ABDnin Yeni Ortadoğu Planları ve Filistin

Irak'ın askeri yenilgiye uğratılmasının sonucunda, Bush yönetimi Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmek için bir çok cephede ilerliyor. Amaç, tüm stratejik bölge üzerinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) egemenliğini kabul ettirmek ve tüm yeni "Pan-Amerikana" karşıtlarını etkisiz hale getirmek.

Bu sömürge stratejisini gerçekleştirmek için hiçbir şey, Ortadoğu'daki mücadelenin tam ortasında yer alan Filistin direniş hareketini tasfiye etmekten daha önemli değildir. Washington siyasetçileri bu amacı onlarca yıldan beri sürdürmüştür.

Filistin davası bölgenin bir tarafından diğer tarafına bütün insanların kalplerine yakın ve onların sevgilisi olmuştur. Yenilmez görünmesine karşın, Filistinliler, ABD, İsrail ve Arap dünyasındaki sömürge yanlısı rejimlerin birleşik kuvvetlerine karşı yarım yüzyıldır dayanmaktadır. Filistin direnişinin kırılması, Washington için tarihi Filistin sınırlarının çok ötesine geçen bir öneme sahiptir.

ABD'nin yeni Ortadoğu taktikleri

ABD liderlerinin en son taktikleri Bağdat'ın ele geçirilmesinin yalnızca birkaç gün sonrasında büyük patırtılarla yeniden ortaya çıkarılan "barış için yol haritası" taktiğidir. "Yol haritası" İsrail ve Filistin hükümetlerinin yeniden görüşmelere başlamalarını gerektiriyor.

Sorulması gereken ilk soru Bush'un ve ekibinin neden önceden kesinlikle ilgisiz kaldıkları görüşmelerin şimdi başlamasını istediğidir.

Görevinin ilk 26 ayında Bush'un kendisi Filistin yönetimiyle doğrudan hiçbir görüşmeyi kabul etmezken katil İsrail Başbakanı Ariel Sharon'la, bütün yabancı liderle görüşmesinden daha fazla, en az yedi defa görüştü.

Durum 1991'de olanlara olağan üstü benzemektedir. Birinci Filistin İntifadası üç yıldan fazla sürmüştü. Büyük baskıya karşın, her zaman ABD tarafından savunulan İsrail Filistinlilerin yenemedi.

O yıl iki büyük küresel gelişme Filistin'in durumunu zayıflattı :birinci Körfez Savaşında Irak'ın yenilmesi ve Filistinlilerin stratejik müttefik olarak gördükleri Sovyetler Birliği'nin çöküşü.

Filistinlileri ezememeleri fakat azalan desteği nedeniyle birinci Bush yönetimi görüşmeleri açmanın vaktinin geldiğine karar verdi. Bu görüşmelerin ilki Madrid'de ikincisi ise gizli olarak Oslo'da yapıldı.

ABD'ye göre durum açıktı; gerçek bağımsızlığı ve egemenliği olmayan bir devleti andıran bir Filistin "varlığı" yaratarak Filistin mücadelesini yok etmek. Oslo "barış süreci" yedi yıl uzayıp gitti. İsrail düzenli olarak ya programı izlemeyi ya da anlaşmalarda bildirilen tarihlerde bir araya gelmeyi reddetti. Orta yol ABD medyası da sürecin durmasından her zaman ki gibi Filistinlileri sorumlu tuttu.

2000 sonbaharının başlarında, kukla devleti andıran bir şeyi elde etmedeki başarısızlık yeni bir Filistin İntifadasının patlak vermesine yol açtı. Bu bugün de devam ediyor.

2000 Eylül ayından bu yana, 2300'den fazla Filistinli ve yaklaşık 800 İsrailli öldü. On binlerce Filistinli ciddi şekilde yaralandı ve binlercesi de tutuklandı, işkenceden geçirildi ve hapsedildi. Filistin şehirleri, kasabaları ve köyleri saldırıya uğradı, kuşatıldı ve sürekli sokağa çıkma yasağına sahne oldu.

Filistin ekonomisi hemen hemen çöktü. Yaşam standartları, Batı Şeria ve Gazze'de, İsrail işgalci ordusu tarafından uygulanan sokağa çıkma yasakları ve ablukalar nedeniyle dibe vurdu. Yoksulluk ve açlık nüfus arasında şimdi yaygın. Filistin nüfusuna karşı sürdürülen İsrail savaşını desteklemek için ABD milyarlarca dolarlık askeri ve ekonomik yardım yapmıştır. Alınan büyük yardım olmadan İsrail acımasız baskısını gerçekleştiremezdi.

Irak Savaşı ve "Yol Haritası"

Bütün ABD / İsrail çabalarına karşın 1991deki gibi Filistinliler yenilmedi. Ancak Irak'ın ele geçirilmesi tüm Arap dünyası için çok ciddi bir yenilgi oldu. Irak ABD yörüngesinde olmayan en büyük ve en güçlü Arap ülkesiydi.

Washington'un şu an önerdiği şeyler, büyük ölçüde yetersiz Oslo sürecindeki önerilerinden bile daha yetersiz. Filistinlilere dünyadaki hiçbir devlete benzemeyen bir "devlet" vermeyi öneriyor.

Filistin varlığının sınırları, hava sahası ve sularında olduğu gibi İsrail tarafından kontrol edilecek. Filistin "devletinin" bitişik toprağı olmayacak. Bir çok İsrailli yerleşimcisi kendi yollarıyla ve tabi ki güvenlilerini sağlamak için İsrail ordusu Filistin topraklarının içinde kalacaktır.

Dünyanın beşinci üstün askeri gücü olan İsrail'e sınır olan Filistin "devletinin" silahsızlandırılması isteniyor.

Kudüs, Filistin mültecilerinin dönüş hakkı ve kesin sınırlar gibi kritik konulardaki görüşmeler sürecin sonuna kadar ertelenecek. Ancak Sharon görüşmeler başlamadan önce bile Filistin Hükümetinin 1948'den beri sınır dışı edilen bütün Filistinlilerin geri dönme hakkından vazgeçmeye razı olmasını talep etti. Bugün bu sınır dışı edilen Filistinliler kendi soylarıyla birlikte 4.5 milyon insandan fazlalar.

İsrail yasalarına göre dünyanın neresinde yaşarsa yaşasın bütün Yahudi halkının İsrail vatandaşı olmak için "dönüş hakkı" bulunmaktadır. İsrail tarafından Filistin'den kovulan hiçbir Filistinlinin dönmesine izin verilmemiştir. Bu Birleşmiş Milletler (BM) kararlarını ihlal etmektir.

Sharon'un bu talebinin bir amacı da Filistin halkını bölmektir. "Yol haritasının" ortaya çıkarılmasının bile bir koşulu olarak, Washington yeni bir Filistin başbakanı yaratılmasında ve Abu Mazen diye de bilinen, Mahmut Abbas'ın bu konuma getirilmesinde ısrar etti.

Görüşmelerin başlayıp başlamayacağı konusunda bile ileri sürülen bir çok İsrail önkoşulunun olduğu görünüyor.

"Yol haritasının" ilanı Suriye'ye Filistin davasına verdiği desteği sona erdirmek için şiddetli bir baskıyla birlikte geldi. Dış İşleri Bakanı Colin Powell, hükümet Başkanı Bashar Assad'a ültimatomlar götürmek için Suriye'nin başkenti Şam'a gitti.

Irak'taki yoğun çarpışmalar biter bitmez, Dış İşleri Müsteşarı John Bolton, "Irak'tan dersler almaları" yönünde Kuzey Kore ve İran'la birlikte Suriye'yi uyardı.

Oslo ve "yol haritası" fikirlerine karşı olan birçok Filistin örgütünün Şam'da ofisleri bulunmaktadır. Baskı aynı zamanda Suriye'nin, İsrail ordusunu Güney Lübnan'dan defetmek için uzun ve başarılı bir mücadele veren Lübnanlı örgüt Hizbullah'la bağlarını koparmasında yoğunlaştı. ABD'nin bölgedeki planlarına karşı var olan tüm muhalefetin yok edilmesi hedefi besbelli.

Ortadoğu'da ticaret sahası oluşturmak

Bush 9 Mayıs açıklamasında söylediği yönetiminin şu anda “ABD-Ortadoğu Serbest Ticaret Bölgesi”ni meydana getirmeye çalışması da onun amacıdır. ABD ile baskı altında tutulan bölge ülkeleri arasındaki büyük eşitsizliğin olması nedeniyle, böyle bir "serbest ticaret bölgesinin" sonucu tüm bölgenin tam olarak ekonomik boyunduruk altına alınması olacaktır. İsrail bölgenin bu şekilde ekonomik yeniden yapılandırmasında Washington'la birlikte askeri ilişkileri çizgisinde ABD'nin küçük ortağı olacaktır.

Washington'un Ortadoğu'daki aşırı tehlikeli ve tutkulu planlarına temel engel halkların özellikle de Filistin halkının direnişidir. Filistin davasıyla dayanışma hiçbir zaman bugünden daha fazla isabetli ve daha önemli olmamıştır.(NK)

* Sendika.org'ta yayınlanan Bahadır Çetinay'ın çevirdiği yazının ara başlık ve vurguları Bianet'e aittir.