159 ve 312 den Yargılananlar...
Bu iki maddeden halen çok sayıda insan yargılanıyor. Bianet, ulaşabildiği kadarıyla 159 ve 312 mağdurlarının listesini yaptı.
Madde 159: Meclisini, Hükümetin manevi şahsiyetini, Bakanlıkları, Devletin askeri veya emniyet muhafaza kuvvetlerini veya Adliyenin manevi şahsiyetini alenen tahrir ve tezyif edenler bir seneden altı seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Birinci fıkrada beyan olunan cürümlerin irtikabında muhatap sarahaten zikre- dilmemiş olsa bile onlara matufiyetinde tereddüt edilmeyecek derecede karineler varsa tecavüz sarahaten vuku bulmuş addolunur.
Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına veya Büyük Millet Meclisi Kararlarına alenen sövenler 15 günden 6 aya kadar hapis ve 100 liradan 500 liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
Türklüğü tahkir yabancı memlekette bir Türk tarafından işlenirse verilecek
ceza üçte birden yarıya kadar artırılır.
TCK 312: "Sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığına dayanarak, insanları birbirine karşı kamu düzenini bozma olasılığını ortaya çıkaracak şekilde düşmanlığa veya kin beslemeye alenen tahrik eden kimseye, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilir. Halkın bir kısmını aşağılıyı ve insan onurunu zedeleyecek şekilde tahkir eden kimseye de birinci fıkradaki ceza verilir."
Her ne kadar, tek örnek olarak, Recep Tayyip Erdoğan'ın TCK 312. madde nedeniyle hüküm giymesinin 'siyasete engel" olduğu tartışılıyorsa da, geçmiş yıllarda 159. ve 312. maddelerden hüküm giyen çok sayıda insan bugün aktif politika yapamıyor. Neredeyse, tümü "sol" olan bu kişilerin durumu ise tartışma dışı kalıyor.
159'lar
Yavuz Önen, Hüsnü Öndül, Yılmaz Ensaroğlu, Vahdettin Karabay, Cengiz Bektaş, Atilla Maraş, Şanar Yurdatapan, Zuhal Olcay, Lale Mansur, Prof.Dr. Ali Nesin, Salim Uslu, , Siyami Erdem, Erdal Öz, Ömer Marda, Etyen Mahçupyan, Sadık Taşdoğan Düşünceye Özgürlük 2000 (yasaklanan kitap, 60 makaleyi içeriyor) kitapçığı
Metin Münir, Gazeteci, Yeni Binyıl Gazetesinde 10 Mayıs 2000 tarihinde yayınlanan yazısı, İddia: Yargıya hakaret, Bakırköy 2. Ağır Ceza mahkemesi
Eren Keskin, İHD İstanbul Şube Başkanı, Erdal Taş, Yazı İşleri Müdürü, Yeni Gündem'de yayınlanan Eren Keskin'in Silopi'de işkence yapılan Barış Analarına ilişkin yazısı, İddia: Orduya Hakaret Etmek, Beyoğlu 2. Ağır Ceza Mahkemesi (15 haziran 2001)
Ahmet Altan, Yazar, Murat Tunalı, Yazıişleri Müdürü (5 ayrı 159) , Aktüel dergisindeki 'Kum Saati' köşesinde yayınlanan ' 'Bu generalleri yargılayın, bu yazarları açıklayın' yazısı, İddia: Türk Silahlı Kuvvetleri'ne hakaret etmek, İstanbul Cumhuriyet savcılığı. Aktüel 22 Temmuz 2000'de "Sarıkamış'tan Akdeniz'e", 22 Şubat günü yayınlanan "Oralarda geceler",n "Türkiye'nin bütün generalleri kışlalarınıza dönün", "Siyasal Zina ve Cinayet" İddia: Orduya hakaret, İstanbul Cumhuriyet Savcılığı
Hasan Celal Güzel, Ayaş Cezaevi'nden 10 Mayıs 2000 tarihinde tahliye olurken yaptığı konuşma, İddia: "yargıya hakaret etmek, Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi,
Akın Birdal, İHD Onursal Başkanı, 20 Ekim 2000 tarihinde Almanya'da katıldığı Avrupa'da İnsan hakları-Türkiye Avrupa'nın partneri mi?" konulu bir panelde yaptığı konuşma, ,ddia: Türklüğü alenen tahkir ve tezyif etmek.
Ali Bayramoğlu, Köşe Yazarı, Murat Tunalı, yazıişleri Müdürü (3 ayrı 159) , Ali Bayramoğlu'nun Sabah gazetesinde 8 Şubat günü yayınlanan "Silopi'ye yolculuk" başlıklı yazı, İddia: Orduya hakaret etmek, Bayramoğlu'nun Sabah gazetesinde 24 Şubat günü yayınlanan "Asker ve muhalefet" başlıklı yazı, İddia: Orduya hakaret etmek, "Ankara'da Kaos" yazısı.
Gülay Göktürk, Köşe Yazarı, Semra Uncu, Yazıişleri Müdürü Gülay Göktürk'ün Sabah gazetesinde 8 Şubat günü yayınlanan "Güneydoğu'daki karadelik" başlıklı yazısı, İddia: Orduya hakaret etmek
Mehmet Yıldırım, İstanbul Ticaret Odası Başkanı, 18 Aralık 2000 tarihindeki İTO Meclis Toplantısında yaptığı Konuşma
İddia: Milli Güvenlik Kuruluna hakaret etmek,
Fakir Yılmaz, Ardahan "Kuzeydoğu Anadolu" gazetesi sahibi, iki yıl ağır hapis cezasına çarptırdı ( Aralık 2001). Karar Yargıtay'da.
İsmail Kabakdere, Çorum "Dost Haber" gazetesi yazı işleri müdürü, gazetesinin 17 Aralık 1999 nüshasında çıkan "Koyunlar mezbahada ağlaşır, ayılara kıyak emeklilik yaraşır" başlıklı yazı nedeniyle 600 milyon TL para cezasına çarptırıldı ve cezayı erteledi. Yazar Mahmut Tunaboylu'ya verilen 10 ay hapis cezası da mahkemece ertelendi).
Güler Yıldız, Mersin "Çınar" gazetesi kültür-sanat editörü, bir yıl hapse mahkum etti. On ay hapse çevrilen ceza, son olarak, 5 yıl içerisinde tekrarlanmamak koşuluyla ertelendi. Karar Yargıtay'da. "Her hafta bir kitap" köşesinde gazeteci Nadire Mater'in kaleme aldığı "Mehmedin Kitabı" nı tanıtan Yıldız'ın, TCK 159. maddesi uyarınca yargılanıyordu.
İsmet Berkan, "Radikal" gazetesi haber müdürü, 9 Haziran 2000'de yayımlanan ve Uğur Mumcu'nun katillerinin bulunduğu haberleri üzerine kaleme aldığı "Şüpheler" başlıklı köşe yazısı nedeniyle yargılanıyor. Bakırköy 2.Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanan gazetecinin 6 yıla kadar hapsi isteniyor.
Neşe Düzel, "Radikal" yazarı, 19 Haziran 2000'de yayımlanan "Sıkıyönetim eroin getirdi" başlıklı röportajı nedeniyle "devletin askeri kuvvetlerini tahkir ve tezyif" ettiği gerekçesiyle yargılanıyor. Gazeteci, 8 Ocak 2001'de, "Alevi Gençler teröre itiliyor" söyleşileri nedeniyle "halkı mezhep farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa tahrik" iddiasıyla açılan dava sürüyor. "Türkiye'nin Gizlenen Yüzü" kitabı nedeniyle gazeteci hakkında, "devletin askeri kuvvetlerini tahkir ve tezyif" gerekçesiyle açılan dava sürüyor.
Yıldırım Türker, "Radikal" gazetesi köşe yazarı, 13 Ağustos 2001'de F Tipi cezaevlerinde yaşanan sorunları anlattığı "Adaletin en karanlık bölgesi" başlıklı yazısı nedeniyle "Cumhuriyeti tahkir ve tezyif" iddiasıyla yargılanıyor.
Mine G. Kırıkkanat, "Radikal" gazetesi köşe yazarı, 6 Nisan 2000 ve 19 Ocak 2000 sayılarında çıkan "Lütfen Gidin" ve "Hokus pokus suç" başlıklı yazıları nedeniyle "Hükümeti ve emniyet güçlerini tahkir ve tezyif" iddiasıyla yargılanıyor.
Celal Başlangıç, "Radikal" yazarı, "Korku Tapınağı" kitabından yargılanıyor.
Perihan Mağden, "Radikal" köşe yazarı, Gazetenin 15 Nisan 2001 ve 12 Mayıs 2001 nüshalarında "Niye Bitmiyor ki" ve "Yine ölüm yine ölüm yazısı" başlıklı yazılar nedeniyle yargılanıyor.
312'ler
Emine Şenlikoğlu, Antalya Klas TV'deki konuşmasında, 'devlet bize üvey evlat muamelesi yapıyor, başörtüsüyle uğraşıyor. Bugün Türkiye Cumhuriyeti şeriatı bize savaş açma hakkı vermiştir. " sözleri nedeniyle 1 yıl 8 ay hapis ve 152 milyon TL para cezasına çarptırıldı. Ekim 2001'de Yargıtay 8. dairesi cezası onadı.
"Fırat'ta Yaşam" Gazetesi, cezaevlerindeki ölümlerle ilgili aynı gün çıkan iki yazı (30 Nisan 2001) nedeniyle toplatıldı. Toplatmaya gerekçe olarak, "halkı, dil, din, ırk ve sınıf ayrımı yaparak isyana teşvik" gösterildi. Ayrıca, yazar Temel Demirer, İmtiyaz Sahibi Erdal Kılınç ve yazı işleri müdürü Halil Şahin hakkındaki dava sürüyor.
"Fırat'ta Yaşam" Gazetesi'nin 97. sayısı, Gaziantep 2. Sulh Ceza Mahkemesi kararıyla toplatıldı. Toplatmaya gerekçe olarak, "Newroz'u Özgürleştirelim", "13 Mart, isyanın çığlığıdır zulmün kalelerine..." başlıklı yazılar; (19 Mart 2001 ) ayrıca Doç. Dr. Fikret Başkaya ile yapılan "Sivil Toplum Kavramı : Apolitizasyonun Aracı..." başlıklı röportajda "kin ve düşmanlığa tahrik" gösterildi. Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Boncuk, "yazılarda suç unsuru bulunduğuna inanmıyorum. Fakat bunların Newroz Bayramı öncesine denk gelmesi ve 'W' harfini kullanmamızdaki ısrarla birleşmesi, toplatmayı getirdi" dedi.
Mustafa Demir, İmam, 6 Nisan 2001 tarihinde Cuma namazında verdiği hutbe, İddia: Halkı düşmanlığa kışkırtmak İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi (12 temmuz 2001)
Neşe Düzel, Gazeteci, Hasan Çakalkurt, Yazı İşleri Müdürü: Neşe Düzel'in Pir Sultan Abdal 2 Temmuz Kültür ve Eğitim Vakfı Başkanı Murtaza Demir'le yaptığı ve Radikal Gazetesinde 8 Ocak 2001 tarihinde "Alevi gençler teröre itiliyor" başlığı ile yayınlanan bir söyleşi, İddia: halkı düşmanlığa kışkırtmak
Şennur Yurtsever, Salih Aslan, Mehmet R. Tiryaki, Sibel Özbudun, Handan Çağlayan: Bilim ve Siyaset dergisinin 2000 yılı Kasım ayında yayınlanan "Göç" konulu ilk sayısında yer alan "Yerinden Edilenlerin Psikolojisi", "Vatandan Vatansızlığa Göç", "Osmanlı'dan Bugüne Zorunlu Göç", "Adı Konulmayan Olağanüstü Hal (Tanıklıklar-Geçmişin ve Geleceğin Sesi)" ve Göç Edenler Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği'nin (GÖÇ-DER) "Zorunlu Göç Çözüm Önerileri" başlıklı yazıları. İddia: bölücülük propagandası yapmak ve halkı düşmanlığa kışkırtmak, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi
Fehmi Koru, Köşe Yazarı, 13 Ekim 1999 tarihinde Kanal 7'de yayınlanan bir haber programında "başörtüsü nedeniyle okula alınmayan Marmara Üniversitesi öğrencisi bir kızın 17 Ağustos depremini anımsatan '7,4 yetmedi mi?' yazılı pankartına ilişkin yorumu" İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi (12 Nisan 2001) (EÖ/NM)