Haberin Kürtçesi için tıklayın
Van Erciş’te 13 Temmuz 1930'da binlerce Kürt yurttaşın toplu bir şekilde katledildiği Geliyê Zîlan'da (Zilan Vadisi), bulunan çayın üzerinde inşa edilen Koçköprü Barajı’nda su seviyesi düşürülmesi üzerine 12 Aralık 2022'de çok sayıda insan kemiği ortaya çıktı.
MA’daki habere göre, Van Barosu İnsan Hakları Merkezi öncülüğünde İnsan Hakları Derneği (İHD), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Wan Şubeleri ile Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Wan Temsilciliği ve Wan Tarihi Eserleri Koruma Araştırma Geliştirme Derneği (Çev-Der), 22 Aralık’ta bölgeye giderek incelemeler yaptı.
İnceleme ve bulgular sonucunda avukatlar, kıyıya vuran kemiklerin toplatılması ve incelemesi için Erciş Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yaptı.
TIKLAYIN - HDK: Zilan Katliamı'nın yarası hala taze
TIKLAYIN - Zilan’da sular çekildi, “kemikler kıyıya vurdu”
“Yüzlerce kemik bulundu”
İHD Van Şube Yöneticisi Avukat Jiyan Özkaplan, söz konusu olayı basından öğrendikten sonra bölgeye giderek incelemelerde bulunduklarını hatırlattı. Özkaptan, “Baraj suyunun kuruduğu yere doğru adım atar atmaz kemiklerle karşılaştık. Hem yüzeyde hem de toprağı açtığımızda kemikler görüldü. Çok fazlaydı. Yüzlerce, belki daha fazlaydı çünkü daha ileriye gidemedik. Birkaç fotoğraf aldık, video çekip incelemelerde bulunduk” dedi.
“Soruşturma yok”
Ortaya çıkan kemiklerin insanlara ait olduğunu belirten Özkaplan, “Savcılığa 22 Aralık 2022 tarihinde müracaatta bulunduk ancak henüz bir bilgi alamadık. Kemikler de halen ulu orta yerde duruyor. Normalde ihbarda bulunmadan savcılık bizzat resen soruşturma açmalıydı. Ancak savcılık yerine bizler harekete geçiriyoruz. İki hafta geçmesine rağmen henüz hiçbir karar, soruşturma veya bölgeyi korumaya alan tedbir alınmış değil. Bu durumla sıklıkla karşılaşıyoruz. Bu, etkili bir soruşturma yürütmeme halidir, böyle devam ettikçe keyfi durumlar daha da artacaktır” diye konuştu.
İlgili savcılığın bir an önce kemikleri toplatma kararı verip, incelenmesi gerektiğine dikkat çeken Özkaplan, şöyle dedi: “Kemiklerin kimlere ait oldukları ivedilikle soruşturulması gerekiyor. Erdîş ve bölgede daha fazla kemik olma ihtimali yüksek. Bu da toplu mezar demektir. Bu kemikler Zilan Katliamı’nda yaşamını yitirenlerin kemikleri olabilme ihtimali de var.”
HDP Meclis’e taşıdı
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekilli ve Eş Genel Başkan Yardımcısı Tayip Temel, kemikleri Meclis gündemine taşıdı. Verilen Meclis Araştırma önergesinde, bölgede yaşanana Zilan Katliamı hatırlatılarak, gün yüzüne çıkan kemiklerin incelenmesini istedi.
Zilan Katliamı13 Temmuz 1930'da başlayan katliamda, 5 bin köylü yaşamını yitirdi ve 44 köy yok edildi.Cumhuriyet Gazetesi, katliamı 16 Temmuz 1930'da "Ağrı Dağı tepelerinde tayyarelerimiz şakiler üzerine çok şiddetli bombardıman ediyorlar. Ağrı Dağı daimi olarak infilak ve ateş içinde inlemektedir. Türk'ün demir kartalları asilerin hesabını temizlemektedir. Zilan Deresi ağzına kadar ceset dolmuştur," diye duyurdu. Cumhuriyet Gazetesi özel muhabiri Yusuf Mazhar, 15 bin insanın Zilan Deresi'nde öldürüldüğünü aktardı. Kimi kaynaklara göre 47 bin kişi yaşamını yitirdi. Katliamın ardından bölge halkının mallarına el konuldu. 1950 yılında Erciş Asliye Ceza Mahkemesi'ne mallarını geri almak için başvuran köylüler, herhangi bir sonuç alamadı. |
(EMK)
