Ünlü oyuncu Marlon Brandoyu film dünyasına kazandıran 1954 yapımı Rıhtımlar Üzerinde ile yerini sağlamlaştıran Elia Kazan, 1999dan bu yana film yapmıyordu.
Kazanın avukatı Floria Lasky, ünlü yönetmen ve yazarın Manhattandaki evinde öldüğünü belirtti. Sahneye koyduğu The Skin of Our Teeth, A Streetcar Named Desire - Arzu Tramvayı, Death of a Salesman - Satıcının Ölümü, Cat on a Hot Tin Roof - Kızgın Damdaki Kedi ve J.B., adlı piyesleriyle, yazarlarına tam 5 Pulitzer Ödülü kazandırmış olan Kazan, J.B. adlı oyunuyla bir de Tony Ödülüne lâyık görüldü.
Kazan, Hollywooddaki yönetmenlik kariyeri boyunca Gentlemans Agreement - Centilmenlik Anlaşması ve On the Waterfront - Rıhtımlar Üzerinde adlı filmleriyle iki kez Oscar ödülü kazandı. 50li yaşlarında tekrar yazarlığa dönen ve altı roman yazan Kazanın eserleri birkaç kez en çok satan romanlar listesine girmeyi başardı.
Kazan kimdir?
Türkiye'de yaşayan Rum kökenli anne babanın oğlu olarak İstanbulda dünyaya gelen Elia Kazancıoğlu, 4 yaşındayken ailesiyle birlikte Amerika Birleşik Devletlerine (ABD) göç etti. William College üniversitesinden onur listesine girerek mezun olan Kazan, tiyatro oyuncusu olmak isteğiyle 1930da Yale School of Drama'ya yazıldı. İki yıl sonra Lee Strasberg'in Group Theatre topluluğuna katıldı. 1934'te Komünist Parti'ye giren Kazan, 1936'da partiden atıldı.
Kazan, daha fazla insana ulaşmak için sinemaya yöneldi. Anatole Litvak'ın yönetimi altında çekilen "City Of Conguest" filminde oyuncu olarak rol aldı. Çok sayıda belgesel çekti ve Broadway'de çalıştı. Kazan, 1945de ilk uzun metrajlı filmi "A Tree Grows in Brooklyn"i çevirdi. İki yıl sonra çevirdiği "Gentleman's Agreement" üç Oscar'la ödüllendirildi.
Kazan, 1947de Cheryl Crawford ile birlikte Actors Studio adlı kendi aktörlük okulunu kurdu. İlk öğrencisi Marlon Brando'nun üne kavuşmasını sağladı.
Kazan 1952'de, geçmişinde komünizme bulaştığı için "Amerika'ya Karşı Çalışmaları Araştırma Komisyonu" önünde ifade vermeye çağrıldı ve dönemin birçok sinema çalışanını ihbar etti.
1954de yaptığı "On The Waterfront" filmi birçok eleştirmen tarafından Kazan'ın kişisel başarısızlığıyla hesaplaşması olarak yorumlandı ve film tam 8 dalda Oscar aldı.
James Dean de Kazan'ın öğrencileri arasındaydı. James Dean, Kazan'ın 1955 yapımı "East Of Eden" adlı filminde oynayarak bir kült figürü olmak payesine erişti.
7. Uluslararası İstanbul Sinema Günleri'nin Altın Lale Uluslararası Film Yarışması'nda seçici kurul başkanlığı yaptı. Zülfü Livaneli'nin Sis filminde küçük bir rol aldı (1989).
1999 yılının başlarında sinema akademisi liderlerinin, Kazan'a tüm yaşamı boyunca elde ettiği başarılardan dolayı özel bir Oscar Ödülü verileceğini ilan etmelerinin ardından düzenlenen ödül töreninde ünlü film yönetmeni ve yazara ödülü, yönetmen Martin Scorsese ve film yıldızı Robert De Niro tarafından sunulmuştu.
Hayatı boyunca üç kez evlenen ve ilk eşi Molly Day Thatcher'dan Judy, Chris, Nick ve Katharine adlı dört çocuğu olan Kazan, eşinin ölümü üzerine Barbara Loden ile evlendi. Bu evlilikten de Leo ve Marco adlı iki erkek çocuk sahibi olan Kazan, 1967'de eşinin vefatının ardından 1982'de Frances Rudge ile evlendi. (BB)
