Yayın hayatına başlayan "Yaşlıyım Haklıyım" internet sitesi, yaşlılıkta karşılaşılan hastalıklar, yaşlılara yönelik şiddet, yaşlılıkta bakım gibi pek çok konuda bilgi yer alıyor.
Sosyal Hizmetler Uzmanı Şadiye Dönümcü'nün kurduğu web sitesinin içeriği Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlandı.
Dünyada sayısı ve oranı büyük hızla artan yaşlı insanlara ilişkin çalışmalar yapan "Help Age International" adlı vakfın hazırladığı rapora göre Türkiye yaşlı nüfusunda 70. sırada yer alıyor. Yaşlanma, Avrupa başta olmak üzere küresel bir sorun. Yaşlanma ile beraber ekonomik büyüme yavaşlıyor, istihdam azalıyor, bakım masrafları ve emeklilik harcamaları artıyor, kuşaklar arası çatışma görünür hale geliyor ve yaşlı yoksulların sayısı artıyor.
Sorunların nedenine bakıldığında ilk verilen cevap, "devletin değişen topluma ayak uydurmakta güçlük çekmesi" oluyor. Uzmanlara sorulduğunda ise, devletin sosyal güvenlik sisteminin yapısal ve kurumsal olarak nesiller arası eşitliği sağlayacak şekle sokulması yaşlılık ve sonuçları ile yaşamayı daha kolay bir hale getirecek.
1. Dünya Yaşlılar Asamblesi 1982
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 26 Temmuz – 6 Ağustos 1982 tarihleri arasında "Dünya Yaşlılar Asamblesi" için Viyana'da toplandı ve YAŞLANMA 1982 – Yaşlılık İlkeleri'ni saptadı. Yaşlılık ilkeleri şöyle;
- Temel gereksinimlerini karşılamak ve sağlık bakımından yararlanmak için yeterli gelire sahip olmaları,
- Gereksinimlerini karşılayabilmeleri için ailelerinden ve toplumun her kesiminden destek almaları,
- Emeklilik koşullarının tanımlanmasında söz sahibi olmaları,
- Yaşlarına, yeteneklerine uygun eğitim ve öğretim programlarına sahip olmaları,
- Yaşlının yaşadığı çevrenin onlara kapasitelerini geliştirebilecek fırsatlar sunması,
- Toplumla ilişkilerini sürdürmeleri,
- Refah düzeylerini doğrudan etkileyecek politikaların hazırlanması ve uygulanması aşamalarına aktif bir biçimde katılımda bulunmaları,
- Bilgi ve becerilerini genç kuşaklar ile paylaşmaları,
- Topluma hizmet etmek için çeşitli fırsatlar geliştirebilmeleri,
- Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun etkinliklerine gönüllü olarak katılımda bulunmaları ve hizmet edebilmeleri.
Çalışamayacak durumdaki yaşlıların onurlu bir yaşam sürmelerinin önemli bir tema olduğu biliniyor. Yaşlılık konusuna sosyal dışlanma perspektifinden bakmak gerekirken devletler toplumlarda yaşanan değişiklikleri yeterince hızlı takip ve analiz edemiyor.
Türkiye’de yaşlı nüfus sayısal olarak artmış olmasına rağmen ülke nüfusu içindeki oranı artmadı. Bu bakımdan Türkiye’deki genç nüfus, yaşlanan bir nüfus olarak değerlendiriliyor. Türkiye’nin yüzde 8’i yaşlı ve gitgide yaşlanıyor.
Birleşmiş Milletler'e (BM) göre nüfusunun yüzde 15’i yaşlı olan ülkeler ‘’yaşlı nüfus’’ olarak adlandırılıyor ve yapılan araştırmalara göre Türkiye ancak 2045 yılından sonra ‘’yaşlı nüfus’’ kategorisine girecek.
Hem göç alan hem de göç veren bir ülke olan Türkiye’de demografik araştırmalar yapmak oldukça zor. 1965 yılında çıkan nüfus planlama yasasının başarı kazanması ve sağlık hizmetlerinin ülke çapında yaygınlaşması ile doğum ve ölümlerdeki düşüşün hızlandığı görülüyor.
Yaşlılıkta üretmek
Yaşlılıkta üretmek mümkün, hatta yaşı kaç olursa olsun tüm bireyler için gerekli. Bunun için uygun ortam ve koşulların ayarlanması da devletin sorumluluğunda.
Hangi yaşlı, ne yaptı?
- Pablo Picasso 92 yaşında ölene dek resim yaptı.
- Victor Hugo son eserini 81 yaşında tamamladı.
- Leo Tolstoy ‘’Susamayacağım’’ eserini 80’li yaşlarda yazdı.
- Modacı Coco Chanel 88 yaşında öldüğünde modaevinin başındaydı.
- Hintli devlet insanı Gandhi Hindistan’ın bağımsızlığı için başlattığı direniş hareketini başarıyla sonuçlandırdığında 77 yaşındaydı.
Yaşlıların daha kaliteli bir hayat sahibi olması için neler yapılabilir?
- Yaşlı engellilere yönelik özel politikaların geliştirilmesi,
- Geriatri bölümlerinin artırılması,
- Sağlık tarama programlarının oluşturulması,
- Yaşlılıkta ortaya çıkabilecek hastalıkların önceden önlenmesine yönelik çalışmaların yapılması,
- Yeşil kart sorunlarının çözümlenmesi,
- Evde yaşlı bakım hizmeti verecek kişilerin eğitimden geçirilmesi,
- Bakım sigortasının geliştirilmesi,
- Yaşlıların sosyal yaşama katılmasının özendirilmesi, özgüvenlerinin artırılmasına yönelik programların oluşturulması ve üretkenliklerini artıracak ortamların yaratılması,
- Emekliliğe hazırlık programlarının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması,
- Kent planlamalarında yaşlıların özne olarak tanınması,
- Kurum bakımı hizmetlerinin iyileştirilmesi.
Siteye ulaşmak için tıklayınız.
(SO/AÖ)
