Son dönemde yükselen ekonomik şiddete karşı İstanbul’daki sokaklarda yazılama yapan Yoksulluğa Karşı Feminist İsyan Kampanya grubu, “Yoksulluk, özgür olmamızı engelliyor. LGBTİ+, göçmen, engelli ya da yaşlıysak durum katmerleniyor” diye seslendi.
“Dünyanın yerinden oynaması mümkün”
Grubun açıklaması şöyle:
“Yıl 2022. Bugün, 20 yıllık AKP iktidarının geldiği noktada daha yoksuluz, daha eşitsiziz. Daha doğrusu birileri hayatımız pahasına zenginleşirken yoksullaştırılıyoruz, iliğimize kadar sömürülüyoruz.
"Karda kışta kombiyi donmadan kaç saat kapatabileceğimizin, kaç odanın peteğini kapatırsak faturanın daha az geleceğinin hesabını yapıyoruz. Yüksek kademeden elektrik ödememek için çamaşırı, bulaşığı daha çok elde yıkamak, evde başka kimse yoksa ışık açmamak yine bize düşüyor.
"Hangi market, hangi marka daha ucuz, nerede biraz olsun “indirim” var diye kovalayarak, bunun bilgisini birbirimizle paylaşarak saatler geçiriyoruz, mesafeler kat ediyoruz. Yeniden üretim kadar tasarruf emeğimiz var. En çok da biz kadınlar.
“Kendimiz olma yolunda bize bazen şiddet, bazen tehdit yoluyla, bazen suçluluk hissettirerek alan tanımayan aileler, aynı onlar gibi cemaatler, içinden çıkılması güç evlilikler ve itirazımızı suç sayan devlet arasında sıkışıp kalıyoruz. Parasızlık, seçeneksizliğe dönüşüyor. Yoksulluk, özgür olmamızı engelliyor. LGBTİ+, göçmen, engelli ya da yaşlıysak durum katmerleniyor.
“Bu düzenin baştan aşağı değişmesi, dünyanın yerinden oynaması mümkün. Öncelikle bizi ezerek, dünümüzü, bugünümüzü, yarınımızı çalarak, ayrıştırarak, hakkımızı hukukumuzu, toprağımızı, suyumuzu, emeğimizi yiyerek zenginleşen bu rejimin değişmesiyle. Ama yetmez, biliyoruz.
"Özeli, kamusalı ayırarak emeğimizi de bizi de hem görünmezleştiren hem üzerine konan, bizden aldığıyla şirketleri, erkekleri besleyen bu heteropatriyarkal, kapitalist sistemin ‘fabrika ayarlarına dönmesi’ değil; yıkılması gerek.
‘Yarın değil hemen şimdi’
“Sadece bugünün yönetenlerinden, sermayesinden, erkeklerinden alacaklı değiliz; yarın yönetmeye talip olanlara da düzen değişmeden çözüm yok diyoruz. Ve yeni düzeni feminist mücadelemizle kurabileceğimizi biliyoruz. Öldürmeyip süründürecek yardımlarla, iki günde eriyen asgari ücret ve maaş zamlarıyla, bugün de hayatta kalabilmekle, bu ayı da atlatmakla yetinmiyoruz. Hepsini istiyoruz. Evde ısınmamızın, ışık açmamızın, doyacak kadar beslenmemizin, bakım ihtiyacımızın, sigortamızın özel sektörün kâr-zarar hesabına kurban edilmediği, temel hizmetlerin ve özellikle temel bakım hizmetlerinin ‘bedava’ diye kadınların üzerine yıkılmak yerine kamulaştırıldığı ve ortak sorumluluk haline getirildiği bir düzen. Başka türlü bir enerji politikası, başka türlü bir vergi politikası, başka türlü bir istihdam politikası, başka türlü bir sosyal politika, başka türlü bir hayat. Biz hayatı istiyoruz!
‘Hayal değil’
Aslında gayet mümkün. Hem de eldeki kaynaklarla. Nasıl mı?
Bir düşünelim: Devletin yaklaşık bir buçuk trilyonluk bir bütçesi var. Bu bütçenin 1,2 trilyonu, yani yaklaşık %85’i vergilerden sağlanıyor. Peki, en çok vergiyi kim ödüyor, en zenginler mi? Hayır. Devletin vergi gelirinin sadece %30’u gelir vergisi gibi kazanca göre kademelendirilen vergilerden, %70 kadarı ise KDV, ÖTV gibi satın aldığımız mal ve hizmetlere hepimizin aynı oranda ödediğimiz vergilerden oluşuyor. Bu oran AB ülkeleri ortalamasında tam tersi. Yani ülkenin en zengin %1’lik kesiminin gelirleri değil; regl olduğumuzda almak zorunda kaldığımız pedler, tamponlar her gün neresinden kısacağımızı şaşırdığımız market alışverişlerimiz için ödediğimiz vergiler dolduruyor devletin kasasını. Bu sırada, neredeyse tamamı erkek olan Türkiye’nin en zengin 100 kişisi ise kazançlarının yalnız %1–2'si kadar vergi ödüyor, her yıl çıkan şirketlere vergi affından yararlanıyor.
Doğru düzgün vergi bile ödemedikleri bu kazancı nereden sağlıyorlar peki? Mesela AKP’nin Hazine’den onlara dağıttığı ihalelerden! Yani bizim cebimizden. Doğayı ve kentleri talan eden Cengiz Holding, Limak Holding, Kalyon Holding, Kolin Holding ve Makyol Holding — son 10 yılda 100 milyar TL’ye yakın ihale (94 milyar TL) aldılar. Geçtiğimiz gün tek bir ihalede 6 milyar TL kazanıverdiklerini öğrendik. Aynı yıl amacı eşitliği sağlayıp kadınları güçlendirmek olan Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’ne, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri’ne ve sığınaklara ayrılan toplam yıllık bütçe 354 milyon! Yani iktidara yakın 5 holdingin bir ihalede aldığının 17’de biri.
‘Bunun tam tersi olsa nasıl olurdu?’
"Bahsi geçen 6 milyarla 4.000 sığınak veya 17.000’den fazla kreş açmak mümkün. Yani sırf bu miktarla bile Türkiye’nin her ilçesine sığınak açıldıktan sonra, Türkiye’deki mahallelerin neredeyse 3’te birine kreş açılabilir. Ülke çapında kadınların, çocuklarının hayatını değiştirecek mekanizmalar aslında 5 şirketin kar hırsından daha az maliyetli.
"Devletin kasası, yani tamı tamına aynı bütçe, en yoksul kadınların zorunlu harcamalarından değil, en zengin erkeklerin katmerlenen gelirinden tahsil edilebilir. Market alışverişimize, elektriğe, suya, geçimimize değil servete vergi mümkün! Mesela Türkiye’nin en zengin 3 erkeği, Murat Ülker, Erman Ilıcak ve Ferit Şahenk kişisel servetlerine sadece 2021 yılında toplam 35 milyon TL ekledi.
"Bırakın servet vergisini, bu üç erkek gerçekten %35 oranında gelir vergisi ödese dahi bu 12 milyon TL ediyor, bu da Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’nün yıllık bütçesine denk! Bu sırada pırlantaya, elmasa, yata, tekneye uygulanmayan ÖTV çamaşır makinesine uygulanıyor, bunlardan alınmayan %18 KDV regl ürünlerinden alınıyor. Yani sabahtan akşama kadar çalışsa da geliri olmayan 17,5 milyon ev kadını vergisiyle devleti geçindirirken, devlet de bir avuç zengin erkeği finanse ediyor.
‘O zaman hadi bunu tersyüz edelim’
"Diyanet bütçesinin yarısı bile ülkede HPV aşısının ücretsiz olmasını sağlar, rahim ağzı kanserini önlerdi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ayrılan bütçenin 8’de biri bile ülkedeki tüm elektrik tüketimini karşılardı. Yani şirketler haricindeki elektrik tüketiminin ücretsiz olması gayet mümkün! Ki bu elektriğin dağıtımı kamulaştırıldığı takdirde devlete maliyetini ödesek bile bu faturalarımız dörtte birine inmesi anlamına geliyor.
"Çünkü yine Cengiz, Kolin gibi isimlere ait enerji şirketleri devletten aldıkları elektriği bize tam dört katına satıyorlar. Bakım hizmetlerinin kamulaştırılması ise sadece kadınların hayatlarından çalınan zaman ve emeği azaltmak açısından değil, yaratacağı güvenceli istihdam açısından da hayati.
"Hem emeğimizi, hem zamanımızı, hem de hayatımızı çalıyorlar. Bizi hem ürettiğimize hem de birbirimize yabancılaştırıyorlar. Ama biz görünmezleştirilen emeğimizin değerini biliyoruz. Bu dünyayı bizler döndürüyoruz, baştan aşağıya, evden sokağa, özelden kamuya değiştirecek olan da bizleriz!"
TIKLAYIN- Yoksulluğun kadınlaşması yazı dizisi-1: "Elde yok avuçta yok, 4 çocuk var"
TIKLAYIN – Yoksulluğun kadınlaşması yazı dizisi -2"Gelirimiz yok, çöpten geçiniyoruz"
TIKLAYIN – Yoksulluğun kadınlaşması yazı dizisi – 4 5 soruda regl yoksulluğu
(EMK)
