367nin Gerekçesi Uzlaşma Arayışı

Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanlığı seçiminde "toplantı yeter sayısı olarak 367 oy şart" gerekçesiyle aldığı iptal kararını "uzlaşma arayışını sağlamak" için verdiğini açıkladı.

Mahkeme, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na iptal kararı gerekçesini gönderdi.

CHP'nin başvurusu üzerine Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün tek aday olduğu Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk tur oylaması 1 Mayıs'ta iptal olmuştu. İkiye karşı dokuz oyla verilen iptal kararı üzerine hükümet 22 Temmuz'da genel seçim kararı almıştı.

"Cumhurbaşkanlığı için özel hüküm geçerli"

57 gün sonra açıklanan ve Resmi Gazete'de yayınlanan karar, özetle şu gerekçelere dayandı:

* Anayasa'nın cumhurbaşkanı seçimini düzenleyen 102. maddesi özel, TBMM çalışmalarında toplantı yetersayısıyla ilgili 96. maddeyse (184 diyen madde) genel hükümdür. Cumhurbaşkanı seçiminde özel hüküm uygulanacaktır.

* Anayasa'nın Meclis Başkanı seçimine ilişkin 94. maddesinin 4. fıkrasında da 102. maddenin üçüncü fıkrasında olduğu gibi dört oylama ve seçilme yeter sayısı olarak da TBMM üye tam sayısının, ilk iki oylamada üçte iki, üçüncü oylamada ise salt çoğunluğu öngörülmesine karşın, bu maddede 102. maddenin birinci fıkrasına benzer biçimde bir yeter sayı öngörülen kurala yer verilmemiştir.

Bu farklı düzenleniş biçimi de 102. maddenin birinci fıkrasındaki "Cumhurbaşkanı TBMM üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile seçilir" kuralının bilinçli olarak toplantı yeter sayısını belirtmek amacıyla getirildiğini göstermektedir.

* Sağlıklı bir sonuca ulaşılabilmesi için bir kuralın yorumunda onun lafzı kadar amacının da gözetilmesi gerektiğinde duraksama bulunmamaktadır. 102. maddedeki düzenlemeyle, cumhurbaşkanı seçiminde Meclis'te olabildiğince nitelikli bir uzlaşma sağlanmasının amaçlandığı açıktır.

Cumhurbaşkanının seçilememesi durumunda TBMM'nin derhal yenilenmesi yoluna gidilmesi, cumhurbaşkanı seçiminde uzlaşmanın temel alındığını göstermektedir.

Cumhurbaşkanı seçimi sürecinde ilk iki oylamada uzlaşmanın sağlanması, 102. maddenin birinci fıkrasındaki "Cumhurbaşkanı TBMM üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilir" kuralının toplantı yeter sayısını da kapsamasıyla olanaklıdır.

Aksi halde üçüncü fıkradaki birinci ve ikinci oylamalar anlamsız hale gelecek, üçüncü ve dördüncü oylamalarda üye tamsayısının salt çoğunluğu ile cumhurbaşkanı seçilebileceği için uzlaşmaya da gerek kalmayacaktır. (AÖ/EÜ)

* Bu haberi NTVMSNBC ve Radikal'den derledik.