Kabil’i de ele geçirmesinin ardından Afganistan’daki kadınlardan yardım çağrıları gelmeye başladı. Afganistanlı kadınlara Türkiye başta olmak üzere birçok ülkeden destek mesajları yağdı.
“Kadınlar endişeli”
Peki, Taliban kadın ve kız çocuklarının hayatını nasıl değiştirecek? Taliban sözcüsü Suhail Shaheen BBC News'e şunları söyledi: "Kadın haklarına saygı göstereceğiz." Ancak, birçok insan bbcc'ye, Afganistan'daki kadınlar için endişelerini dile getirdi.
Ülkenin bazı bölgelerinde Taliban'ın oradaki kadınlara kıyafetlerini değiştirmelerini emrettiği ve kadınları üniversiteden ve işlerinden eve gönderip işe geri dönmemelerini söylediğine dair haberler var.
İnsan hakları aktivisti Pashtana Durrani, Taliban'ın kadın hakları konusunda söyledikleriyle pratikte yaptıklarının iki farklı şey olduğunu söyledi.
"Kadınlar Taliban tarafından susturulmayacak" dedi, "Bugün bir mücadele vermek zorundayım, böylece gelecek nesil tüm bu çatışmalarla yüzleşmek zorunda kalmasın" diye ekledi.
Birçok Afgan vatandaşı BBC'ye önümüzdeki birkaç ayın zor olacağını ve çocukları modern okullara göndermek kadar basit bir şeyin mümkün olup olmayacağını bilmediklerini söyledi.
Taliban yönetimi altında neler olabileceğine dair korku ve belirsizlik nedeniyle, binlerce sakin ve yabancı uyruklu Kabil'den kaçmaya çalışıyor.
“Burka Taliban’la yayıldı”
Peki, Taliban yönetimi altındaki kadınlar ve kızlar için hayat nasıldı?
Taliban'ın 1996'dan 2001'e kadar Afganistan'daki önceki yönetimi sırasında, kızların normal bir okul eğitimi almalarına ve kadınların çalışmasına izin verilmedi. Taliban'ın ayrıca kadınların nasıl giyinip bakmaları gerektiği konusunda katı kuralları vardı.
Makyaj yasaklandı ve kadınlar burka (yüzü ve vücudu kaplayan uzun tek parça peçe) giymek zorunda kaldı. Kadınların dükkânlara gitmek isteseler bile yanlarında bir erkek akrabası olmadıkça evlerinden çıkmalarına izin verilmedi.
Kuralları çiğneyen herhangi bir kadın, alenen aşağılanmak veya dövülmek de dahil olmak üzere çok sert bir şekilde cezalandırılabilir. Bu süre zarfında Taliban, bu faaliyetlerin İslam'a aykırı olduğunu söyleyerek televizyon, müzik, uçurtma uçurma ve sinema gibi birçok şeyi de yasakladı. (EMK)
*Haberi, Anadolu Ajansı, bbc, HRW'den derledik.