Oturma izni olmasına rağmen gözaltına alınıp İran’a sınırdışı edilen Özbekistanlı Mohammad Kuranbay Babajanov’un AİHM başvurusu sonuçlandı.
AİHM, oturma izni kapsamında karakola gittiğinde gözaltına alındığı ve yasadışı sınırdışı edildiği için Babajanov’un işkence yasağı ile özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Türkiye Babajanov’a 6 bin 500 Euro manevi tazminat ve 2 bin 202 Euro mahkeme masrafı ödeyecek.
İmza vermeye gitti, gözaltına alındı
41 yaşındaki Özbekistanlı Mohammad Kuranbay Babajanov, 1999’da Müslüman olduğu için soruşturmaya tabi tutulacağından korkarak ülkesini terk etti. Tacikistan, Afganistan ve Pakistan’a gitti.
2005’te Pakistan’dan İran, Zahedan’a geçti ve 2007’ye kadar burada kaldı.
Kasım 2007’de de illegal yollardan Türkiye’ye giriş yaptı.
Türkiye’ye geldiğinde, hem Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğine (BMMYK) hem de Türkiye kurumlarına yasal yollardan mültecilik başvurusu yaptı.
Başvurusu sonucunda 24 Eylül 2008’e kadar geçici oturma izni aldı. Bu süre içinde de, haftada üç kez karakola gidip imza vermesi, zorunlu tutuldu.
Babajanov, 12 Eylül 2008’de imza vermek için karakola gittiğinde, 29 sığınmacıyla birlikte gözaltına alındı.
Gözaltına alındıkları günün akşamı da İran sınırına götürülüp zorla sınırdışı edildiler.
Sınırdışı edildikten sonra insan ticareti yapanlar tarafından kaçırıldı ve fidye ödemek zorunda kaldı.
Birkaç gün sonra da yine illegal şekilde Türkiye’ye girdi.
AİHM başvurusunda, o tarihten beri Türkiye’de illegal olarak yaşadığını belirtti. Mültecilik statüsü ise BMMYK tarafından halen inceleme altında ve Türkiyeli yetkililerden başvurusuna hiçbir yanıt alamadı.
Hükümet ise AİHM’e gönderdiği savunmada, Babajanov’un “güvenli bir üçüncü ülkeye gönderildiğini” ve bunun, yasalara uygun olduğunu savundu.
Savunmada, Babajanov’un halen Türkiye’de olması durumunda, Nisan 2014’te yürürlüğe giren yeni 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu çerçevesinde Babajanov’a uluslararası koruma teklif edilebileceği ifade edildi.
“Tehlike geçmedi”
Babajanov AİHM başvurusunda, 2008’de kanuna aykırı sınırdışı edilmesiyle, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde işkence ve kötü muamele yasağının düzenlendiği 3. maddenin ihlal edildiğini söyledi. Sınırdışı edildiği tarihte oturma izninin bulunduğunu ifade eden Babajanov, ayrıca sınırdışı edilmesiyle ilgili bir mahkeme kararı olmadığını da ekledi.
Başvurusunda ayrıca halen İran ya da Özbekistan’a sınırdışı edilme tehdidiyle ve bu ülkelerde de siyasi fikirleri ve dini görüşleri nedeniyle ölüm ya da kötü muamele riskiyle karşı karşıya olduğunu da belirtti.
Sınırdışı öncesi uyarı yapılmadığı ve öncesinde gözaltına alınmasıyla AİHS’in 5. maddesi uyarınca özgürlük ve güvenlik hakkının da ihlal edildiğini ifade etti.
AİHM’in bugün resmi internet sitesinde yayınlanan kararında, Babajanov’un İran’a sınırdışı edilmesiyle işkence ve kötü muamele yasağının ihlal edildiği ifade edildi.
Ayrıca, özgürlük ve güvenlik hakkının da ihlal edildiğine hükmedildi. (AS)
