Hafıza Merkezi’nden 25 Kasım için "Dar Alan" videosu

Daralan Sivil Alan

Hafıza ve Adalet Merkezi'nin web sayfasında video çalışmasına ilişkin şu bilgier yer alıyor:

Geçen 10 seneye damgasını vuran sivil alanda yaşadığımız daralma, Türkiye'de ve dünyada çeşitli grupların anlamaya ve cevap üretmeye çalıştığı bir durum. Peki, nedir bu sivil alan? En basit ifadeyle, yurttaşların yaşadıkları hayatı şekillendirebilmeleri için ihtiyaç duydukları asgari demokratik zemin.

Bu konuda yaptığı izleme çalışması ile bilinen CIVICUS sivil alanı insanların örgütlenmesi, katılım göstermesi, birbiriyle iletişim kurması, ve bu yolla siyasi ve toplumsal yapıları etkilemeleri için zemin sağlayan evrensel normlar olarak tarif ediyor. Yani en temelde örgütlenme, barışçıl toplanma ve ifade özgürlükleri.
Peki bu daralmaya kuşbakışı bakınca ne görüyoruz? V-Dem Enstitüsü'nün 2020 Demokrasi Raporunda 202 ülkeye ait veriler Liberal Demokrasi Endeksi (LDI) kullanılarak inceleniyor ve bir takım makro değerlendirmeler yapılıyor. Buna göre bugün dünyada 2.6 milyar insan otokratik rejimler altında yaşıyor.

Otokratik ülkelerin sayısı 2001 yılından beri ilk defa 92'ye yükselerek dünya nüfusunda 54% ile çoğunluğa ulaşmış durumda. Demokrasilerin oranı ise düşüşte; 2010 yılında 45 ülke liberal demokrasi, 55 ülke seçim demokrasisi iken (nüfus oranı 55%), bu sayılar 2019'da 37'ye ve 50'ye (49%) düştü.

CIVICUS'a göre bugün dünya nüfusunun sadece 3%'ü açık toplumlarda yaşıyor, 43 ülke açık, 42 daralmış, 49 engellenmiş, 38 bastırılmış, 24 ise kapalı olarak sınıflandırılıyor. Türkiye bu klasmanda 2010-2016 döneminde engellenmiş sınıfındayken 2016'dan itibaren bastırılmış seviyesinde, ve son 10 yılda en çok otoriterleşen Macaristan, Polonya, Sırbistan, Brezilya ve Hindistan gibi ülkelerle birlikte anılıyor. V-Dem raporunda demokrasi niteliğini2014 yılında kaybeden Türkiye o günden beri LDI indeksinin en düşük 20% grubu içinde.Onur Yürüyüşleri özelinde yaşadığımız daralma işte bu küresel resmin bir parçası. Dünyanın birçok yerinde sansür, göstericilere müdahale, gözaltı, aşırı güç kullanımı, kriminalleştirme gibi uygulamalar sivil alanı kapatma, etkisiz kılma çabalarının repertuarını oluşturuyor.