İnsan Hakları Derneği (İHD) Başkanı Öztürk Türkdoğan, Zaman gazetesinin "AB reformları sonuç veriyor, hak ihlalleri yüzde 70 azaldı" haberini düzeltti. Derneğin 1999-2008 karşılaştırmalı hak ihlalleri bilançosuna dayanan haberin yalnızca yaşam hakkı ihlallerini temel aldığını, 1999 ve 2008 rakamlarını karşılaştırdığını, aradaki dönemi ve diğer hak ihlali alanlarını ihmal ettiğini söyledi.
Zaman bilançoyu yanlış yorumladı
Türkdoğan, rakamların yanlış yorumlandığını da ekledi: "Biz, Avrupa Birliği reform süreci hızlandığında hak ihlallerinin azaldığını söylüyoruz. Ama duraklama, hatta gerilemenin yaşandığı 2005 sorasında hak ihlallerinde artş var. Özellikle Terörle Mücadele Yasası (TMY) ve polisin yetkilerini artıran yasa (PVSK) değişikliklerinden sonra ihlaller arttı" dedi.
Aslında, gazetenin Hüseyin Keleş imzasıyla dün yayımladığı haberinde, "Türkdoğan reform sürecinin yavaşladığı dönemlerde hak ihlallerinin de paralel olarak arttığını vurguladı" diye bir cümle de yer alıyor. Ama son paragraftaki, haberin bağlamını değiştiren bu cümle, başlıkta, spotta ya da girişte yerini bulmuyor ve okuru yanıltıyor.
Türkdoğan bir başka önemli noktayı da vurguladı: "Yüzde 70 düşmüş olabilir, ama 2008'deki yaşam hakkı ihlalleri sayısı hâlâ korkutucu." Bilançoya göre, 2008'de 29 faili meçhul cinayet, 65 yargısız infaz ve gözaltında kuşkulu ölüm, 432 çatışma sırasında ölüm var.
"Gazeteciler tablonun bütününü görmeli ve bilgiyi öyle aktarmalı" dedi ve ekledi: "Yüzdelik düşüşlere aldanmamak gerek. Sorunlar devam ediyor. Kürt sorununda silahlı çatışma olan dönemlerde hak ihlalleri artıyor, tersinde azalış oluyor. Demokratik açılım süreçlerini sürdürüp, demokratik bir anayasayı hızla hayata geçirmek gerekiyor. Bu tür açılım dönemlerinde hükümeti cesaretlendirmek gerek."
Artan hak ihlalleri
Haberin mantığı bire bir uygulanıp işkence için 1999 ve 2008 rakamları karşılaştırılsa, ihlallerde yüzde 260 (2,6 kat) artış bulunacak. Bilançoya göre 1999'da 594, 2008'de 1.546 işkence ve kötü muamele vakası var.
"Cezaevlerindeki hak ihlallerinde de artış var" diyen Türkdoğan, çocukların terörle mücadele kapsamında yargılanmasınınsa yepyeni bir ihlal olduğuna dikkat çekti. Cezaevlerindeki koşullar nedeniyle geçen yıl 37, yalnızca bu yılın ilk sekiz ayındaysa yedi kişi hayatını kaybetti.
Türkdoğan, ifade özgürlüğü alanındaki farklılığa da dikkat çekti: "Artık eskisi kadar yayın kapatılmıyor ama şimdi İnternet sitelerine erişim yasaklanıyor."
Türkiye İnsan Hakları Vakfı'nın istatistiklerine göre, polis yetki yasasının değiştirildiği Haziran 2007'den Haziran 2009'a kadar geçen iki yıllık süre içinde polisin silah kullanması nedeniyle ya da kişilerin güvenliğinden sorumlu olduğu gözaltı merkezlerinde, toplam 53 kişi öldü. 13 kişi gözaltı merkezlerinde öldü. Bu sürede toplam 416 işkence ve kötü muamele olayı gerçekleşti. Bu olayların çoğunun, 168'inin sokakta gerçekleşmesi, resmi mekan dışı işkencenin yoğunluğunu gösteriyor. 109 olaysa gözaltı mekanlarında gerçekleşti. (TK)
