Uluslararası Af Örgütü, Silah Ticareti Anlaşması’na dair yazılı açıklama yaptı.
Anlaşmanın kabul edilmesinin üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen, başta işgal altındaki Gazze Şeridi olmak üzere Filistin Toprakları, Sudan ve Myanmar gibi çatışma bölgelerinde yıkıcı can kayıplarına yol açan yasadışı silah transferleri yoluyla dünyanın en büyük silah ihracatçılarından bazılarının, Silah Ticareti Anlaşmasının kurallarını açıkça çiğnemeye devam ettiğini söyledi.
2 Nisan 2013’te 155 devlet Silah Ticareti Anlaşmasını kabul etmek üzere oy kullandı. Bugün anlaşmanın, Rusya hariç, silah ticaretinin yüzde 90'ından fazlasını gerçekleştiren en büyük 10 silah ihracatçısının tamamı dahil olmak üzere 115 taraf devlet ve 27 imzacısı bulunuyor. Türkiye de anlaşmayı Temmuz 2023’te imzaladı.
Uluslararası insan hakları ve insancıl hukuk kuralları
Uluslararası Af Örgütü Askeri, Güvenlik ve Polis Teşkilatı Araştırmacısı Patrick Wilcken, “Silah Ticareti Anlaşması, konvansiyonel silah ve mühimmatın uluslararası ticaretini yönetmek üzere küresel standartlar belirleyen ilk sözleşme örneğidir. Silah transferinin yasallığı artık açıkça uluslararası insan hakları ve insancıl hukuk kurallarına bağlanmıştır” açıklamasında bulundu.
Wilcken, sözlerine şöyle devam etti:
“İlerleme kaydedilmiş olmasına rağmen, çok sayıda hükümet kuralları utanmazca çiğnemeye devam ediyor ve bu da çatışma bölgelerinde büyük can kayıplarına yol açıyor.
Taraf devletlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerinin ve soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları için kullanılacağı bilinen ya da uluslararası insan hakları veya insancıl hukuka yönelik ciddi ihlalleri gerçekleştirecek ya da gerçekleştirme ihtimali olan ülkelere silah akışını yasaklayan Silah Ticareti Anlaşmasını tam olarak uygulamalarının zamanı gelmiştir.
Silah Ticareti Anlaşmasına taraf devletler ve imzacılar yükümlülüklerinden daha fazla kaçmayı göze alamazlar. Silah Ticareti Anlaşmasının yürürlüğe girişinin 10. yıldönümü yaklaşırken, devletler anlaşmaya sadık kalmalı ve insanların çektiği acıları bir an önce azaltmalıdır.”
Silah Ticareti Anlaşması Taraf Devletler 10. Konferansı 19-23 Ağustos’ta düzenlenecek ve Uluslararası Af Örgütü İsrail'e silah satışının durdurulması çağrısında bulunacak.
İsrail'e yasadışı silah transferleri
Af Örgütü, İsrail'e silah sevkiyatının devam etmesinin, taraf devletlerin anlaşmaya uymak veya anlaşmayı imzalayan devletler açısından anlaşmanın amaç ve hedeflerine zarar vermemek konusunda başarısızlıklarının açık bir örneği olduğunu belirtti.
Patrick Wilcken, “Uluslararası Af Örgütü uzun zamandır, savaş suçları da dahil olmak üzere uluslararası insan hakları ve insancıl hukuka yönelik ciddi ihlallerin uzun süredir devam etmesi ve bu ihlallerin kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere siviller üzerinde korkunç etkilere yol açması nedeniyle hem İsrail'e hem de Filistinli silahlı gruplara kapsamlı bir silah ambargosu uygulanması çağrısında bulunuyor. İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD de dahil olmak üzere taraf devletler ve imzacılar, İsrail güçleri tarafından işlenen savaş suçlarına ilişkin çok sayıda kanıta rağmen İsrail'e silah transferine izin vermeye devam ediyor” dedi.
Bu konuya örnek olarak Af Örgütü, 10 ve 22 Ekim 2023 tarihlerinde işgal altındaki Gazze Şeridi'ndeki evlere düzenlenen ve 19'u çocuk, 14'ü kadın ve 10'u erkek olmak üzere 43 sivilin ölümüne neden olan iki hava saldırısında ABD yapımı Müşterek Doğrudan Saldırı Mühimmatları (JDAM) da dahil olmak üzere bir dizi hava saldırısında ABD üretimi silahların kullanıldığını belgeledi.
ABD'de Boeing tarafından üretilen GBU-39 Küçük Çaplı Bomba, Ocak 2024'te, Refah'ın Tal al-Sultan bölgesinde 10 çocuk, dört erkek ve dört kadın dahil olmak üzere 18 sivilin ölümüne neden olan İsrail saldırısında kullanıldı.
(AS)