Afganistan: Taliban karşı, Ankara ısrarlı

*Harita: Wikipedia.

Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri askeri güçlerinin geri çekilmesinin ardından Kabil'in uluslararası havalimanının güvenliğini sağlamayı teklif ederek Afganistan'da hayati bir rol oynamaya çalışıyor. 

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Pazar günü Antalya'da düzenlenen bir toplantıda Kabil havaalanının operasyon ve güvenliğinin sadece ülke için değil, Türkiye'ninki de dahil olmak üzere tüm diplomatik misyonlar için hayati önem taşıdığını söyledi.

Antalya toplantısına katılan Afganistan Dışişleri Bakanı Mohammad Haneef Atmar, Türkiye'nin Kabil'deki havalimanının güvenliğini sağlama teklifini desteklediğini söyledi.

Atmar "Hoş bulduk ve teklifinizi destekleyeceğiz. Bunun Türkiye ve NATO'nun devamı ve uluslararası toplumun Afganistan'a desteği için elzem olacağına inanıyoruz" dedi.

Ancak Atmar, Türk misyonunda Pakistan için herhangi bir askeri rolden hoşlanmayacaklarını da belirtti.

Taliban istemiyor

Geçen hafta, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan - Brüksel'deki NATO zirvesinde konuşurken - Macar ve Pakistan güçlerinin Türkiye'ye Kabil havaalanının güvenliğini sağlamada yardımcı olacağını söylemişti.

O tarihten beri de Türkiye'nin ülkedeki rolü, hem uluslararası çapta hem de ülke içinde tartışılıyor. 

Taliban, Afganistan'da kalan herhangi bir yabancı güce karşı olduğunu açıkladı, ancak Ankara, analistlere göre bu tür muhalefetin üstesinden gelebileceğine inanıyor.

Voice of America'nın yorumuna göre, Afganistan'daki ABD liderliğindeki NATO operasyonlarının bir parçası olsa da, silahlı çatışmalardan kaçındı.

• TALİBAN NOTU: Taliban, 1998'de Afganistan'ın yüzde 90'ında etkin hale geldi. Taliban'ın güçlü olduğu bölgede şeriat kuralları gereğince hırsızların eli kesildi, cinayetten suçlu bulunanlar halk önünde idam edildi. Kız çocuklarının okula gitmelerinin engellenmesinin yanı sıra televizyon, müzik ve sinema yasaklandı.

Washington-Ankara hattı

Türkiyeli yetkililer, ABD basınında yer alan haberlere göre mali ve lojistik destek için Washington ile görüşüyor.

Analistler, Türkiye'nin Kabil havaalanı misyonuna yönelik planlarının önünde zorlu engellerin kaldığı ve ABD'nin geri çekilmesi için son tarih olan 11 Eylül'den önce zamanın tükenmekte olduğu konusunda uyarıyorlar.

• NOT: 29 Şubat 2020'de ABD, Katar'ın başkenti Doha'da Taliban ile yaptığı anlaşma kapsamında 1 Mayıs 2021 itibarıyla tüm askerlerini Afganistan'dan çekmeyi taahhüt etmişti. Yeni Başkan Joe Biden, çekilmenin 1 Mayıs'a yetişmeyeceğini duyurmuş ve 11 Eylül'ün yıl dönümüne kadar tamamlanacağını açıklamıştı.

"Deprem etkisi yaratır"

Afganistan'daki son durumun görüşüldüğü BM Güvenlik Konseyi'nde konuşan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterinin Afganistan Özel Temsilcisi Deborah Lyons, Taliban'ın ülkenin kontrolünü ele geçirmesinden endişelenildiğinin altını çizdi.

Özel Temsilci, Afganistan'dan yabancı askerlerin çekilmesiyle ülkenin "inkar edilemez derecede korkunç senaryolara" doğru kayma olasılığı bulunduğunu belirterirken ekledi: 

"Yabancı güçlerin Afganistan'dan çekildiğinin duyurulması ülke genelinde sismik bir sarsıntıya neden oldu."

Temsilci, 370 ilçenin 50'sinden fazlasının Taliban'ın eline geçtiği konusunda uyarıda bulundu. 

Özel temsilci ayrıca, söz konusu yerlerin çoğunun bölgesel başkentlere yakın olduğunu ve yabancı güçlerin ülkeden tamamen çekilmesinden sonra Taliban'ın buraları kolaylıkla devralabileceği endişesini aktardı.

Pakistan ne yorum yapıyor? 

Pakistan Başbakanı İmran Han, ABD'nin birliklerini çekmesinden önce Afganistan'da siyasi uzlaşı için çözüm bulunması gerektiğini, aksi halde ülkede iç savaş ihtimalinin bulunduğunu söyledi.

Siyasi uzlaşı ihtimalinin sadece içinde Taliban'ın da bulunduğu bir koalisyon hükümetiyle olabileceğini savunan Han, aksi takdirde !inanılmaz şekilde kan döküleceğini" söyledi.

Pakistan Dışişleri Bakanı Mehmood Qureshi Pazartesi günü, Erdoğan'ın Pakistan Başbakanı Imran Khan'ı Afganistan konulu görüşmelere davet ettiğini söyledi.

Qureshi, Afganistan barış sürecinin kritik bir aşamada olduğu konusunda uyardı. 11 Eylül'e kadar tamamlanması beklenen bir süreç olan Amerikan kuvvetleri geri çekilirken, Taliban ülke genelindeki askeri operasyonlarını hızlandırıyor.

(PT)