Yasemin İnceoğlu'ndan Medyada Kadın ve LGBTİ+ Görünümü

*Fotoğraflar: Murat Bayram/bianet

Kadın-LGBTİ+'lara yönelik şiddet davalarının takibini ve gazeteci/gazeteci adaylarının desteklenmesini amaçlayan atölyede, iletişim akademisyeni Yasemin İnceoğlu, "Medyada Kadın ve LGBT+ görünümü" sunumunu gerçekleştirdi.

Medyanın işlevi

"Medyada kadın, LGBTİ+'lara bakıldığı zaman sorunlu üç kelime yan yana. Sorunlu derken de aslında dezavantajlı iki gruptan bahsediyoruz. Medya da, bunların görünümüdür" diyen akademisyen Yasemin İnceoğlu, medyanın ideolojik işlevinden bahsetti ve şöyle devam etti:

"Öteki" kavramı

"Egemen ideoloji içerisinde çerçeveleme denilen ötekiyi nasıl yaratıyoruz, "ben-öteki, biz-onlar"ı nasıl yaratıyoruz bunu irdelemek gerekir.

"İrdelerken de referans olarak kendimizi yani "ben"i alıyoruz ve bu benden farklı olanı da "öteki" olarak kodluyoruz. Toplumsal anlamda "ben"in, kendini tanımlayabilmesi için "öteki"ne ihtiyacı vardır.

"İki tarafın, birbirlerini tanımlarken kullandığı bir kelimedir "öteki", eşit şartlara sahip olsalar bile, kültürel anlamda bakınca egemen kültürün kendinden farklı olanı tanımlarken bunu kullandığını görüyoruz. 'Ben' kendini toplumun öznesi olarak görür."

Kimlik inşası ve kalıp yargılar  

"LGBTİ+ları düşünün, toplumdan dışlanıyorlar. Onlar toplumda 'öteki' konumundalar çünkü. İdeolojik olarak da heteroseksüeliz, erkek toplumuz, muhafazakarız şeklinde yansımalar karşımıza çıkıyoruz. Bu tanımlamaların dışında kalan gruplar da her zaman marjinalize ediliyor. 

"Tehlike şu; ona benzemeyene, 'ben'den olmayan 'öteki' insana, her türlü şiddeti onun üzerinden meşru görüp, içselleştirip, bunu normalleştiriyor.

"Kimlik; kişinin kendisini sosyal bir çerçevede tanımlaması ve konumlandırmasıdır. Bireyin kendini tanımlaması kadar 'öteki'ni tanımlamasını da içeriyor. Bu çift taraflıdır ve birbirlerini tamamlayan bir süreçtir. Bunlar kalıp yargılara kadar varıyor; Lipmann, kalıp yargıları kafamızdaki resimler olarak tanımlıyor. Bir tür kategorize etme, bir tür sınırlandırma olarak ifade edilebilir. Nefret ve insanlık suçlarına kadar varan bir tutumdur aslında bu kalıp yargılar."

İnceoğlu: "Medya kimlik inşasında sınırları çizer"

Medyanın kimlik inşasında sınırlar çizdiğini söyleyen İnceoğlu, "Bizimkisi normal sayılıp, diğer grupları medyada 'öteki' ve 'anormal' olarak yansıtıldığını görüyoruz. Medya kimlik inşasında sosyal bir harita ve sınırlar yaratır" dedi.

Ayrımcı söylemler, kalıp ve önyargı üzerine konuşuldu. 

Medyanın, anlamın toplumsal işlevinde büyük rol oynadığını vurgulayan İnceoğlu, medyanın rollerini şöyle sıraladı: 

* Ötekileştirme

* Kişiselleştirme

* Dramatizasyon

* Normalleştirme

Medyada kadın

"Cinsiyetçilik, medyanın ayrımcı söylemleri arasında gelir" diyen İnceoğlu medyada kadın temsilini örneklerle anlattı ve şöyle devam etti:

"Kadının her zaman medyada üretim süreci dışında, eğitimsiz gösterildiğini ve yaftalandığını, eksik olarak sunulduğunu görüyoruz. Sadakatsizlik, zina ile ilişkilendiren bir kadının temsili var. Erkek egemen söylemler, kadını bir yandan yok sayıyor bir yandan şiddete davetiye çıkarıyor.

"Medyada kadınlar, mor göz-kırık kaburga, ahlakla özdeşleştirilmiş, kültürel kodların ön plana çıkarıldığı, magazinel bir temsil içerisinde yer alıyor."

Nefret suçu ve nefret söylemi üzerine konuşuldu. 

LGBTİ+ görünümü

LGBTİ+ların medyadaki görünümünden örneklerle bahseden İnceoğlu şöyle devam etti:

"Medyada LGBTİ+lar sert bir dille aktarılıyor. Sansasyonel haberlerle gündeme getiriliyorlar, kategorize ediliyorlar. Damgalanıyorlar. Bunlar da ayrımcılığa daha çok yol açıyor.

"Kepaze, rezalet şeklinde yer alıyorlar. Statükoya karşı potansiyel tehlike olarak görülüyorlar."

Ne yapılmalı? 

* Hak ve çözüm odaklı habercilik

* Toplumsal cinsiyet odaklı, eşitlikçi bir habercilik yapmak

* Cinsiyetçi ve homofobik söylemlerin dışına çıkmak

 (SO)

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.

Yasemin İnceoğlu hakkında 

İletişim akademisyeni. Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde ders veriyor. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi dekanıyken 2016'da emekliye ayrıldı. Lisans, yüksek lisans, doktora, doçentlik ve profesörlük derecelerini Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde aldı. Hindistan Günlükleri, Kadın ve Bedeni, LGBTİ Bireyler ve Medya, Medya Okuryazarlığı: Avrupa Profili, Nefret Söylemi Nefret Suçları yayınlanan kitaplarından bazılarıdır.