Nisan ayındaki zirai donun sonuçlarının araştırılması, üreticilerin uğradığı zararın tespiti ve yaşanabilecek benzer olayların etkilerinin en aza indirilmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, dün (28 Mayıs) toplandı.
Toplantıda, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler Daire Başkanı Kamil Özdemir ile TARSİM Yönetim Kurulu Üyesi ve Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi Genel Müdürü Bekir Engürülü ile Ziraat Odaları Birliği Teknik Hizmetler Kurulu Başkanvekili Mevlüt Gümüş milletvekillerine sunum yaptı.
Komisyon Başkanı Adem Korkmaz, komisyonun bu hafta sonu Malatya, Adıyaman, Maraş, Adana, Mersin, Niğde ve Kayseri'de saha incelemeleri yapacağını söyledi. Saha inceleme ziyaretlerinin ardından gözlemlere dayalı bir ön rapor hazırlayacaklarını belirtti.
“Zirai don, iktidar tarafından yeterince ciddiye alınmıyor”
Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler Daire Başkanı Kamil Özdemir, zirai donun ardından bakanlığın ve TARSİM ekiplerinin hasar tespit çalışmalarıyla ilgili bir takvim oluşturduğunu dile getirerek, takvimin sorunsuz işlediğini söyledi. Özdemir, ilçe müdürlüklerinin parsel bazındaki çalışmalarını da bu ay sonuna kadar tamamlayacağını ifade etti.
Özdemir, ağaçlarda verim kayıplarının yaşanmaması için de uzman ekiplerin sahada olduğunu, üreticiyi bilgilendirme çalışması yaptığını söyledi. İl ve ilçe müdürlüklerinden gelen hasar tespit neticelerine göre üreticilerin zararının tazmini noktasında da çalışmaların sürdüğünü dile getirdi.
En çok etkilenen ürün üzüm
TARSİM Yönetim Kurulu Üyesi ve Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi Genel Müdürü Bekir Engürülü, zirai dondan etkilenen illere giderek hasarla ilgili raporlamayı yaptıklarını, kendilerine gelen 108 bin ihbarın ön tespitlerini bitirdiklerini bildirdi.
Engürülü, şöyle devam etti:
"Zirai don nedeniyle 21 milyar liralık bir hasar olduğunu gördük. Bunun içinde şubat ve mart ayındaki zirai donlar da var. Bunların 1,11 milyarını ödedik, 20 milyar liralık süreç de devam ediyor. Hasar tespitlerinin kesimlerini bitirmeye bağlı olarak da ödemeye devam edeceğiz. En çok etkilenen ürünlere baktığımız zaman üzümü görüyoruz. Bu rakamlar kesin rakamlar değil. Kesin rakamlar hasar tespiti kesinleştiği zaman ortaya çıkacak.
Üzümde 11 milyar lira, kayısıda 3 milyar lira, fındıkta 2,7 milyar lira, elmada 2,1 milyar lira, nektarinde 913 milyon lira, şeftalide 552 milyon lira gibi bir hasar var. İllerimiz içinde de ön tespitlere göre Manisa'dan başlamak üzere Malatya, Ordu, Giresun, Mersin, Konya, Niğde, Karaman, Düzce, Kayseri, Adana şeklinde hasarlardaki ödeyeceğimiz miktarlarda bu rakamları söyleyebiliyoruz."
TARSİM zirai don prim fiyatının yüksek olduğu yönünde eleştiriler olduğunu belirten Engürülü, zirai don prim fiyatının yüksek olmadığını söyledi. Kayısıda yapılan her 100 poliçeden 81'ine her yıl hasar ödediklerini dile getiren Engürülü, "Üreticimiz hasar görme olasılığı en yüksek olan yerleri sigorta yaptırıyor. En yüksek hasar olma olasılığına bağlı ödeme de yaptığımız zaman sigortacılığın temel mantığında hasar prim dengesi yükseliyor. Hasar prim dengesinin yükselmesine bağlı olarak da prim fiyatının yükselmesi söz konusu oluyor." dedi.
Çiftçinin nerede zarar olacağını bildiğini belirten Engürülü, üreticinin sadece o yerler için sigorta yaptırdığını ifade etti. Engürülü, bunun TARSİM'in en büyük handikabı olduğunu söyledi.
Ziraat Odaları Birliği Teknik Hizmetler Kurulu Başkanvekili Mevlüt Gümüş de Karadeniz'de fındık alanlarında, rakımın 400 metre ve üzerinde olduğu yerlerde çok büyük zarar meydana geldiğini söyledi.
Kayısıda da zirai don zararının boyutunun büyük olduğunu dile getiren Gümüş, Çukurova'nın da zirai dondan nasibini aldığını belirtti.
TARSİM verilerine göre, don felaketinden en fazla etkilenen iller arasında Manisa 59 bin 648 poliçeyle toplam 10 milyar 966 milyon liralık hasar ile don felaketinden en çok hasar alan il oldu. Malatya, 15 bin 179 poliçeyle toplam 2 milyar 837 milyon hasar ile ikinci sırada; Ordu, 26 bin 754 poliçeyle toplam 1 milyar 362 milyon hasar ile üçüncü sırada; Giresun, 26 bin 602 poliçeyle toplam 832 milyon hasar ile dördüncü sırada; Mersin, 17 bin 477 poliçeyle toplam 783 milyon hasar ile beşinci sırada yer aldı.
Don felaketinden en fazla meyve ürün grubu etkilenirken, üzüm de 11 milyar 13 milyon liralık hasarın meydana gelmesiyle en fazla etkilenen ürün oldu. Kayısı, 3 milyar 146 milyon lira; fındık, 2 milyar 729 milyon lira; elma, 2 milyar lira; nektarin, 913 milyon lira hasar ile en fazla etkilenen ürünler sıralamasında yerini aldı.
(HA)
