Fotoğraf: Norşin Öncel
Yeşil Sol Parti Milletvekili Gülistan Kılıç – Koçyiğit, 6 Şubat depremlerinin ardından kadına yönelik şiddetle mücadele için Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını talep etti.
“Kadınların ihtiyaçları karşılanmıyor”
Kılıç – Koçyiğit, Meclis Başkanılığı’na sunduğu şiddetin arttığını gösteren raporlara da atıf yaptı, şu noktalara dikakt çekti:
*Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, 6 Şubat 2023’te gerçekleşen ve 10 ili etkileyen depremler sonrasında, depremden etkilenen illerde kadına yönelik şiddetle mücadele mekanizmalarının ve şiddete maruz bırakılan ya da kalma riski altında olan kadın ve çocukların durumuna dair; bölgede hizmet sağlayan ŞÖNİM, barolar ve yoğun göç alan ildeki bir belediye ile görüşme gerçekleştirerek kısıtlı imkanlarla geniş bir rapor hazırlamıştır. Bu raporun çıktıları bizim de saha gözlemlerimiz, yerel örgütlerimiz ve kadın meclisimizin çalışmalarıyla örtüşmektektedir.
*Deprem bölgesinde kalan veya başka şehirlere göç etmiş kadınlar, çadır, konteyner veya barakalarda kalmaktadırlar. Ancak bu kadınlar, temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmakta ve sağlanan desteklerin özel ihtiyaçlarına uygun olmadığını belirtiyor.
Kadınlar, deprem sonrası maddi destek talepleriyle birlikte hukuki danışma ve destek ihtiyacını da dile getirmektedirler. Ancak hukuki destek mekanizmaları bu ihtiyaçları karşılamada yetersiz kalıyor.
“Kamuya ait destek mekanizmaları yetersiz kalıyor”
*Genç kadınlar, temel ihtiyaçlarının yanı sıra eğitimlerini sürdürebilmek için bilgisayar veya burs talepleriyle destek aramaktadırlar. Ayrıca depremin ve sonrasındaki koşulların yarattığı duygusal yükü paylaşma ve başa çıkma ihtiyaçları da mevcuttur.
*Erkeklerden ayrı yaşayan kadınlar, şiddet ortamından uzaklaşmış olsalar bile deprem sonrası desteklere erişmekte zorluklar yaşamaktadırlar. Maddi kayıplarla karşı karşıya bırakılan kadınlar, destek mekanizmalarının kendilerini göz ardı ettiğini ve şiddetin tekrar baş görmesine neden olduğunu ifade ediyorlar.
*Depremden sonra kamuya ait destek mekanizmalarının etkisiz hale gelmesiyle kadınlar, hak ettikleri desteklere erişimde zorluklar yaşamışlardır.
*Örneğin, gerekli evraklarda bulunan durumunu gösterir belgeleri depremden dolayı bulmakta zorlanan kadınlar destek taleplerinin reddedilmesi ile karşılaşmışlardır. Kadınların sığınma ihtiyaçları sürmektedir ancak farklı şehirlerde farklı uygulamalar olduğu için kadınlar sığınak desteğine erişmekte güçlük çekmektedirler ve can güvenlikleri risk altında olduğu durumlarda bile desteksiz kalmaktadırlar.
*Kadınların şiddetle mücadele etmek için başvurdukları kolluk kuvvetleri tarafından sadece barınma ihtiyacı olarak değerlendirildiği ve sığınak taleplerinin reddedildiği durumlar yaşanmıştır. Bu durumda kadınlar, kendilerine şiddet uygulayan kişi(ler) tarafından tehdit edilmeye devam edilmiş ve verilen uzaklaştırma kararları dahi failler tarafından ihlal edilmiştir.
*Sonuç olarak, geçen 5 ayın ardından dahi kadınların temel ihtiyaçları karşılanmamaktadır. Şiddetten uzaklaşmak için destek alabilecekleri mekanizmalara erişim sağlanamamaktadır. Var olan uygulama sorunları, deprem nedeniyle daha da kötüleşmekte ve kadınların hayatlarını yeniden kurmaları ve şiddetten uzaklaşmaları önünde engel teşkil etmektedir.
*Toplumsal cinsiyet eşitsizliği odaklı bir afet yönetim planı ve şiddetle mücadele acil eylem planının eksikliği, deprem bölgelerinde ve göç edilen illerde kadınların karşılaştığı engelleri daha da zorlu hale getiriyor. Kadınların deprem sonrasında karşılaştıkları desteksizlik ve uygulama sorunları sadece afet durumlarıyla sınırlı değil.
*İhtiyaç temelli ve toplumsal cinsiyete duyarlı destek mekanizmalarının eksikliği, hizmet standardının olmaması ve kötü uygulamaların cezalandırılmaması, kadınların ihtiyaç duydukları desteklere erişimlerini her zaman engellemektedir. Etkin çalışmayan bir destek mekanizması, afet döneminde artan ihtiyaca ve zorlu koşullara yanıt veremiyor.
*Bu nedenle, şiddetle mücadele ve sosyal destek mekanizmalarının niteliğinin artırılması ve toplumsal cinsiyet perspektifiyle yönetilmesi, afet dönemlerinde karşılaşılan sorunları en aza indirecek.
(EMK)
