Sala 2018ê ji bo muzîka kurdî saleke bi bereket bû. Ciwan Haco, Nizametin Ariç, Mikail Aslan, Diljen Roni, Mirady, Rojda, Jan Axin, Ayfer Düzdaş û gelek stranbêjên din di vê salê de bi albumên xwe yên nû dengê xwe bi muzîkhezan dane guhdarkirin.
Rewşa Awarte, şerê bajaran, girtin, ji kar avêtin, tayînkirina kayûman, şer, pevçûn… Sala 2018ê jî weke çend salên derbasbûyî di nava vê rewşê de borî. Bandora vê rewşê weke li hemû qadên jiyanê li ser çand, huner, wêje, xebatên ziman û yên din jî bûn. Digel vê rewşê di sala 2018ê de muzîka kurdî ji hêla derxistina albuman ve saleke geleke bi şox û şeng bû. Çend “giregirên” muzîka kurdî jî di nav de gelek stranbêjan, hunermendan îsal bi albumên xwe yên nû xwestin muzîka kurdî û hezkiriyên muzîka kurdî şên bikin.
Ciwan Haco, Nizamettin Ariç, Mikail Aslan, Mirady, Rojda, Ayfer Düzdaş, Jan Axin, Siya Şevê, Yunus Dişkaya, Mubîn Dunen, Mem Ararat, Diljen Ronî, Rojda û çend navên din ew kesên ku îsal albumên wan ên nû derketine. Digel vê rewşê jî, kêm albumên ku îsal derketine rêyeke “nû” li ber muzîka kurdî vekirin. Dibe hin hunermend, stranbêjên din jî hebin ku di nava salê de album derxistibin lê min ew ji bîr kiribin. Lê yê ku ez jê agahdar im an jî di dema nivîsandina vê nivîsê de hatibin bîra min wiha ne:
Sal bi albuma Mîkaîl Aslanî diqede
Heke ku di nava van çend rojên mayî de yeke nû dernekeve, albuma Mîkail Aslanî ya bi navê Axpîn, albuma herî dawî ya salê ye, di muzîka kurdî de. Ev albuma wî ya 9em e. Aslan di muzîka kirmanckî de xwedî cihekî taybet e. Di her albumeke xwe ya nû de rûyekî nû yê muzîka gelêrî ya kirmanckî derdixe holê. Li gel vê dide nîşandan ku ew çiqas dikare mûzîka gelêrî û ya modern bîne ba hev û bayê wan li ser rû û rûçikê guhdaran bixe.
“Felek”a Ciwan Haco
Piştî 5 salan Ciwan îsal albumek bi navê “Felek” derxist. Felek ji hêla şêwe, naverok û meyla muzîkê ve weke berdewama albuma “Leyla”, “Off” û “Vegerê” ye.
Haco ligel vê albumê, albumên xwe yên berê jî ji bo navgînên dijîtal ji nû ve saz kiriye û li înternetê bar kiriye. Dîsa kaseta wî ya bi navê “Pêşmergene” ya di sala 1980yî de hatibû qeydkirin û “Diyarbekir”a 1982yê hatibû qeydkirin, hatine paqijkirin û hatine belavkirin. Ev kar û çapkirina albuma wî ya “Felek” ji hêla Red muzîkê hatine kirin.
Nîzamettîn Arîç helbestên klasîk kiriye stran
Nîzamettîn Arîç yek ji wan hunermendên din e ku albuma wî di sala 2018ê de derketiye. Arîçî du album li ser hev derxistiye. Albuma yekê ji wan stranan pêk hatiye ku ji ber helbestên Cegerxwînî hatine çêkirin. Di vê albumê de 11 helbestên Cegerxwînî hene. Hunermend beriya niha jî ji helbestên Fêrikê Ûsivî stran çêkiribûn û ev weke album weşandibû.
Albuma din a Ariçî bi navê “Klasîkên me” ye. Di vê albumê de Ariçî heft helbestên kurdî yên klasîk kiriye stran û straye. Her du album jî ji hêla Teyra Muzîkê ve hatine çapkirin.
Diljen Ronî jî du album derxistiye
Diljen Ronî jî weke Nîzamettîn Ariçî îsal du albumên cida amade kiriye û weşandiye. Roniyî di meha Kanûna Paşiyê de albuma bi navê “Çile” ji hezkirinên muzîkê re pêşkêş kiribû. Diljen Roni di vê albumê de jî tarza xwe ya ceribandinê berdewam kiriye. Roniyî ev album weke albumeke dijîtal amade kiriye û li ser medyayên dijîtal belav kiriye. Diljen Roniyî di vê xebata xwe de cih daye stranên kurdî yên klasîk.
Albuma Ronî ya duyê jî di meha çiriya pêşiyê (cotmeh) de derketiye ku navê wê “Xewna Derew” e. Digel besteyan hin stranên gelerî jî di albumê de hatine xwendin. Her du album jî ji hêla Kom Muzîkê ve hatine çapkirin.
Rojda û “Siyam”
Rojdayê piştî albuma xwe ya bi navê “Kezî” albuma xwe ya nû derxistiye. Navê albuma wê “Siyam” e. Şêweyê vê albumê dişibe ya albuma bi navê “Sebra min” a ku Rojdayê bi wê, sînorê deng û muzîka xwe firehtir kiribû. Lê helbet bandora wê ne bi qasî ya "Sebra Min" e. Di albumê de forma rock, jazz, gelerî, hiphop û çi cûre form hebin hatiye bi kar anîn. Albuma Rojdayê ji hêla ROJdaproduksionê ve hatiye derxistin.
Rockbêj; Mirady, Siya Şevê, Jan Axîn
Sala 2018ê ji hêla muzîka rockê jî saleke balkêş bû. Mirady, Jan Axîn û Siya Şevê albumên xwe li pey hev weşandin.
Mirady
Di sala 2015ê de dîrektoriya albuma "Peşk"ê kiriye. Her weha bi xwe jî tê de straye. Piştî vî albumê bi 3 salan, albuma bi navê “Xwelî” amade kiriye. Mirady xwestiye sînorên muzîka kurdî bi rockê firehtir bike. Album ji hêla Kalan Muzîkê ve hatiye derxistin. Mirady cih daye 8 stranan ku 5 jê bi xwe çêkiriye. Ji bilî gotinên wî, yên Erd Reş, Mîtan Şareza û Selîm Temo kiriye stran.
Jan Axînî piştî 13 salan album derxistiye
13 sal berê albuma Jan Axînî ya bi navê “Evînên Şikestî” derketibû. Ji wê rojê û vir ve Axînî album dernexistibû. Albuma wî ya nû weke hunermendên din îsal gihişte ber destê guhdaran. Navê albuma Jan Axînî “Zerîba” ye û çêja albumên wî yên berî di vê albumê de jî tê dîtin. Axîn jî weke Mirady di albuma xwe de bêhtir besteyên xwe straye. Lê li gel vê cih daye hin besteyên din. Yek ji wan jî ew besteye ku ji ber helbesta Mûrathan Mûnganî hatiye çêkirin. Ses Muzîke albuma Jan Axînî derxistiye.
Siya Şevê “Li Ser Siya Xwe” ye
Yek ji wan koman e ku bi her albumeke xwe tiştên nû diafirîne û xwe her bi pêş dixe. Forma muzîka rockê bi rengekî serkeftî di nava muzîka kurdî de bi cih dikin û wê didin guhdarîkirin. Navê albuma wan “Li Ser Siya Xwe” ye. Kom bi xwe şert û mercên xwe ava dike û stranên xwe di studyoyê de tomar dike. Di vê albuma wan de 10 stran hene ku ji bilî gotinên du stranan, gotin û muzîkên hemûyan jî bi xwe çêkirine.
Mem Ararat – Xewna Bajarekî (Zîz Muzîk)
Mem Araratî di vê albumê de bi şêweyekî nû stran gotiye û şêweyekî nû ceribandiye. Di albûmê de 8 stran hene û ji bilî strana “Ev e” ya Seîd Yûsifî yên din hemû jî ji hêla Mem Araratî ve hatine çêkirin.
Burcu Yankın - Jî (BGST Records)
Yek ji hunermendên ku di Kardeş Turkulerê de bû. Herçiqas ku xwedî tarz, deng û şêweyeke cida ye jî albuma wê têra xwe nehate naskirin û belavkirin. Solo albuma wê ya yekê ye Jî. Ji bilî strana “Meryem” a gelêrî, hemû stranên din ên di albumê de bi xwe çêkiriye.
Ayfer Duzdaş - Ji Xorasanê Heta Çorimê Newayên Kurdên Elewî (Kom Muzîk)
Ayfer Duzdaş demeke berhevkariyê dike. Bajar bi bajar û gund bi gund li dû stranên elewiyan ên bi kurdî digere. Di vê encamê de albuma wê ya “Ji Xorasanê Heta Çorûmê Stranên Elewiyan” derketiye holê.
Yunus Dîşkaya – Hesretdefter (Dîjîtal)
Helbestên bi kurdî beste dike û di muzîka kurdî de li cihekî cida disekine. Bi derfetên xwe albuman derdixe. Di sala 2018ê de jî ji helbestên Fêrîkê Ûsivî stran çêkiriye û bi navê "Hesretdefterê" belav kiriye. Ji ber ku bi derfetên xwe albuman derdixe, wan çap nake, lê bi awayekî dijîtal belav dike.
Çend albumên din ên ku di sala 2018ê de derketine wiha ne:
Edîtorê bianet kurdiyê ye. Ji Zaningeha Marmarayê, ji beşa Rojnamegerîyê derçûye. Li Zaningeha Marmarayê di beşa Rojnamegerîyê de masterê dike. Di rojnamaya Birgünê, Dicle Haber...
Edîtorê bianet kurdiyê ye. Ji Zaningeha Marmarayê, ji beşa Rojnamegerîyê derçûye. Li Zaningeha Marmarayê di beşa Rojnamegerîyê de masterê dike. Di rojnamaya Birgünê, Dicle Haber Ajansı (DİHA), Dem Tv, Rûdaw Tv û Sputnik Kurdistanê de wek nûçegîhan, edîtor, gerînendeyê nûçeyan û şef edîtor kar kiriye. Edîtorî û redaktoriya gelek pirtûkan kiriye. Yek ji nivîskarên “E- Kitêba Rojnamegeriya Kurdî a Dijîtal”, “Ferhengoka Kurdî-Tirkî ya Nûçegihaniya Zayenda Civakî” ye. Nivîseke wî ya lêkolînê di pirtûka “Haber Analizi ve Arşiv İncelemeleriyle Türkiye’de 9 Gazete” de hatiye weşandin. Li bianetê û Botan Internationalê, di Kargehên Medyaya Kurdî de dersên dîroka çapemeniya kurdî, rojnamegeriya mafparêz û hevpeyvînan daye. Pirtûkek bi navê "Guldesteyek ji Baxê Rewanê" (Sor Yay.), yek jî bi navê "Çîrokên Şêwra Ermenan" (Cervantes Yay.) derxistiye. Xwediyê Xelata Rojnamegeriyê ya Mûsa Anterî û Rojnamegerên Çapemeniya Azad (di beşa nûçeyên kurdî de) yê sala 2023yan e.
Lansmana Projeya Bîra Çandî ya "Raborî Pêşeroj e" wê li Amedê bê lidarxistin
Lansmana Projeya Bîra Çandi ya Navneteweyi ya "Rabori Siberoj e" ya ku bi pêşengtiya Ulaş Bager Aldemir tê meşandin, dê bi piştgiriya Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê di 16-18ê Nîsanê de were pek anîn.
Projeya Bîra Çandî ya Navneteweyî ya bi navê "Raborî Pêşeroj e" wê di navbera rojên 16-18ê Nîsanê de li Navenda Çand û Kongreyan ya Çand Amedê bi piştgiriya Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê bê pêşkêşkirin. Armanca projeyê ewe ku mîrateya entelektuelî û siyasî ya salên 1960an bide xûyakirin.
Projeya bîra çandi ya navneteweyi ya "Rabori Siberoj e" ya ku bi pêşengtiya Ulaş Bager Aldemir tê meşandin, dê bi piştgiriya Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê were pêşkeşkirin.
🔸 'Geçmiş Gelecektir' Kültürel Bellek Projesi Diyarbakır'da
📌 1960'ların entelektüel ve siyasal mirasını görünür kılmayı amaçlayan uluslararası kültürel bellek projesi “Geçmiş Gelecektir”in lansmanı 16-18 Nisan tarihleri arasında Diyarbakır Büyükşehir Belediyemizin desteğiyle… pic.twitter.com/xV1P8XKP3E
— Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi (@diyarbakirbld) April 8, 2025
Pirtûka projeyê ya ku bi rêya hevpeyvînên rûbirû jiyana birdarên Ewropî tomar dike û gelek kesayetên sosyalîst ên wek Alain Badiou, Etienne Balibar, Tarik Ali, Janette Habel, Michael Lowy, Gretchen Dutschke-Klotz û Jeremy Corbyn beşdarî kirine, bi etîketa Weşanên Ayrintiyê li ser refan cihê xwe girtiye.
Kapitalizmin hafızayı parçaladığı ve hatırlamanın günden güne imkânsızlaştığı bir dünyada; aşk, hayâl ve felsefenin tarih duygusundan asla bağımsız ele alınamayacağına inanan bir ekip olarak; "Geçmiş Gelecektir" diyoruz.
— Ayrıntı Yayınları (@ayrintiyayinevi) April 8, 2025
Ji xeynî Michael Lowy, Eleni Varikas û Gretchen Dutschke-Klotz ên ku tevkariya wan li pirtûkê bûne, Goran Therborn, Ahmet Turk, Mithat Sancar, Gultan Kişanak, Omer Laçiner û Cengiz Çandar jî dê wek axaftvan besdarî danasina li Navenda Çand û Kongreyan a Çand Amedê bibin.
Herwiha vekirina pêsangeha ku xêzên emprovîze yên di pirtûkê de cih digirin jî li Amedê dê pêk were.
Projeya ku ji aliyê Balyozxaneya Hollandayê, Navenda Çanda Fransî, Enstîtuya Goethe, Weqfa Lêkolinên Karkeran a Londonê û Enstîtuya Lêkolînên Anatolî ya Fransî IFEA ve pistgirîya wê tê kirin, armanca wê ew e ku mîrateya entelektuelî û siyasî ya 1960an bide xuyakirin.
Pirtûka "Raborî Pêşeroj e" ji aliyê Ulaş Bager Aldemir û Melisa Yildirimê ve hatiye amade kirin. Her weha pirtûk di 3ê Nîsana 2025an di weşanên Ayrintiyê de çap bû. Di pirtûkê de hevpeyvînên rûbirû yên bi navdarên sosyalîst hatine kirin, berhev kirine. Hevpeyvînên navdarên weke Alain Badiou, Etienne Balibar, Tarik Ali, Janette Habel, Michael Lowy, Gretchen Dutschke-Klotz û Jeremy Corbyn hene.
Her weha pêşgotina pirtûkê Seroka Weqfa Ragihandinê ya IPSyê û Şêwirmenda Projeya bianetê Nadire Mater, Serokê Rûmetê yê Partiya Demokratîk a Gelan(HDP) Ertugrul Kurkçu û Hevsrokê berê yê HDPê Prof. Dr. Mîthat Sancar nivîsiye.
“Em dixwazin wêjeya kurdî ya ku bi sinorên siyasî û zimanî ji hev qetiyaye bigihîne hev”
Yek ji rêveberê LiteraKurd Mala Wêjeyê Îsko Bingol destnîşan kir û got, “Em ê bi xebatên xwe têkiliya edebîyata kurdî û ya cîhanê germtir bikin û wê têkilîyê xurt bike û bi pêşve bibin.
LiteraKurd Mala Wêjeyê, wê di 6ê Nîsana 2025an de li Amedê avabûna xwe ragihîne û deriyên xwe ji wêjehezan re veke.
LiteraKurd Mala Wêjeyê saziyeke nû ye ku wê bi mebesta bibe navenda ziman û wêjeya kurdî û bi çalakiyên xwe yên edebî rengê kurdi li bajêr geç bike û deriyên bajêr ji edebiyatên cîhanê re veke.
Têkildarî avabûn û xebatên LiteraKurd Mala Wêjeyê yek jî reveberê saziyê Îsko Bîngol bi bianetê re axivî.
“Em kolektîfeke kurdîhez in”
Bîngol diyar kir ku mebesta wan xebatên têkildarî wêjeya kurdî ne û ew kolektîfeke kurdîhez in û weha got:
“Ev kolektif ne nû ye, kedkarên Kovara Kurdeçîrokê ne. Kovara Kurdeçîrokê çar sal in li ser çiroka kurdî dixebite û heta niha 6 hijmarê wê derketine. Ev derdor roj bi roj berfireh bû û wek kolektîfa xebatê kurdî cîgir bû. Ev kollektîf wê di bin banê mala wêjeyê de xebatên xwe bidomînin. Ev ban jî LîteraKurd e.
“Em dixwazin di nava wêje û zaraveyên kurdî de pireyek ava bikin”
Îsko Bîngol anî ziman ku ew dixwazin di nava wêje û zaravayên kurdî de pireyek ava bikin û sînorên di nava beşên welêt de hatine xez kirin, di destpêkê de di fikr û ramanê de ji holê rakin û yekitîyek ava bikin.
Her weha Bîngol destnîşan kir û got, “Em ê bi xebatên xwe têkiliya edebîyata kurdî û ya cîhanê germtir bikin û wê têkilîyê xurt bikin û bi pêşve bibin. Bi xebatên kargeh û çandî nîvîskar û xwendêyên kurdî zêde bikin. Her weha wêjeya berawirdî û xebatên wergerê jî di nava xalên xebatên me de ne.”
LiteraKurd Mala Wêjeyê ji bo vekirina saziya xwe peyamek belav kiriye û di peyamê de weha gotiye:
Malên Wêjeyê li bajarên dinyayê di pêsketin û danasina edebiyat, bajar û neteweyan de roleke sereke pêk tînin. LiteraKurd jî bi mebesta ku bibe navenda ziman û wêjeya kurdî, wé bi çalakiyên edebî rengê kurdi li bajêr ges bike. Herwiha deriyên bajêr ji edebiyatên dinyayê re veke û edebiyata kurdi bi edebiyatên dinyayê re têkildar bike.
Edebiyata kurdî ya ku bi sinorên siyasî û zimanî ji hev qetiyaye dixwaze bigihîne hev. Nivîskar û xwinerên kurdî bîne cem hev û bi atolye ê kursên nivîsé edebiyata nûjen ges bike.
Bira me ya ku bi gelek sedeman belavbûyî, nêt ew e ku bi tevgereke kolektif bîne cem hev.
Herwiha nivîskarên kurd û niviskarên dinyayê bike mêvan û wan û xwîneran bîne cem hev.
"Di Serdema Modern de Kurd, Bajar û Edebiyat"
Her weha LiteraKurd Mala Wêjeyê bi boneya vekirinê dê panelek bi sernavê "Di Serdema Modern de Kurd, Bajar û Edebiyat" li dar bixe. Axaftvanên panelê akademîsyen Serdar Şengul û nivîskar Mehmet Dîcle ne. Moderatoriya panelê jî wê Xezal Redkanî bike.
LiteraKurd hemû hezkiriyên ziman û wêjeya Kurdî vedixwînin ku ji bo di 6ê Nîsanê de beşdarî vê çalakiya vekirinê bibin.
Piştî panelê jî dê kokteyleke bê lidarxistin. LiteraKurd li benda wêjehez û kurdîhezan e.
bianet editörü. Dilbilimci-Çevirmen. NLP(Doğal Dil İşleme) Data Bilimcisi. Kürtçe (Soranca) Konuşma Klavuzu ve Bo Bîyanîyan Kitêbî Fêrbûnî Kurdî kitaplarının yazarı
.jpg)
