Yeni medya, yeni mecralar ve haber formatları

Atölye BİA’nın 2020 Güz Dönemi Programı Temel Gazetecilik Atölyesi’nde bugün gazeteci Murat Utku ve akademisyen Orhan Şener bizlerleydi.

Birer gün arayla 30 Kasım'a kadar sürecek atölyeye, farklı ülke, şehir ve üniversitelerden 12 kişi katıldı. Güz Dönemi Programı Aralık ayında da gerçekleşecek.

TIKLAYIN - Atölye BİA Güz Dönemi Programı'na başvurular devam ediyor

Yeni medya kavramı ve önemi

*Murat Utku

Gazeteci Murat Utku, “Yeni medya nedir, yeni medyada nasıl haber yapılır?” başlıklı sunumuna yeni medyanın hayatımızda yarattığı değişimleri değerlendirerek başladı.

Yeni medyanın hayatımıza bloglarla girdiğini söyleyen Utku, "İnsanlar internet geldikten sonra bloglar oluşturmaya başladı ve bloggerlar ortaya çıktı. Daha sonrada e-mail grupları oluşmaya başladı ve insanlar haberleşmek için bu gruplara dahil oldu" dedi.

Murat Utku, kitle iletişim araçlarının dönüşümü ve internetin gelişiminin beraberinde yeni medya çağını da getirdiğini vurguladı ve şöyle devam etti:

"Bu tür uygulamalardan sonra yeni medyada haberleşmeler başladı. Yeni medya bizi tüketici olarak çekmeye başladı. Sonra sosyal medya uygulamaları ortaya çıktı ve bu uygulamalarla birlikte hayatımız çok daha değişti.

"Yeni medya ile tarif ettiğimiz şey aslında GSM sistemlerinin gelişmesi ve internetin varlığı. Bu toplumlar tarafından çok hızlı bir şekilde benimsendi ve kullanıldı."

"Yeni medya durağan bir yapı değil"

Yeni medya kesişim kümelerinden bahseden Utku, bunun "yakınsaklık" olarak ifade edildiğini ve yeni medyanın durağan bir yapı olmadığını vurguladı.

Utku, “Yakınsaklık, her şeyin birbirinin içine geçtiği ve bize bilgiyi çok daha hızlı bir şekilde aktarabilen ve hayatımızın her alanında kullanabildiğimiz bir meta haline dönüşümü ifade ediyor. Bir araya getirdiğimiz, teknolojinin bize sağladığı ve bunun içine bilginin de konulduğu bir pratikten bahsediyoruz aslında. Yeni medya bize ayrı ayrı alanlardaki medyanın bütünleşmiş bir halini sunuyor. Yeni medya ayrı ayrı cihaz gerektiren medyayı ya da basılı medyayı bir araya topladı" dedi.

Yeni medyanın getirilerinin yanı sıra yol açtığı sorunlar üzerine de tartışıldı. Yeni iletişim ve komünikasyon fırsatları değerlendirildi.

Tweet listeleri, bültenler, yeni medya içerikleri üzerine konuşuldu.

"Tweet listeleri, gazetecilerin yeni medyayı nasıl kullanması gerektiğine bir örnek. Çünkü tweet listelerini ajanslar gibi kullanabilirsiniz, haber takibi yapabilirsiniz" diyen Utku, yeni medyayla birlikte teyitlemenin de önem kazandığını belirtti ve şöyle devam etti:

"Yeni medyanın habercilikle birlikte bize yarattığı en büyük problemlerden biri teyit etmek. Haberin doğruluğundan emin olmak. Teyit edilmesi gereken çok bilgi var. Bunu da güvenilir kaynaklardan kontrol edebilirsiniz."

Utku, daha sonra lkatılımcılara yeni medyaya uygun hazırlanmış içerikleri izletti.

“Yeni nesil habercilikte yeni olan ne?”

*Orhan Şener

Akademisyen Orhan Şener, oturumuna “Habercilik dediğimiz şey içerikle ilgili bir şey, bunun da bir formatı vardır. Bir haberin nerede kitlesiyle buluştuğu, formatı, biçimi, metni neden önemli, yeni nesil habercilikte yeni olan ne?" diye sorarak başladı.

Şener oturumunda;

* Podcast’in yükselişinin nedeni ne?

* Videonun farklı formatları neler?

* Klasik gazetecilik türlerinin yanında yeni yeni gelişen diğer gazetecilik türleri nedir, neden varlar? gibi sorulara cevap aranacağını söyledi.

Dijitalleşmenin neleri değiştirdiği üzerine sohbet edildi.

Şener, yeni medyada katma değerli haberler yapılması gerektiğini söyleyerek, "Bunu da destekleyeci araçları kullanarak yapmalı ve o şekilde ilerlemelisiniz. Daha kaliteli, daha az haber yapılmalı ve okurla yakınlık kurulmalı. Bu üçünü sağlamak için de farklı formatları denemek gerekebilir" dedi.

Sosyal medya

Sosyal medya içerikleri ve haber tüketimiyle ilgili yanlış algılardan bahseden Şener, en yaygın sosyal mecraların kullanım oranlarına, Türkiye’de en çok ziyaret edilen sitelere ve popüler Google aramalarına, sosyal medya kullanımındaki değişimlere ve en çok kullanılan mecralara, en çok indirilen sosyal uygulamalar ve en yaygın birincil haber kaynaklarına değindi.

"Günümüzde yeni mecra ve format arayışında olmalıyız" diyen Şener, yeni mecraların nasıl kullanılması gerektiğini şöyle sıraladı:

• Trafik getirsin diye değil, bilinirlik için kullanın
• Mecrayı yeni kitlelere ulaştırmak için kullanın
• Yeni bir mecraysa eğer, biraz deneme yanılma, taklit yolunu kullanabilirsiniz
• Mecraya uygun format ve içerik kullanın

Youtube ve online video, e-mail bülten kullanımı, podcast, scrollytelling konuşuldu. Katılımcılarla haber sitelerinin, içeriklerini nasıl yayınladığına, hangi formatları kullandığına bakıldı. Yöntemler üzerine tartışıldı.

Şener, yeni yaklaşımları da şöyle sıraladı;

* Çözüm gazeteciliği

* Topluluk gazeteciliği

* Yavaş gazetecilik

(SO)

Murat Utku kimdir?

Deniz Harp Okulu’ndan ayrıldı. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü’nden mezun. Radikal gazetesi, Nokta ve Aktüel dergilerinde muhabir, CNN Türk, Doğan Haber Ajansı ve Al Jazeera Türk’de TV habercisi olarak çalıştı. Ortadoğu olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde krizleri, depremleri, seçimleri, çatışmaları ve diplomatik gelişmeleri izledi. 2003’te ABD tarafından Irak’ın işgalini, 2006’da İsrail’in Lübnan’a saldırmasıyla başlayan “33 Gün Savaşı”nı, 2007’de Rusya ile Gürcistan arasında patlak veren Kuzey Osetya krizini, Pakistan tarafından 2009’da Taliban’a karşı Pakistan ordusunun düzenlediği  Swat Vadisi operasyonlarını yerinde haberleştirdi.

Aljazeera Türk adına Musul’un IŞİD tarafından ele geçirilmesi ardından yaşananları ve son olarak 2011’den itibaren devam eden Suriye iç savaşını ve sonrasında ortaya çıkan mülteci sorununu Aljazeera Türk muhabiri ve Aljazeera İngilizce kanalı adına takip etti, haberleştirdi. Dünyadaki mülteci sorununu ele alan, yönetmenliğini Çinli sanatçı Ai Weiwei’in yaptığı Human Flow ve The Rest adlı belgesel filmlerde saha prodüktörü olarak çalıştı. Son olarak Medyascope’ta kıdemli muhabir ve Yayın Yönetmeni Yardımcısı görevlerini üstlenen Murat Utku’nun 2010 yılında Tekel işçilerinin, kurumun özelleştirilmesine karşı yürüttükleri direnişi konu alan ve Sinema Yazarları Derneği SİYAD tarafından en iyi belgesel ödülüne layık görülen “Direnişçi” adlı bir de belgesel filmi var. Utku, Kadir Has Üniversitesi’nde yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak gazetecilik dersleri veriyor.

Orhan Şener kimdir?

TGS Akademi Direktörü Orhan Şener, aynı zamanda Akademi bünyesinde gazeteciliğin dijital dönüşümü, online haber formatları, yeni nesil gelir modelleri gibi konularda eğitimler veriyor ve Journo.com.tr'ye benzer konularda katkıda bulunuyor. Lisans eğitiminde işletme ve iktisat okuyan Şener, City University London’da Enformasyon, Toplum ve İletişim alanında yüksek lisans yaptı, şimdilerde Galatasaray Üniversitesi'nde 'Enformasyona Erişim ve Filtreleme Pratikleri: Türkiyeli Gazeteciler Üzerine Çalışma' başlıklı doktora tezini yazıyor ve Bahçeşehir Üniversitesi'nde ve çeşitli eğitim programlarında dersler veriyor.

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.