Fotoğraf: Stipe Majic / AA
Dünya koronavirüs salgınıyla mücadelede bir yılı geride bıraktı. ABD, İngiltere, Almanya, Çin, Rusya ve Hindistan bu süreçte kendi aşılarını geliştirdi. Kullanılan aşıların küresel olarak yaygınlaştırılması ise son derece yavaş ve eşitsiz oldu. İşte bu durum dünyada yeni bir sektör yarattı: Aşı turizmi!
Sektörün bir ayağı da Türkiye. Sağlık Bakanlığı’nın paylaştığı verilere göre Türkiye’de nüfusun yalnızca 9,5’i aşılandı, yani 7,7 milyon kişi. Oysa Türkiye’de ilk aşılama çalışması tam üç ay önce 13 Ocak’ta başlamıştı.
Kaba bir hesapla aşılama hızı bu şekilde devam ederse tüm Türkiye’nin aşılanması üç yılı aşkın bir süreyi bulacak. Krizi fırsata çevirmek isteyen acentelerse düzenledikleri kampanyalarla bu durum üzerinden para kazanmaya çalışıyor. Maddi durumu işçi sınıfından kat kat iyi insanları aşılama taahhüdünde bulunuyor.
Sosyal medyada kısa bir araştırmayla onlarca tur acentesinin reklamını görmek mümkün. Moskova, Dubai, Londra, Belgrad ve New York… Hizmetin kapsamı sadece aşıyla sınırlı değil. Öyle ki dünya çapındaki kapanmaya rağmen acenteler düzenledikleri tur kapsamında insanları götürdükleri ülkede transfer, konaklama, yeme-içme ve rehber gibi ihtiyaçları da karşıladıklarını iddia ediyor. Fiyatlar ise hizmetin kapsamına bağlı olarak 399 Euro’dan (15 Nisan kuruyla 3 bin 853 TL) başlıyor ve ucu açık olarak isteklerinize göre değişkenlik gösteriyor.
10 Dolarlık aşı 150 Euro
Bu kapsamda internette denk geldiğim bir turizm acentesini arıyorum. Telefonda kendisini Elif olarak tanıtan operatör şirketin kampanyasını anlatmaya başlıyor. Fiyatın 1299 Euro (12 bin 548 TL) olduğunu söylüyor:
“Üç yıldızlı bir otelde iki gece konakla, 21 gün arayla yapılacak olan Sputnik V aşısının iki dozu, transfer ve uçak bileti bu fiyata dahil. Dilerseniz 3-4-5 yıldızlı konaklama seçeneklerimiz de var.”
Telefondaki operatör eğer ki yeşil pasaport sahibiysem vize gerekmediğini bordo pasaport sahibiysem de 200 Euro (1932 TL) vize ücreti olduğunu, vize işlemlerini yine kendilerinin hallettiklerini de anlatıyor. Aşının güvenilirliğiyle ilgili de şunları söylüyor:
“Sputnik V şu an yüzde 91 oranında koruyucu. Türkiye’deki Sinovac’tan ve diğer ülkelerin aşılarından daha güvenli. COVİD-19’a yakalanmamayı garantiliyor. Diğer aşılarda yakalanıyorsunuz ama hafif atlatıyorsunuz. Burada biz kesinlikle yakalanmamayı garanti ediyoruz. İtalya ve Çekya da bu aşıdan sipariş etti. Yakın zamanda tüm dünyada geçerli olacak bir aşı.”
Telefondaki operatör aşının anlaşmalı kliniklerde yapıldığını söyledikten sonra da ikinci doz aşıyla beraber aşı karnesi verildiği iddiasında bulunuyor. Fiyatı yüksek bulduğumda ise normalde tek doz aşının 150 Euro (1149 TL) olduğunu söylüyor. Güven verebilmek içinde geçen hafta 10 kişinin kendilerini tercih ettiğini, bu hafta da 10 kişilik bir grubu Rusya’ya gönderdiklerini söylüyor.
- NOT: Aşı pasaportu uygulaması henüz faaliyete geçmedi ve açıklanan resmi rakamlara göre Sputnik V aşısının tek doz fiyatı 10 dolar.
"Kimse götürmeyi garanti edemez"
Elif’le yaptığım telefon görüşmesinden sonra Türkiye’de bilinirliğinin yüksek olduğunu öğrendiğim bir tur şirketini arıyorum. İletişim bilgilerimi bıraktıktan kısa bir süre sonra geri dönüş oluyor. Adının Murat olduğunu söyleyen operatör internet sitelerinde insanların tur için iletişime geçmeleri amacıyla bir link koyduklarını ama aşı turizmi yapmadıklarını söylüyor. Hatta bunu şu an için kimsenin götürmeyi garanti edemeyeceğini de ekliyor.
Aşı turizmi çalışmalarına Aralık’ta başladıklarını, gidişatın bu yönde olacağını tahmin ettiklerini, aşı çalışmalarıyla ilgili tüm dünyadan bilgi topladıklarını söylüyor ve şunları anlatıyor:
“Şu an tüm dünyadaki aşı çalışmalarıyla ilgili bilgi sahibiyiz. Kampanyalarımızı hazırladık ama paketleri hiçbir şekilde yayına vermedik, halka duyurmadık. Biz normalde aşı turu yapmıyoruz. Moskova’ya, Dubai’ye ve dünyanın diğer çeşitli yerlerine turlar düzenliyoruz. Açıkçası bu turlar sırasında da aşı olmak isteyen kişilere yönlendirme yapıyorduk. Yalnız 29 Mart’ta Sağlık Bakanlığı’na Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) üzerinden bir yazı yolladık. Dedik ki ‘Biz böyle turlar düzenliyoruz. Bize aşı için talep var. Sizce bir sakıncası var mı?’ Fakat Sağlık Bakanlığı’ndan bugüne kadar bir geri dönüş olamadı. Biz de Bakanlıktan bir onay almadığımız için aşı turizmini hayata geçirmedik.”
"Ülkeler kendi içlerine kapandı"
Telefondaki operatör Sağlık Bakanlığı’na yazdıktan sonra dünyada da bu konuyla ilgili bazı gelişmeler olduğundan bahsediyor ve dünyadaki durum hakkında bilgi veriyor:
“Aşı yaptırmak için yurtdışına seyahat eden insanları duyuyoruz. Sırbistan bunlardan bir tanesi ama Sırbistan hiçbir zaman aşı için kapılarını Türkiye’ye açmamıştı. Avrupa içerisinde serbest dolaşım hakkı olanlar gidiyordu. Bunun nedeni de Sırbistan’ın elinde 15 milyona yakın aşı olması ve halkın yarısından fazlasının da aşı karşıtı olması. Avrupa’dan akın olunca Sırbistan bunu yasakladı. Sadece aşıların son kullanma tarihi olduğu için eski Yugoslavya toprakları içerisindeki devletlere kapılarını açtı. Bosna-Hersek, Hırvatistan, Slovenya, Makedonya, Sırbistan gibi ülke vatandaşlarına izin verdi ve aşılamaya başladı. Ama geçen hafta bu durumu da sonlandırdı. Şu an sadece kendi vatandaşlarını aşılıyor.
Dubai derseniz evet orada olabilirsiniz ama şu an da çok yüksek paralara yapılıyorlar. Bunun nedeni de oturum ve çalışma izni istemesi. Başka bir alternatifi yok. Buradan gitmişken turla gideyim de gitmişken aşı olurum diye bir seçenek yok Dubai’de. Oturma ve çalışma izinleri olanlarının dışında kimseye aşı yapılmıyor.
Sadece Rusya’da böyle bir çalışma vardı. Giden insanlar da duyduk ama Rusya uçuşları durdurduğu için şu an bunun da imkanı yok.”
"Bu turları yapmanın şu an imkanı yok"
Telefondaki operatör Murat, diğer acentelere güvenilip güvenilmeyeceğini sorduğumda ise şu cevabı veriyor: Benim böyle bir şey demem mümkün değil. Ben sadece kendi firmamın ne yaptığımızı söylüyorum. Biz Sağlık Bakanlığı’ndan onay gelmezse bu turları yapmayacağız. Kaldı ki şu an için Bakanlıktan onay gelse dahi bu turları yapmanın imkanı yok. Rusya’da vardı, fakat uçuşlar durdurulduğu için yapılamıyor. Şu an aşı turizmi yaptığını kim söylüyorsa yalan söylüyordur. (HA)
