14 Mayıs seçiminin ilkleri
14 Mayıs'ta yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem milletvekilliği seçimlerinde ilk defa hayata geçecek bazı uygulamalar var.
Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6 Nisan 2022'de Resmi Gazete'de yayımlanmıştı. Yürürlüğe giren kanuna göre geçmişte yüzde 10 olarak uygulanan seçim barajı bu seçimden itibaren yüzde 7 olarak uygulanacak.
Görme engelliler tek başlarına oy kullanacak
Görme engellilerin tek başlarına oy kullanabilmesi için de seçim kanununda değişikliğe gidilmişti. Görme engellilerin oy kullanmasını kolaylaştıran düzenleme ile 14 Mayıs'ta yapılacak seçimde görme engelliler ilk kez tek başına oy verebilecek.
Oyların hesaplanma matematiği değişti
Kanun değişikliğiyle partilerin oylarının hesaplanmasında da değişiklik yapılmıştı. 24 Haziran 2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, ittifak yapan partilerin milletvekili sayısı, ittifakın aldığı toplam geçerli oy üzerinden hesaplanıyordu. İttifakın aldığı milletvekili sayısı daha sonra ittifak içerisinde oy oranına göre dağıtılıyordu.
Yeni düzenlemeye göre ise ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde elde ettiği geçerli oy sayısı esas alınarak belirlenecek.
Yurt dışında 15 yeni sandık
3 milyon 49 bin 65 yurt dışı seçmen, 60 ülke ve 123 temsilcilikte oy vermişti. Yüksek Seçim Kurumu (YSK), yurt dışı seçmenin oy kullanabileceği 15 yeni seçim yeri açıkladı. Açıklamaya göre, bu yılki seçimlerde ilk kez Afganistan, Belarus, Brezilya, Estonya, Fas, Karadağ, Kore Cumhuriyeti, Libya, Litvanya, Malezya, Nijerya, Pakistan, Portekiz, Slovakya ve Tanzanya'ya sandık kurulacak.
Depremzede seçmen kendi bölgesinde oy verecek
Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenlerin seçmen kütüğü kaydına ilişkin düzenleme:
Değiştirilen seçim kanununun 36. maddesine eklenen yeni fıkra da bu seçimde ilk kez uygulanacak. Maddeye göre, "Kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir şekilde oy kullanma hakkından yoksun bırakılamaz. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedilirler." hükmünü içeriyor. Bu tanıma göre adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyen seçmenlerin de oy verme hakkı korunuyor.
Yapılan bu düzenleme, 6 Şubat 2023'te dokuz saat arayla meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Ekinözü ilçesi olan, depremde evi yıkıldığı için adreslerini kaybetmiş seçmenler için de geçerli olacak.
Evi yıkılan depremzede seçmen, eski adresinde oy kullanabilecek. Bu seçmenler, başka adrese naklini yapmasa bile en son kayıtlı oldukları geçerli adreste seçmen olmaya devam edecek.
(SH/EMK)