2024'ün ilk üç ayı işgücü istatistiklerine göre 15 ve daha yukarı yaştaki çalışabilir kişiler arasında de işsiz sayısı arttı. İşsizlik oranı yüzde 0,1 azalışla yüzde 8,7 olarak belirlendi. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,2, kadınlarda yüzde 11,7 olarak tahmin edildi.
İki erkeğe karşı bir
kadın istihdam ediliyor
İstihdam edilenlerin sayısı 2024 ilk çeyreğinde bir önceki üç aya göre 534 bin kişi arttı. Toplam çalışan nüfus 32 milyon 442 bin kişi, istihdam oranı ise yüzde 0,7 artışla yüzde 49,3 oldu. Erkeklerin yüzde 66,6'sı istihdam edilirken, bu oran kadınlarda ancak yarısı oranında yüzde 32,4 olarak gerçekleşti.
İşgücü 2024'ün ilk üç ayında önceki üç aya göre 563 bin kişi artarak 35 milyon 546 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,8 puanlık artış ile yüzde 54,1 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,7, kadınlarda ise yarısı dolayında, yüzde 36,7 oldu.
Genç nüfusta işsizlik aynı kaldı
15-24 yaş grubunu kapsayan gençler arasında işsizlik oranında sadece yüzde 0,5 azalış olduğu belirlendi. Erkeklerde yüzde 12,8, kadınlarda ise yüzde 20,9 olarak tahmin edilen işsizlik oranı toplamda yüzde 15,6 düzeyinde.
Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam sayısı 2024 ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre tarımda 73 bin, sanayide 103 bin, inşaatta 82 bin, hizmetlerde 276 bin kişi arttı. İstihdam edilenlelerin yüzde 14,6'sı tarım, yüzde 20,8'i sanayi, yüzde 6,6'sı inşaat, yüzde 58,0'ı ise hizmetlerde yer aldı.
Fiili ortalama çalışma süresi 43,5 saat
İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2024 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 0,4 saat azalarak 43,5 saat olarak gerçekleşti.
Atıl işgücü oranı yüzde 25
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2024'ün ilk üç ayında bir önceki çeyreğe göre 2,1 puanlık artışla yüzde 25 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 16,8 iken potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 17,7 olarak tahmin edildi.
TÜİK’in işsizlik ve istihdam
istatistiklerine yönelik eleştiriler
Haziran 2014'ten bu yana bulgularını paylaşan "Türkiye'nin ilk kurumsal fact-checking (doğruluk kontrolü) platformu" Doğruluk Payı, "TÜİK tarafından yayımlanan işsizlik oranı[nın] önemli bir gösterge olsa da piyasadaki sorunları yansıtma kapasitesi bakımından yeterli olmadığı"nı ileri sürerek, bunun nedeninin "işsizlik oranının hesaplanmasında yat[tığını]" değerlendiriyor.
Doğruluk Payı'nın değerlendirmesine göre:
TÜİK, aylık olarak yayımladığı istatistiklerde işsizliği değerlendirirken son dört hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve referans olarak alınan haftayı takip eden iki hafta içinde işe başlayabilecek durumda olanları ele alıyor. Anket yöntemiyle toplanan verilerde söz konusu durumda olup, herhangi bir işte çalışmayanlar işsiz kategorisine alınıyor. Bununla birlikte TÜİK’in işgücüne ilişkin istatistiklerinde eleştirildiği bir diğer nokta da istihdam oranı. Referans dönemi içinde yevmiyeli, ücretli, maaşlı, freelance, ücretsiz aile işçisi (aile fertlerinin iş yerlerinde ücret almadan çalışan aile bireyi) veya işveren olarak en az bir saat iktisadi faaliyette bulunanlar istihdamda kabul ediliyor. Dolayısıyla TÜİK’in açıkladığı verilerde referans haftasında iş aramayan işsiz bireyler işsiz olarak sayılmazken; çıraklar, stajyer öğrenciler hatta bir takım ücretsiz çalışanlar dahi istihdam oranın içinde yer bulmakta.
Alternatif işsizlik hesaplamalar
Dar tanımlı işsizliğe; iş bulma ümidini kaybeden, iş aramayan ancak çalışmaya hazır olan, mevsimlik çalışan ve zamana bağlı eksik çalışanların eklenmesiyle bulunan geniş tanımlı işsizlik/atıl işgücü hesaplamaları, Mart 2021’de TÜİK’in işgücü verilerine dahil edilmişti. Türkiye’de geniş tanımlı işsizlik hesaplamasının tarihi ise bu tarihten yaklaşık 11 yıl öncesine dayanıyor.
DİSK-AR 13 yıldır geniş
tanımlı işsizliği hesaplıyor
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) 2010 yılında TÜİK işsizlik hesaplamasını yetersiz bularak geniş tanımlı işsizliği TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak hesaplamaya başladı. DİSK-AR tarafından yapılan hesaplama ilk başlarda; 1) Dar tanımlı (standart) işsizler, 2) İş aramayan ancak çalışmaya hazır olanlar iki gruba ayrılıyor: 2-a) İş bulma ümidini kaybedenler, 2-b) İş aramayan ancak çalışmaya hazır olan diğer bireyler, 3) Mevsimlik çalışanlar, 4) Zamana bağlı eksik çalışanlar temel unsurlarıyla hesaplanırken, daha sonraları revize edildi ve hesaplamaya ILO tarafından kullanılan eşdeğer tam zamanlı iş kaybı eklendi.
(AEK)
