10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü'nde Ruh Sağlığı Platformu, bu yılın teması "Yaşlı ruh sağlığı" üzerine bir toplantı gerçekleştirdi.
Dünyada 450 milyonun üzerinde kişinin ruh sağlığı var; sadece 20 milyonu yardım alıyor.
Bunda ruhsal tedaviye erişimin kısıtlı olması etkili. Türkiye'de her 100 bin kişiye 2 ruh sağlığı doktoru düşerken, Avrupa'da bu sayı 17.
Her beş kişiden biri yaşlı olacak
Dünya Ruh Sağlığı Federasyonu, bu yılı yaşlı ruh sağlığına ayırdı. Dünyada 800 milyon 60 yaş üstü birey var. Yani nüfusun yüzde 11'i; bu oran 2050'de iki katına çıkacak.
Türkiye'de ise nüfusun yüzde 7,5'i 65 yaş üstü, bu oran 2050'de 20,8 olacak. Yani her geçen gün gençler azalırken yaşlılar artacak.
Yoksulluk oranı yaşlılarda yüzde 17
Ruh Sağlığı Platformu Sözcüsü aynı zamanda Nöropsikiyatri Derneği Başkanı Peykan Gökalp'ın verdiği bilgilere göre;
Türkiye'deki kadın yaşlıların yüzde 42'si erkeklerin yüzde 10'u okuma yazma bilmiyor. Ana gelir kaynakları, emeklilik dul ve yetim aylığı olan yaşlılarda yoksulluk oranı yüzde 17.
Yaşlıların yüzde 67'sinin mutluluk kaynağı aileleri iken, çocukların ortalama yüzde 35'i yaşlıları hafta bir ve daha fazla ziyaret ediyor.
Tüm bu veriler ışığında, yaşlı ruh sağlığını etkileyen en önemli faktörler; yoksulluk, yalnızlık, sağlık sorunları, kayıplar.
Yaşlılığın kadınsallaşması
Yaşlanmanın kadınsallaşması ise kadın ömrünün daha uzun olması ve depresyon ve Alzheimer gibi hastalıkların kadında daha sık görünmesi ile bağlantılı, bunda gelir düşüklüğü de etkili. Üstelik kadının toplumdaki statüsünün düşüklüğü yaşlılıkta da kadınların daha çok sıkıntı yaşamalarına neden oluyor.
Yaşlı dostu hizmetler verilmeli
Sağlıklı yaşlanma için hareket yeteneği, bağımsız yaşama, kendine bakma yetilerinin, ve toplumsal ilişkilerin gelişmiş olmasının şart olduğunu belirten Gökalp, bunun için de hükümete ve topluma sorumluluk düştüğünü belirtti.
"Sağlık sistemi nedeniyle zaten kişi başına ayrılan süre 10 dakika. Bu süre içinde yaşlı bir insanın giyinip soyunması bile mümkün değilken, sağlıklı bir ruh sağlığı hizmeti alması mümkün değil. Son yıllarda yaşlılara evde bakım hizmeti çok olumlu ve devam etmesi gereken bir uygulama.
"Yerel yönetimlere de iş düşüyor. Sağlık ve ulaşım hizmetlerine erişim ve kent yaşamı yaşlı dostu olmalı. Mesela yaşlıların hastanede düşüp kalçasını kırmaması için çok dikkat edilmeli. Almanya'da duraklarda yaşlıların makineden bilet alması için özel görevliler var.
Yaşlılar çocuk ve gençlerle karşılaşmalı
"Her mahallede yaşlıların sosyalleşmesi için bankları olan parklar ve meydanlar olmalı. Bu gibi yerlerde yaşlılar çocuklarla da bir araya gelerek yaşam enerjisi alabilir. Bakım evlerinde yaşlılarla gençleri bir araya getirecek düzenlemeler yapılabilir. Bu bakım evlerin olduğu yerlere kurslar konabilir. Tüm bunlar yaşlıların hayata entegrasyonu, genç yaşlı iletişimi için basit ama hayati çözümler." (NV)
