2021'de 488 gazeteci hapsedildi, 46 gazeteci öldürüldü

Fotoğraf: Oren Ziv / Al Jazeera

(Al Jazeera muhabiri Givara Budeiri İsrail'de gözaltına alınırken)

Haberin Kürtçesi için tıklayın

2021 biterken yıllık basın özgürlüğü bilançosunu yayınlayan Sınır Tanımayan Gazeteciler’e (RSF) göre yaptıkları haberler veya meslekleri nedeniyle dünya genelinde 488 gazeteci hapis, 65 gazeteci rehin, 2 gazeteci kayıp ve 46 gazeteci de öldürülmüş durumda.

Tutuklu gazeteci sayısında 2020’ye orana yüzde 20’lik bir artış var ve cezaevindeki gazetecilerin 60’ı kadın.

TIKLAYIN - CPJ: Cezaevindeki gazeteci sayısı tüm zamanların en yüksek seviyesinde

1995’ten bu yana yıllık bilanço açıklayan RSF, raporuna tutuklu gazeteci sayısıyla ilgili “Hiç bu kadar yüksek olmamıştı” notunu düştü ve bunun sebebi olarak Çin, Myanmar ve Belarus'un gazetecilere karşı tutumunu gerekçe gösterdi:

RSF bu üç ülkedeki durumu “Ordunun 1 Şubat 2021'de bir darbeyle yeniden iktidara geldiği Myanmar, Alexander Lukashenko'nun Ağustos 2020'de tartışmalı bir şekilde yeniden seçilmesinden sonra büyük bir baskı görmeye başlayan Belarus ve Çin’de Xi Jinping'in, bir zamanlar basın özgürlüğüne saygı konusunda bölgesel bir model olarak görülen Hong Kong'daki kontrolü sıkılaştırması…” diyerek özetledi.

RSF tutuklu olan gazetecilerin sayısını Çin için 127, Myanmar için 53, Vietnam için 43, Belarus için 32 ve Suudi Arabistan için 31 olarak verdi.

RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire Çin, Myanmar ve Belarus’ta tutuklu olan gazeteciler için "Bu üç ülkede keyfi şekilde tutuklanan gazetecilerin sayısının aşırı derecede yüksek olması, diktatörlük rejimlerinin işidir" yorumunu yaptı ve verilerin otoriter yöneticilerin acımasızlığını yansıttığını söyledi.

Kadın gazetecilerin tutuklanmasında yüzde 33'lük artış

RSF raporunda kadın gazetecilerin tutukluluğuna vurgu yaptı. 2021’de cezaevine konulan 488 gazetecinin 60’ının kadın olduğunu belirten RSF, bunun geçen yıla oranla yüzde 33 bir artış (kadın gazeteci bakımından) olduğunu ifade etti.

“Beş yıldır dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkesi olan Çin, aynı zamanda 19'u tutukluyla kadın gazetecilerin de en büyük hapishanesi konumunda” diye yazdı.

Çin’de tutuklu kadın gazeteciler arasında 2021 RSF Basın Özgürlüğü ödülü sahibi Zhang Zhan da var.

Ayrıca Beyaz Rusya şu anda erkeklerden (15) daha fazla kadın gazeteci (17) cezaevinde. Bunlar arasında Polonya merkezli bağımsız TV kanalı Belsat için çalışan Daria Chultsova ve Katsiaryna Andreyeva da var. İki isim ülkedeki protestoları canlı yayınladıkları için iki yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Myanmar'da ise tutuklanan 53 gazetecinin 9'u kadın.

En tehlikeli ülke Meksika ve Afganistan

RSF bu yılki bilançoda bir başka dikkat çekici nokta olarak öldürülen gazetecilere işaret etti.

1 Ocak ile 1 Aralık 2021 arasında 46 gazetecinin öldürüldüğü bilgisine yer veren RSF verinin düşüklüğüne vurgu yaptı.

“Öldürülen gazeteci sayısının 50'den az olduğu başka bir yıl bulmak için 2003'e geri dönmeniz gerekiyor” dedi.

Bu yılki düşüşün çoğunlukla Suriye, Irak ve Yemen'deki çatışmaların yoğunluğundaki düşüşten ve gazetecileri korumaya yönelik uluslararası kampanyalarından kaynaklandığını belirtti.

Ancak ‘bu kayda değer düşüşe’ rağmen, haftada ortalama bir gazetecinin , işleriyle bağlantılı olarak öldürülmeye devam ettiğine vurgu yaptı.

RSF, 2021'de öldürülen gazetecilerin yüzde 65'inin kasıtlı olarak hedef alınarak cinayete kurban gittiklerine de işaret etti.

Gazeteciler için en tehlikeli ülkeleri ise Meksika ve Afganistan olarak verdi. Bu yıl Meksika'da 7, Afganistan'da ise 6 gazeteci öldürüldü. Yemen ve Hindistan’da ise 4’er gazeteci öldürüldü.

Raporun tamamı için TIKLAYIN