Son 30 yılda gelişmiş ülkelerden ailelerin yoksul ülkelerde artan sayıda çocuk evlat edinmeye başladığını ve bu durumun bir ticari sektör doğurduğunu belirten Birleşmiş Milletler Çocuklara 
Yardım Fonu (UNICEF) bu konuda yapılan uluslararası düzenlemelerin tüm ülkelerde hayata geçirilmesi çağrısında bulundu.
Bu alanda belirleyici anlaşma 1993'te oluşturulan Ülkelerarası Evlat Edinme Üzerine Lahey Konvansiyonu (Lahey Convention on Inter-Country Adoption).
Şu an 77 ülkenin imzaladığı anlaşmayı Türkiye, 2001'de imzalayarak 2004'te uygulamaya soktu.
Önce aile, en son kurum bakımı
Konu, özellikte ünlü insanların Afrika ülkelerinden çocukları evlat edinmesiyle gündeme geldi. Son olarak şarkıcı Madonna'ya 13 yaşındaki Malawili bir çocuğu yasadışı yollardan evlat edindiği gerekçesiyle dava açılmıştı.
UNICEF, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde her çocuğun mümkün olduğunca kendi ailesi tarafından bakılması gerektiğinin söylendiğini hatırlattı.
"Ailesi tarafından büyütülemeyen çocuklar için, kurum bakımından önce uygun bir aile ortamı sağlanması tercih edilmeli. Bunu sağlamak için gerektiğinde ailelere yardım da yapılmalı. Ülkelerarası evlat edinme, kendi ülkesinde uygun bir ortam sağlanamayan çocuklar için varolan seçeneklerden ancak biri olarak değerlendirilmeli."
"Çocuklar alınıp satılıyor"
Özellikle yoksul ülkelerde bu konuda düzenleme ve denetim yetersizliği nedeniyle ticari kazancın çocuğun çıkarlarının önüne geçtiği uygulamalar yaşandığını belirten örgüt "Çocukların kaçırılması ve satılması, ailelerin çocuklarını vermeye zorlanması gibi sonuçlar ortaya çıkıyor" dedi.
Ülkelerararası Evlat Edinme Konvansiyonu, ÇHS'de belirtilen ilkeleri pratiğe geçiriyor. Buna göre evlat edinme kararının uzman kurumlarca onaylanması ve ülke içinde evlat edinme konusunda uygulanan standartların ülkeler arası evlat edinme isteklerine de uyarlanması gerekiyor.
Savaş ve afetler özel durum
UNICEF, özellikle doğal afetler ya da savaşlar sırasında ailelerinden ayrılmak zorunda kalan çocuklarla ilgili özenli davranılması gerektiğini vurguladı.
"Bu çocukların bir ailelerinin kalmadığı varsayılamaz. Anne babasını kaybetmiş olsa bile çocukların yakınları bulunabilir. Dolayısıyla bu çocuklar için evlat edindirmeden önce aile arama çalışmalarının yapılması öncelikli olmalı."
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Kızıl Haç ve Save the Children gibi uluslararası kuruluşlar da aynı bakış açısını savunuyor. (EÜ/NZ)
