10 Ocak’a özel rapor: Gazetecilerin yüzde 73,5’i geçinemiyor

Fotoğraf: bianet

Haberin İngilizcesi için tıklayın

İzmir merkezli Basın Özgürlüğü ve Medya Araştırmaları Derneği (BAMAD) 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü kapsamında, mesleğin bugünü ve geleceğiyle ilgili önemli veriler sunan bir anket düzenledi.

Araştırma anketine, muhabir, genel yayın yönetmeni, yazı işleri müdürü, sayfa sekreteri, basın danışmanı, kameraman, editör, haber müdürü gibi farklı alanlarda görev yapan ve fiilen çalışan Ege Bölgesi’nden gazeteciler katıldı.

Anketin en çarpıcı verisi ‘Sadece mesleğinizden elde ettiğiniz gelirle geçinebiliyor musunuz?’ ve ‘Meslek değiştirmeyi düşünüyor musunuz?’ sorularına verilen yanıtlarla ortaya çıktı. Katılımcıların yüzde 73,5’i maaşlarıyla geçinemediklerini söyledi.

Bu sonuca rağmen anket katılımcısı medya çalışanlarının yüzde 70’i mesleği değiştirmeyi düşünmediğini, yüzde 73,5'i ise tekrar seçim yapma şansı olsa yine aynı mesleği tercih edeceğini aktardı.

Sosyal medya ön planda

Ankete katılanların yüzde 43,4’ü kendi çalıştığı gazete haricinde günlük olarak satın alıp okuduğu gazete sayısının sıfır (0) olduğunu söylerken; yüzde 20.5’i günlük 1 gazete, yüzde 19,3’ü günlük 2 gazete, yüzde 16,9’u günlük 3 ve üzeri gazete satın alıp okuduğunu belirtti.

Her ay düzenli olarak satın alınıp okunan dergi sayısı ile ilgili soruda ise anket katılımcılarınınyüzde 37,3’ü hiç dergi almadıklarını, yüzde 33,7’si 1 dergi, yüzde 18’i 2 dergi, yüzde 10,8’i ise 3 ve üzeri dergi aldığını ifade etti.

Günlük matbu gazete ile aylık dergilerin yanı sıra yayınların sosyal medyadan takibi sorulduğunda ciddi bir fark ortaya çıktı. Sosyal medyadan kaç tane gazete, televizyon, dergi takip ediyorsunuz? sorusunakatılımcıların yüzde 73,5’i 7 ve üzeri, yüzde 17’si 4-6, yüzde 8,4’ü 1-3, yüzde 1,2’si ise sıfır yanıtını verdi.

Bu soruya verilen yanıtlar özellikle pandemiyle birlikte ciddi oranda artan dijitalleşmenin medya çalışanlarına yansımasını da göstermiş oldu.

Ayrıca görsel yayınların takibi konusunda katılımcıların yüzde 60,2’si sosyal medyayı, yüzde 31,3’ü online platformları, yüzde 8,4’ü de televizyonları tercih ettiğini söyledi.

Mesleğin geleceği belirsiz

Ankete katılan medya çalışanlarının mesleğin geleceği hakkındaki düşüncelerinde ise hemen hemen dengeli bir dağılım ortaya çıktı. Katılımcıların yüzde 27,7’si umutlu, yüzde 9,6’sı iyimser, yüzde 15,7’si kararsız olduğunu kaydederken yüzde 24’ü karamsar, yüzde 22,9’u ise çok karamsar olduğunu vurguladı.

İşsizlik korkusu

Medya çalışanlarının yüzde 60,2’si bazen işsiz kalma korkusu yaşarken; yüzde 25,3’ü sık sık, yüzde 14,5’i hiçbir zaman korku yaşamadıklarını söyledi.

Meslekten emekli olacağını düşünenlerin oranı iseyüzde 53 evet, yüzde 47 hayır olarak ankete yansıdı. Bu iki soruya verilen yanıtın nedenlerinde ise katılımcıların yüzde 47’si sektörel, yüzde 22,9’u ekonomik, yüzde 20,5’i politik, yüzde 9,6’sı da kişisel nedenleri öne aldıklarını belirtti.

Geçinemiyor ama seviyor

‘Sadece mesleğinizden elde ettiğiniz gelirle geçinebiliyor musunuz?’ sorusuna katılımcılarının yüzde 73,5’i mesleki gelirleriyle geçinemediklerini söylerken yüzde 26,5’i geçinebildiklerini söyledi.

Sektördeki ekonomik koşulların zorluğunu ortaya koyan bu sonuca rağmen anket katılımcısı medya çalışanlarının yüzde 70’i mesleği değiştirmeyi düşünmediğini, yüzde 30’u ise düşündüğünü kaydetti.

Öte yandan ‘Tekrar seçim yapma şansınız olsaydı yine aynı mesleği tercih eder misiniz?’ sorusuna katılımcıların yüzde 73,5’i ‘evet’ yanıtını verdi.

Siyasi koşullar etkiliyor

Katılımcıların yüzde 59’u siyasi iktidar değişimi ile meslekteki koşulların düzeleceğine inandığını belirtirken yüzde 41’i ise inanmadığını kaydetti.

Basın sigortanız yatıyor mu? sorusuna verilen yüzde 64 evet, yüzde 36 hayır yanıtı ise meslekte yaşanılan kayıt dışılığa ya da internet medyası çalışanlarının gazeteci sayılmadığı yönündeki absürtlüğe dikkat çekmek açısından önemli bir veri sundu.

Cemiyet, sendika, dernek, vakıf vb. kaç adet meslek örgütüne üyesiniz? sorusuna, katılımcıların yüzde 38,6’sı 2-3, yüzde 32,5’i 1, yüzde 18,12’i sıfır, yüzde 10,8’i 3 ve üzeri yanıtını verdi.

Otosansür hala büyük sorun

Medya çalışanlarının en büyük mesleki kaygılardan biri olan otosansürle ilgili soruya gelen cevaplar da önemli bir veriyi ortaya koydu.

Katılımcıların yüzde 59’u bazen, yüzde 25,3’ü ise sık sık haber yazımı sırasında oto sansür uygulama ihtiyacı hissettiğini açıkladı. Hiçbir zaman otosansür uygulama ihtiyacı hissetmediğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 15,7’de kaldı.

Ayrıca katılımcıların yüzde 49,4’ü bazen haber yaparken başının kanunlarla belaya girebileceğine dair kaygı duyarken yüzde 44,4’ü ise bu kaygıyı sık sık hissettiğini söyledi.

Mesleki gelişime imkan yok

Mesleki gelişimle ilgili eğitim, seminer veya kurslara katılma imkanı sorulankatılımcılardan yüzde 72,3 oranında bazen, yüzde 16,9 oranında hiçbir zaman yanıtı alındı.

Öte yandan mesleki eğitime yönelik alanları ve imkânları ile bunlara erişim olanaklarını yeterli buluyor musunuz? sorusuna yüzde 70 hayır, yüzde 30 oranında evet yanıtı alındı.

Bu yanıtlara karşılık mesleki eğitimin önemini katılımcıların yüzde 45,8’i çok önemli, yüzde 49,4’ü önemli, yüzde 3,6’sı fark etmez diyerek açıkladı.

Bu üç soruya gelen yanıtlar; mesleki gelişim için eğitimin önemine vurgu yaparken mesleki gelişim alanlarının yetersizliği ve imkanların kısıtlılığını da göstermiş oldu. (HA)