Zaten İşlevsiz MEDİKOlar Artık Hiç İşlemeyek

Maliye Bakanlığı'nın Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Yasası'na dayanarak üniversitelerin öğrencilerin ilaç ve tedavi giderlerini ödenek kapsamından çıkarmasının ardından Yüksek Öğretim Kurumu 1 Temmuz Tedavi yardımına ilişkin Uygulama Tebliğinin iptali için dava açtı. YÖK üniversite hastanelerinin sağlık ocağına dönüştürüleceği görüşünde.

Yaşanan bu gelişmelerle üniversitede sağlık hizmetleri tartışma yaratıyor. Sağlık Hakkı Hareketi Derneği Başkanı Dr. Mustafa Sütlaş "Hükümet ve üniversiteler arasındaki bu tartışma kadar anlamsız başka bir şey de hali hazırdaki üniversite hastanelerinin devamıdır. Sağlık hizmetinin ticarileşmesine zamanında ses çıkarmayanlar şimdi kaynaksız kaldıkları için itiraz ediyor. MEDİKO Sosyal Hizmetlerin (MEDİKO) zaten işlevsizdi" dedi.

Öğrenci Öncül Kırlangıç: Gidip derdimizi anlatıyor ve ağrı kesici gibi ilaçlarla geçiştiriliyoruz. Üniversitede sağlık hizmeti zaten yok.

Üniversite Konseyleri Derneği Sekreteri Özgür Genç: Üniversite hastanelerin gelirleri az. Hükümet "Kendinize gelir yaratın" diyor. Hükümet zaten üniversitelerle barışık değil. Hem akademik personel hem hastalar hem de öğrenciler için güç bir durum.

Öğrenci Başak Özcan: Sağlık hizmetleri de bu bütünleşik yapının içinde misyonunu korumalı. Devletin üniversite öğrencilerine sağlayacağı tek hizmet ağrı kesici vermek olmamalı."

Sağlık sistemi sadece tanı ve tedaviden oluşmuyor

Üniversite öğrencisi Özcan, başka bir yerden, kadın öğrenci gözüyle MEDİKO'ların varolan işlevini şöyle değerlendiriyor:    "İstanbul Üniversitesinde bir dönem üniversite hastanesi kadın öğrencilere yönelik olarak aylık ped ihtiyaçlarını karşılıyor ve piyasaya göre çok cüzi fiyatlarla doğum kontrol hapı edinebilmelerini sağlıyordu. Kadın öğrenciler için faydalı bulduğum bir sistemdi. Çünkü pek çok kadın öğrenci herhangi bir eczaneden bu ihtiyaçlarını karşılamak para harcamak durumundaydı.    "Toplumsal baskı yüzünden eczaneden korunma ilaçları almakta zorlanan arkadaşlarım da vardı. Ancak bir süre sonra bu kısa ama etkili sistem uygulamadan kalktı. Kadınlar da geri uygulama için hak talep etmediler. Fakat şunu anladım ki bu hizmetlerin olmaması kadın öğrenciye ayrımcılık yapıldığı anlamına da geliyor. Üniversitelerde bilimsel, bağımsız, parasız eğitim bütünleşik olmalı. Sağlık hizmetleri de bu bütünleşik yapının içinde misyonunu korumalı. Devletin üniversite öğrencilerine sağlayacağı tek hizmet ağrı kesici vermek olmamalı."

"Sağlık sistemi sadece tanı ve tedaviden oluşmuyor" diyen Sütlaş üniversite hastanelerinin ya da MEDİKO'lara kaynak aktarımının kesilmesinin ardından yaşanan tartışmaların doğru değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.

Sütlaş "Eğer bütünleşik bir sosyalizasyon olmuş olsaydı zaten aslında MEDİKO'lara da gerek kalmayacaktı. Eskiden ücretsiz olarak hizmet sağlanırken birden üniversitelere kaynak aktarılması birilerine cazip geldi. Şimdi bunun tartışması yapılıyor" dedi.

MEDİKO'lara kaynak aktarılmamasıyla şimdi insanların istedikleri yerden hizmet alabileceklerini söyleyen Sütlaş "Öğrenci de memur ya da sigortalılarla aynı statüde olacak. Genel politikayla değerlendirilince özel kurumlara yönlenmesi gerekecek" dedi.

93'ten bu yana MEDİKO işlevsiz

YÖK'ün 17/06/1993 gün ve 93.23.939 sayılı kararı gereğince; 93'ten bu yana öğrencinin ailesi herhangi bir Sosyal Güvenlik Kuruluşuna bağlı ise 25 yaşına kadar bakmakla yükümlü olduğu için tedavi giderlerinin o kurum tarafından karşılanmasına, ailesi herhangi bir Sosyal Güvenlik Kuruluşuna bağlı değil ise söz konusu öğrencilerin uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıkları ile ilgili giderlerinin, öğrenim gördüğü Yüksek Öğretim Kurumunca ve bütçe imkanları çerçevesinde karşılanması uygulaması devam ediyordu.

Sütlaş "O zamana kadar bütün öğrencilerin birey olarak kabul edildiğini ve sosyal güvencesi olsun ya da olmasın her hizmetten yararlanabildiğine dikkat çekerken o tarihten sonra zaten MEDİKO'ların işlevsizleştiği görüşünde.

Sütlaş ""Eskiden üniversite hastanelerinde istihdam edilen yan unsurlarla da desteklenen MEDİKO'larda sadece ilaç hizmeti değil yatarak da tedavi hizmeti alınabiliyordu. Sağlık hakkı açısından hastanın en yakın sağlık biriminden faydalanma hakkı var. Bu karar verilirken muhalif kesim ve öğrenciler karşı çıkmıştı. Anlamlıydı. Karşı çıkmayan kesimse sağlık sisteminin ticarileşmesini ve hizmetin pahalılaşmasını cazip bulan kesimdi " dedi.

MEDİKO 'sadece ilaç yazdırmak için' vardı...

Öğrenci Kırlangıç, hiçbir zaman MEDİKO'dan istediği gibi yaralanamadığı görüşünde. Kırlangıç "MEDİKO aslında öğrenciye tam anlamıyla bir sağlık hizmeti sağlamıyor. Daha çok ayakta denilebilecek ve geçiştirilebilecek hastalıklarla ilgileniyor" dedi.

"Aslında tedaviden bahsetmek çok zor. Gidip derdimizi anlatıyor ve ağrı kesici gibi ilaçlarla geçiştiriliyoruz. MEDİKO'nun üniversite öğrencisi için asıl faydası bu olmamalıydı. Üniversitede sağlık hizmeti zaten yoktu" diyen Kırlangıç MEDİKO'nun her üniversitede de aynı standartlarla hizmet vermediğini ve üniversiteli için MEDİKO'nun sadece 'ilaç yazdırma' işlevi olduğunu söyledi.

MEDİKO'larda verilen hizmetlerse şöyle:

"Tanı ve tedavi hizmetleri, özel sağlık raporu (ücretli), laboratuar tetkikleri, ekg, röntgen, alerji aşıları ve diğer aşılar, küçük cerrahi müdahaleler, pansuman, tansiyon takibi, enjeksiyon, serum uygulaması, kulak irrigasyonu, göz muayenesi, tırnak çekimi, oksijen verme, yabancı cisim çıkarma, müşahede, diş tedavileri."

Kaynak daralınca ya özele ya işçi çıkarmaya gidilecek

MEDİKO'ların üniversite döner sermayesine para olarak dönüş sağlayan kurumlar olduğunu ve üniversitenin bir işelvi olarak araştırma faaliyetlerini bu şekilde sürdürdüğünü söyleyen Üniversite Konseyleri Derneği Genel Sekreteri Genç "Şimdi bu kararla üniversiteler daha kârlı bir faaliyet bulmaya ittirecek" dedi.

"Üniversite hastanelerin gelirleri az. Hükümet "Kendinize gelir yaratın" diyor. Hükümet zaten üniversitelerle barışık değil. Hem akademik personel hem hastalar hem de öğrencileriçin güç bir durum."

"Öğrenciler açısından MEDİKO'ların hiçbir zaman öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılayacak özelliklere sahip olamadığının altını çizen Genç "Daha çok öğrencilerin anlık ihtiyaçlarını karşılayacak birimlere dönüştürüldü. Şu haliyle bile üniversitedeki sağlık hizmetleri yetersizken kaynak çekildikten sonra karamsar bir tablo çıkıyor önümüze" dedi.

Genç ya MEDİKO'ların kapanacağını ya da özel kurumların oluşacağını düşünüyor: "Burada rektörlerin tavrı çok önemli. Yeni bir felaket de üniversite yönetiminin kaynak azlığından daralmaya giderek ilk iş personeli çıkarması olabilir."

Gazi Üniversitesi Rektörü: İflas edeceğiz

Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kadri Yamaç, Maliye Bakanlığının Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği'nin ardından üniversite hastanelerinin büyük gelir kaybına uğradıklarını ifade ederek, "İflasa doğru gidiyoruz. Üniversite hastanelerinin 3 aydan fazla ayakta kalacağına inanmıyorum" dedi. Yamaç, Maliye Bakanlığı'nın, tebliği gözden geçirmesini istedi.

"Bazı üniversite hastanelerinden personel çıkarılmaya başlandı. Henüz çıkarmadık ama bu gelecek aylarda çıkarmayacağımız anlamına gelmiyor. Çünkü kaynak tükeniyor. İflasa doğru gidiyoruz. Üniversite hastanelerinin 3 aydan fazla ayakta kalacağına inanmıyorum." (EZÖ)