Yayınlama Özgürlüğü Komitesi raporu, özellikle kitaplar hakkında yargı süreci başlamadan yasaklama kararı verildiğine dikkat çekiyor.
2001'de, 38 yazar ile 23 ayrı yayınevi yargı önüne çıktı. 2000'de ise 14 yayınevinin 20 ayrı kitabı hakkında yasaklama ve yargılama kararı verilmişti.
Rapora göre; Genellikle Kürt sorunu, insan hakları ihlalleri, Türkiye solunun tarihi, cinsellik gibi 'tabu' temaları işleyen kitaplar ve karikatür albümleri yasaklandı.
Beklentiler beklemede
Ragıp Zarakolu'nun hazırladığı TYB'nin yıllık raporu özetleyerek aktarıyoruz:
* Toplumun genel beklentisi, ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamaların azalması, yasalarda gerekli demokratik düzenlemelerin yapılmasıdır. 2001 yılında bu beklentiler tam anlamı ile gerçekleşmedi.
* Anayasa değişikliği nispi bir rahatlama ve iyimserlik sağlasa bile, özellikle düşünce özgürlüğü alanında yapılması gereken yasal değişiklikler bir türlü gerçekleşmedi ve çeşitli gerekçelerle engellendi.
* Yasaklamalar tiyatro, sinema, müzik gibi alanları da kapsadı.
Şemseddin Sami de yasaklandı
* Yılın en garip olayı, ilk Türkçe Ansiklopedi olan 'Kamus'ul Alam'da yer alan Kürtlere ilişkin maddeler nedeni ile büyük sözlükçü Şemseddin Sami'nin de yasaklılar listesine girmesi oldu.
* Devlete düşünce üreten kurumlar arasında yer alan Avrasya Stratejik
Araştırmalar Merkezi'nin yayınladığı Ali Nihat Özcan'ın "PKK: Tarihi, İdeolojisi ve Yöntemi" adlı çalışmasının da yasaklılar arasına girmesi şaşırtıcı.
Başlangıç ve Düzel de
* Arayış Yayınlarının çıkardığı "1982 Yazıları" adlı kitaba, daha matbaada iken el konuldu. Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi'ndeki yargılama sonucunda, baskı kitap haline gelmediği için, derleyici Yaşatak Aslan ve yayıncı Ayhan Sever beraat ederken, kitap haline gelmemiş formaların imha edilmesi kararı çıktı.
* Neşe Düzel ile Celal Başlangıç'in başına geldiği gibi daha önce serbestçe gazetelerde yayınlanmış röportajlar kitaplaştığında, bazı resmi kurumların suç duyurusu üzerine, gazetecilere yönelik olarak açılan davalar oldu.
* 2001 yılında, hakkında beraat kararı verilmiş ancak Yargıtay safhasında kesinleşmeden ertelenmiş davaların, kitabın yeniden basımında tekrar gündeme geldi.
* Faik Bulut'un 'Kod Adı Hizbullah' ve 'Kim Bu Fetullah' adlı kitaplarının yeni basımı, beraat kararı Yargıtay'ca onanmadığı gerekçesi ile yeni bir davaya konu oldu. (MZ/NM)
